Deveja

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Devja)

Deveja
Dromedary, Camelus dromedarius
Camelus bactrianus
Klasifikimi shkencor
Mbretëria:
Filumi:
Klasa:
Rendi:
Familja:
Fisi:
Gjinia:
Camelus

Linnaeus, 1758
Species

Camelus bactrianus
Camelus dromedarius
Camelus gigas (fosile)
Camelus hesternus (fosile)
Camelus sivalensis (fosile)

Një deve është një kafshë dythundrake në gjininë Camelus që mban depozita të dallueshme yndyrore të njohura si "gunga" në shpinë të saj. Devetë kanë kohë që janë zbutur dhe, si bagëti , ato sigurojnë ushqim (qumësht dhe mish) dhe tekstile (fibra dhe të ndjerë nga flokët). Si kafshë që punojnë, devetë - të cilat janë unike për habitatet e tyre të shkretëtirës - janë një mjet jetësor i transportit për udhëtarët dhe ngarkesat. Ka tre lloje mbijetese të deveve. Deveja një-gungaçe përbën 94% të popullsisë devesë së botës, dhe deveja dy-gungaçe Bactrian përbën pjesën e mbetur. Deveja e egër Bactrian është një specie e veçantë dhe tani është e rrezikuar në mënyrë kritike. Ndërsa në popull është e njohur shprehja E bën vezën deve e cila thuhet në rastet kur dikush gjatë dhe kallëzimit i zmadhon gjërat [1]

Përdorimi për transport[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Deveja përdoret më së shumti per transport nëpër shkretëtrira sepse deveja është shumë rezistente ndaj mungesës së ujit mbi katër javë. Deveja e përballon këtë sepse ajo ka rezerva në gungat e saj. Ka bimë që quhen bimë - deve sepse e perballojnë mungesën e ujit njejtë si devet. Devet gjatë ntës pijnë ujë nëpër oaza duke e rezervuar nëpër gunga për jetën gjatë ditës.

Përdorimi në luftë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të paktën nga viti 1200 p.e.r ishin shfaqur shalët e para të deveve. Shalë e parë ishte vendosur në pjesën e prapme të devesë, dhe kontrolli i deves Bactrian u ushtrua me anë të një shkopi. Sidoqoftë, midis 500 dhe 100 p.e.r, devetë Bactrian hynë në përdorim ushtarak. Shalët e reja, të cilat ishin jo fleksibile dhe të përkulura, u vunë mbi gunga dhe ndanë peshën e kalorësit mbi kafshën. Në shekullin e shtatë p.e.r, shalë ushtarake arabe evoluoi, e cila përsëri përmirësoi disi modelin e shalës.

Forcat ushtarake kanë përdorur kalorësit e deveve në luftërat në të gjithë Afrikën, Lindjen e Mesme dhe në Forcën e Sigurisë Kufitare (BSF) të Indisë. Përdorimi i parë i dokumentuar i kalorësve të deveve ndodhi në Betejën e Karkarit në vitin 853 p.e.r. Ushtritë gjithashtu kanë përdorur deve si kafshë mallrash në vend të kuajve dhe mushkave.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Fjalor i Gjuhës së Sotme Shqipe - Tiranë, 1980