Ministër i Tokave të Lirueme

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Ministria e Tokave të Lirueme ishte një ministri e hapur ad litteram për tokat e liruara nga okupatori serb në Kosovë, Dibër, Strugë, Plavë, Guci, Tuzi dhe Ulqin, që iu bashkëngjitën shtetit shqiptar pas kapitullimit të Mbretërisë Serbo-Kroato-Sllovene në 1941.

Gjendja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ky veprim solli një gjendje të re për hapësirën shqiptare. U rrit bashkëpunimi kulturor, arsimor, tregtar, njerëzor, etj midis shqiptarësh, i ndërprerë ky që prej vitit 1912. Shumë shpejt u rregullua edhe veprimi i qeverisjes që lidhej me “rendimin administrativ e gjyqësor në tokën e ish-mbretërisë Jugosllave, okupuar prej fuqisë së armatosura të Italisë”. Pushtet civile ushtroheshin prej komisarëve civilë dhe vareshin nga komanda eprore.[1] Pak ditë më vonë, më 29 qershor 1941, doli dekreti për ushtrimin e pushtetit civil prej Qeverisë Shqiptare në Kosovë, Dibër dhe në Strugë. Ministri i shtetit, Fejzi Alizoti, u emërua komisar civil i Qeverisë Shqiptare atje.[2] Ndërsa Xhemil Dino u emërua komisar i lartë i Qeverisë Shqiptare për Çamërinë [3], ndonëse krahina nuk kaloi asnjëherë në administrim qoftë edhe vendor të Tiranës zyrtare. Më 10 korrik 1941, në Tiranë u zhvillua një miting i madh me rastin e marrjes nga Qeveria Shqiptare të pushteteve civile e ushtarake të “tokave të lirueme”.[4] Vittorio Emanuele III, Mbret i Italisë e Shqipërisë dhe Perandor i Etiopisë, më 12 gusht 1941, nënshkroi dekretin për kufijtë e rinj të Mbretërisë Shqiptare[5] , duke rritur në këtë mënyrë hapësirën shqiptare.

Veprimtaria ligjore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vijim të veprimeve, më 27 tetor 1941, u nënshkrua dekreti për shtrirjen e 43 ligjeve dekrete në tokat e ish-Jugosllavisë, që i ishin bashkuar Shqipërisë. Më kryesorët e tyre ishin: Statuti Themeltar të Mbretërisë Shqiptare, Statutit të Partisë Fashiste Shqiptare, dekretligji i bashkimit i 12 gushtit 1941, dekretet bashkimit të forcave të armatosura, flamurit, stemës, Këshillit Qendror të Ekonomisë Korporative, Këshillit të Epërm Fashist Korporativ.[6] më tej, dekreti i 18 prillit 1942 bëri të mundur “shtrirje ligjesh e dekretesh në tokat e lirueme mbi financat dhe legjislacionit tregtar”.[7] Dekreti i 26 prillit 1942, krijoi Këshillin e Posaçëm për Çështjet Agrare për tokat e lirueme pranë Ministrisë së Tokave të Lirueme.[8] Më 13 dhjetor 1942 u suprimua vendi i këshilltarit për çështjet agrare pranë Ministrisë së Tokave të Lirueme[9] dhe më 21 gusht 1943, një dekret zgjati fuqinë e dekretligjit nr. 224, datë 30 gusht 1942 për masat mbi tokat e reformës agrare, të shpallura nga shteti jugosllav[10] Me Dekret Mëkambësor nr. 333, datë 3 dhjetor 1941, në Qeverinë e Tiranës u krijua Ministria e Tokave të Lirueme, e cila ekzistoi deri në shkurt 1943.[11] Ky dekret u miratua pas kërkesës së Mëkambësisë për paraqitjen e hollësishme të problemit të kufijve shqiptarë e të territoreve që, për arsye të ndryshme, duhet të ishin pjesë e Shtetit Shqiptar në kuadrin e Perandorisë së Romës që në maj të 1941.

Komisioni[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Formohet një Komision, me politikanë e studiues të nivelit të lartë për ta përgatitur materialin, që do t'i përcillet Ministrisë së Jashtme. Kjo do të përbente bazën politike të kërkesave e pritshmërive të shqiptarëve. Komisioni hartues i dokumentit që gjendet në AQSH në italisht, përbëhej nga Fejzi Alizoti, Dhimitër Beratti, Xhemil Dino, Tahir Shtylla të drejtuar nga Mustafa Kruja, atëbotë Senator i Mbretërisë dhe Kryetar i Institutit të Studimeve Shqiptare.[12] Me emërimin e qeverisë Kruja më 3 dhjetor 1941 Tahir Shtylla do ishte ministër, i cili më 2 shkurt do jepte dorëheqjen.[13] Më 7 maj, Mustafa Kruja e emëroi Eqrem bej Vlorën ministër për Kosovën, Dibrën, Plavën e Gucinë që iu bashkuan Shqipërisë "së vjetër", post që e mbante gjer në janar të 1943.

Qeveria[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në qeverinë e Ekrem Libohovës që zgjati nga 18 janar – 11 shkurt 1943 postin do e zinin Ismet Kryeziu ministër sekretar shteti i Tokave të Lirueme dhe Qazim Bllaca nënministër për Tokat e Lirueme.

Burime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ “Fletorja Zyrtare”, 9 qershor 1941
  2. ^ “Fletorja Zyrtare”, 9 korrik 1941
  3. ^ Tomori”, 11 korrik 1941
  4. ^ Jacomoni F., "La Politica dell'Italia in Albania", Cappelli 1965, faqe 294
  5. ^ “Fletorja Zyrtare”, 29 gusht 1941
  6. ^ “Fletorja Zyrtare”, 11 nëntor 1941
  7. ^ “Fletorja Zyrtare”, 5 maj 1942
  8. ^ “Fletorja Zyrtare”, 24 gusht 1942
  9. ^ “Fletorja Zyrtare”, 14 dhjetor 1942
  10. ^ “Fletorja Zyrtare”, 13 shtator 1943
  11. ^ Haklaj V., "Dëshmi tronditëse të barbarizmave sërbe ndër shqiptarë: [në shkrim jepen tabela dhe emra konkretë të personave të ekzekutuar, burgosur dhe zhdukur. Edhe shkrime të shtypit të asaj kohe në lidhje me krimet e kryera]", Gazeta Tema. - Nr. 2237, 18 nëntor, 2007, f. 14 - 19.
  12. ^ Merlika E., "Mustafa Kruja në historinë shqiptare", OMSCA.
  13. ^ Dervishi K, "Historia e shtetit shqiptar 1912 - 2005", Tiranë 2006.