Përplasësi i Madh i Hadroneve
Perplasesi i Madh i Hadroneve (Anglisht: Large Hadron Collider) (LHC) eshte përshpejtuesi bërthamor më i madh dhe kompleks në botë, i cili ka si qëllim përplasjen e dy rrezëve protonesh me energji 7 TeV të cilat janë diametralisht te kundërta me njëra tjetrën. Qëllimi kryesor është eksplorimi i saktësisë dhe limitit të Modelit Standart, i cili tani për tani përfaqëson pikturën teorike themelore të fizikës bërthamore. LHC u ndërtua nga Organizata Evropiane per Kerkime Berthamore (CERN), dhe shtrihet afër kufirit Franko-Zvicerian pranë Gjenevës, Svicer.
LHC do të fillojë nga puna këtë vitë duke filluar me operim të plotë në fillim të 2009. Ndezja e parë nisi të Merkurën më 10 shtator 2008.[1]
Shikoni gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "First beam in the LHC - accelerating science". CERN Press Release. 9 shtator 2008. Arkivuar nga origjinali më 6 janar 2009. Marrë më 11 shtator 2008.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Lidhje te jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Lyndon Evans and Philip Bryant, red. (2008-08-14), "LHC Machine", Journal of Instrumentation, 3 (S08001), doi:10.1088/1748-0221/3/08/S08001, marrë më 2008-08-26
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!). Full documentation for design and construction of the Large Hadron Collider and its six detectors in about 1600 pages. - LHC UK webpage Arkivuar 4 shkurt 2007 tek Wayback Machine
- US LHC webpage
- Official Timeline of LHC Milestones Arkivuar 13 shtator 2008 tek Wayback Machine
- Hardware Commissioning Coordination web pages
- TED talks (video) - Brian Cox: What really goes on at the Large Hadron Collider
- Overview of the LHC at CERN's public webpage
- Challenges in accelerator physics
- UK Science Museum, London Exhibition supported by the Science and Technology Facilities Council
- The Alice experiment Arkivuar 2 qershor 2011 tek Wayback Machine
- Compact Muon Solenoid main page
- Compact Muon Solenoid page (U.S. collaboration)
- LCG - The LHC Computing Grid webpage
- The Large Hadron Collider ATLAS Experiment - Virtual Reality (VR) photography panoramas (requires QuickTime)
- LHC startup plan. Includes dates, energies and luminosities
- Seed short film - Lords of the Ring
- 'Super-collider' tunnel nears completion The Independent 1 March 2008 Arkivuar 6 korrik 2008 tek Wayback Machine
- VR Image of the Supercollider
Artikuj[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Energising the quest for 'big theory'
- symmetry magazine LHC special issue August 2006, special issue December 2007
- BBC Horizon, The six billion dollar experiment
- New Yorker: Crash Course. The world’s largest particle accelerator (ca. 6 500 words)
- NYTimes: A Giant Takes On Physics’ Biggest Questions (ca. 4 300 words)
- Beam Parameters and Definitions. The chapter of the LHC Technical Design Report (TDR) that lists of all the beam parameters for the LHC.
- Large Hadron Collider, Ingenia magazine
- Birth of a Giant, CNRS magazine
- Why a Large Hadron Collider? Seed Magazine interviews with physicists.