Shkrimi i shqipes me germa greke

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Përpara Kongresit të Manastirit, gjuha shqipe, në mungesë të një alfabeti të vet, shkruhej kryesisht me tri alfabete: alfabeti latin në Gegëri, ku arsimi kontrollohej kryesisht nga Kisha Katolike, alfabeti grek në Toskëri, ku këtë rol e luante kisha Ortodokse greke dhe shkrimi arab për ata që arsimoheshin në xhami.

Meqënëse alfabeti grek nuk i plotësonte nevojat fonetike të shqipes,[1] përdorej një alfabet i modifikuar me disa shenja diakritike (një ose dy pika sipër, simboli ~ poshtë), disa shkronja të përbëra dhe ishin shtuar shkronjat b dhe d. Versioni i më poshtëm është marrë nga një përkthim i Bibles.

Gërmat e mëdha dhe gërmat e vogla - 1827
Α Β Π̇ Γ Ϝ Δ Δ̇ Ε Ε̱ Ζ Η Θ Ι Κ Κ̇ Λ Λ̇ Μ Ν Ν̇ Ξ Ο Π Ρ Σ Σ̈ Τ Υ Φ Χ Χ̇ Ψ Ω
α β π̇ γ ϝ δ δ̇ ε ε̱ ζ η θ ι κ κ̇ λ λ̇ μ ν ν̇ ξ ο π ρ σ σ̈ τ υ φ χ χ̇ ψ ω
I përjegjen gjuhës së njehësuar
a v b g g dh d e ë z i th i k q l lj m n nj ks o p r s sh t y f h h ps o
Gërmat e mëdha dhe gërmat e vogla - 1879
Α Β Ƃ Γ Γ̇ Δ D Ε Ε̱ Ζ Ζ̇ Θ Ι Ϳ Κ Κ̇ Λ Λ̇ Μ Ν Ν̇ Ο Π Ρ Ρ̇ Σ Σ̈ Τ Ȣ Υ Φ Χ ΤΣ ΤΣ̈ DΣ̈
α β b γ γ̇ δ d ε ε̱ ζ ζ̇ θ ι ϳ κ κ̇ λ λ̇ μ ν ν̇ ο π ρ ρ̇ σ σ̈ τ ȣ υ φ χ τσ τσ̈ dσ̈
I përjegjen gjuhës së njehësuar
a v b g g dh d e ë z z th i j k q l lj m n nj o p r r s sh t u y f h ts tsh ds dsh
Gërmat e mëdha dhe gërmat e vogla - 1880
Α Β B Ϳ Γ Γ̇ Γ̇ϳ Δ D Ε Ε̱ Ζ Θ Ι Κ Κϳ Λ Λϳ Μ Ν Ν̇ Νϳ Ξ Ο Π Ρ Σ Σ̇ Σ̈ Τ Υ Φ Χ̇ Χ
α β b ϳ γ γ̇ γ̇ϳ δ d ε ε̱ ζ θ ι κ κϳ λ λϳ μ ν ν̇ νϳ ξ ο π ρ σ σ̇ σ̈ τ υ φ χ̇ χ
I përjegjen gjuhës së njehësuar
a v b j g g gj dh d e ë z th i k q l lj m n nj nj ks o p r s s sh t y f h h

Vendimet e marra në Kongresin e Manastirit u zbatuan në pjesën më të madhe të territoreve shqiptare por jo kudo. Kjo për shkaqe të ndryshme, ndër të cilat shkaktar kryesorë ka qenë mundësia e shkollimit në gjuhën amëtare. Një pjesë e shqipëtarve territoret e të cilëve ishin nën administrimin e shtetit Grek, vazhdojnë të shkruajnë gjuhën shqipe me këtë alfabet. Ky shkrim përdoret edhe në ditët tona, i njohur si alfabeti Arvanitas.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Faulmann, Carl (1880). Das Buch der Schrift, Enthaltend die Schriftzeichen und Alphabete aller Zeiten und aller Völker des Erdkreises. Vjena: Verlag der kaiserlich-königlichen Staatsdruckerei. fq. 181–182. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]