Pomponius Mela
Pomponius Mela (fl. 43 - 45 es.) ishte gjeografi më i hershëm romak . Ai lindi në Tingentera (tani Algeciras ) dhe vdiq rreth vitit 45 pas Krishtit. [1]
Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Për Pomponius Melën nuk dihet shumë, përveç emrit dhe vendlindjes së tij - qyteti i vogël Tingentera ose Cingentera në Spanjën e Jugut, në gjirin e Algeciras (Mela ii. 6, § 96; por teksti këtu është i korruptuar). Data e shkrimit të tij mund të përcaktohet përafërsisht nga aludimi i tij (iii. 6 § 49) për një ekspeditë britanike të propozuar të perandorit, mbase të Klaudit në vitin 43. Se ky fragment nuk mund t'i referohet Julius Cesarit dëshmohet nga disa referenca për ngjarjet e mbretërimit të Augustit; sidomos për disa emra të rinj që u janë dhënë qyteteve spanjole. Ka ekzistuar supozimi se Pomponius Mela mund të ketë qenë i lidhur në një farë mënyre me Marcus Anaeus Mela, i cili ishte djali i Senekës Plak dhe babai i Lucanit. [2] [3] [4]
Vepra[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Vepra e tij e shkurtër ( De situ orbis libri III. ) mbeti në përdorim deri në vitin 1500. [5] Ajo ka më pak se 100 faqe të shtypura të zakonshme, dhe është përshkruar nga Encyclopædia Britannica (1911) si "e thatë në stil dhe e mangët në metodë, por me latinishten e pastër, dhe herë pas here lehtësohet duke shprehur figura me fjalë." Me përjashtim të pjesëve gjeografike të Plini Plakut Historia naturalis (ku përmendet Mela si një autoritet i rëndësishëm), De situ orbis është i vetmi traktat zyrtar mbi këtë temë në latinishten klasike.
Vepra e Melas u botua në Milano në vitin 1471; edicioni i parë kritik ishte nga Vadianus (Basel, 1522), i pasuar nga ato të Johann Heinrich Voss (1658), Johann Friedrich Gronovius (1685 dhe 1696), A. Gronovius (1722 dhe 1728), dhe Tsschucke (1806-1807), në 7 pjesë (Leipzig; më i përpunuari nga të gjithë); G. Paithey (Berlin, 1867) për tekstin e tij. Pas këtyre kemi përkthimin në anglisht nga Arthur Golding (1585); shih gjithashtu Edward Bunbury, Ancient Geography, ii. 352–368, dhe D. Detlefsen, Quellen und Forschungen zur alten Gesch. und Geog. (1908). Një përkthim i fundit në anglisht është ai i FE Romer, botuar fillimisht në vitin 1998. Në veprën e tij Pomponius Mela na jep shënime interesante edhe rreth ilirëve dhe Ilirisë, duke përdorur mes tjerash edhe shprehjen Illyri sensu stricto apo ilirët në kuptimin strikt e që ka shumë ngjashmëri me shprehjen dhe përkufizimin e Plinit Plak të Illyri proprie dicti.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Tegg, Thomas (1824). Chronology, or The historian's companion (në anglisht) (bot. 3rd). London: Thomas Tegg. fq. 284.
- ^ Walter C. A. Ker (1919). Martial's Epigrams (në anglisht). London: William Heinemann.
[By 'Seneca's house illustrious for its triple names'] M. means Seneca, the philosopher and tutor of Nero, his brother Gallio, and Annaeus Pomponius Mela, the writer on geography.
- ^ J. Wight Duff (nëntor–dhjetor 1920). "Martial: Epigrams (review)". The Classical Review (në anglisht). London: John Murray. 34 (7–8): 177.
- ^ Romer 1998, "Introduction", p. 4.
- ^ Kish, George (1978). A Source Book in Geography (në anglisht). Harvard University Press. fq. 128. ISBN 9780674822702. Marrë më 6 maj 2018.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Romer, Frank E. (1998). Pomponius Mela's Description of the World (në anglisht). Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 9780472084524.