Vukashin Filipoviq

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Vukašin Vuk Filipović)
Vukashin V. Filipović

Vukashin "Vuk" Fillipoviç (serbisht: Вукашин Вук Филиповић Vukašin Vuk Filipović, Stanovc, Vushtrri, Jugosllavi, 30 gusht 1930 - Prishtinë, Kosovë, Jugosllavi, 1990) ishte një shkrimtar, piktor dhe profesor serbUniversitetin e Prishtinës. Ai konsiderohet njëri nga shkrimtarët më të rëndësishëm serbë të shekullit të 20-të. Ai nuk iu bashkua shkrimtarëve dhe intelektualëve serbë dhe malazezë në vitin 1986 në protestat e tyre kundër shqiptarëve.

Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shkollën fillore e ndoqi në Babin Most, Bresje dhe Prishtinë, kurse të mesmen në Gjimnazin e Dytë të Burrave në Beograd dhe Prishtinë dhe u diplomua për letërsi serbe në Fakultetin Filozofik në Beograd në vitin 1954. Në të njëjtin fakultet në vitin 1964 doktoroi me temën “Fëmijëria në veprën e Bora Stankoviqit”. Ishte profesor në gjimnazin "Ivo Lola Ribar" në Prishtinë (1954–1959), ligjërues në Shkollën e Lartë Pedagogjike dhe nga shtatori 1960 deri në vdekje, ligjërues dhe profesor në Fakultetin Filozofik të Prishtinës në lëndët i Teorisë së Letërsisë dhe Letërsisë Moderne Serbe të shekullit XX.

Është një nga themeluesit dhe kryeredaktori i parë i revistës letrare Vidici (1953–1954) në Beograd. Është iniciator dhe kryeredaktor i revistës Stremljenja (1965–1979) në Prishtinë. Si student në Beograd, ai botoi rreth tridhjetë tregime me tema nga jeta e Kosovës në Mladi Borac, Mlada Kultura, NIN, Naši odjeku dhe gazetën Jedinstvo . Romani i tij Tragovima ("Gjurmët" në dorëshkrim) u vlerësua në konkursin "Arsimi Kombëtar" në Sarajevë në vitin 1957 për një roman jugosllav. [1] Teatri Popullor Krahinor në Prishtinë luajti dramat e tij: "Dhomat e errëta" (Dramë shqipe, 1956) dhe "Bora dhe zjarri" (dramë serbe, 1963). Ai organizoi dy ekspozita personale pikturash në 1957 dhe 1960. Ekspozita e tij ishte ekspozita e parë vetjake e pikturave në Kosovë dhe Metohi. Ai gjithashtu ilustroi përmbledhjen me poezi të Rado Nikoliqit "Hijet" dhe botoi kontribute të shumta artistike në Jedinstvo. Ai inkurajoi dhe ndihmoi krijuesit e rinj në Kosovë që të afirmohen. Ai ishte një nga nismëtarët e veprimtarisë botuese të gazetës Jedinstvo në vitin 1961, në të cilën më vonë botoi të gjithë librat e tij. [2]

Ai ishte anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës (ASHAK) që nga themelimi i saj, ndërsa nga viti 1986 deri në vitin 1990 ishte kryetar i saj, në një mandat si dhe kryetar i Këshillit të Akademive të Shkencave dhe Arteve të RSFJ-së. [3]

Publikime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Studime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • U svetu književnog dela [Në botën e letërsisë], 1966
  • Detinjstvo u delu Bore Stankovića [Fëmijëria në veprën e Bora Stankoviqit], 1968
  • Pripovedač Ivo Ćipiko, Pisci i Vreme [Tregimtari Ivo Ćipiko, Shkrimtarët dhe koha], Prishtinë, 1970 [4]
  • Simboli epskog prostora [Simbolet e hapësirës epike], 1972
  • Poetika trajanja [Poetika e kohëzgjatjes], 1973
  • Svet književnog dela [Bota e Letërsisë], 1975
  • Delo Ive Andrića [Vepra e Ivo Andriqit], 1975
  • Poezija dhe poetika Stevana Raiçkovića [Poezia dhe poetika e Stevan Raiçkoviqit], 1977
  • Umetnost Veljka Petrovića [Arti i Veljko Petrović], 1980
  • Pisci i vreme 2 [Shkrimtarët dhe koha 2], 1982
  • Ogledi i studimeve [Sprovime dhe studime], 1985

Novela[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Tragovima (Gjurmë), Narodna prosvjeta, Sarajevë, 1957; (Gjurmat, përkthyer në shqip nga Vehap Shita, Rilindja, Prishtinë, 1958) [5]
  • Bregu i pjerrët, Jedinstvo, Prishtinë, 1961, (botimi i dytë: Bota e Re, Prishtinë, 1996)

Drama[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Dark Chambers (Oda e erret), Provincial National Theater (Albanian Drama), Priština, direktuar nga Slavoljub Stefanović Ravasi, 1956
  • Pohod, radio drama, Radio Priština, 1962
  • Snow and Fire, Provincial National Theater (Serbian Drama), Priština, direktuar nga Aleksandar Kovačević, 1963; Theater National, Leskovac, 1964

Ekspozitë pikture[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Akuarel, Foajet e Teatrit Kombëtar Krahinor, Prishtinë, 1957 dhe 1960

Çmimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Çmimi i Shoqatës së Shoqërive Kulturore Artistike të Kosovës për dramën "Dhomat e errëta",
  • Çmimi i tretë i "Arsimit Kombëtar" në Sarajevë për romanin, 1956,
  • Çmimi i Sekretariatit Rajonal të Arsimit dhe Kulturës AKMO, 1958,
  • Çmimi i Dhjetorit i Kosovës, 1964,
  • Çmimi i Nëntorit i Prishtinës, 1966,
  • Çmimi i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, 1976,
  • Çmimi 7 korrik i Beogradit, 1982,

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Šijaković, Miodrag (22 korrik 1957). "Roman Vuka Filipovića" [Vuka Filipović's novel]. Jedinstvo. 7. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Lučić, Milivoje (18 shtator 1961). "Deset minuta s piscem "Strme obale" [Ten Minutes with the "Steep Coast" Writer]. Jedinstvo. 8. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Vladeta Vuković (1961). "Vuk Filipović: Strma obala" [Vuk Filipović: Steep Coast]. Stremljenja. 5: 596–601. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Ivanović, Radomir V. (1971). Književno stvaralaštvo Kosova na srpskohrvatskom jeziku. Priština. OCLC 578773151. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
  • Andrejević, Danica (1988). Portreti kosovskih pisaca [Portraits of Kosovo Writers]. Priština: Jedinstvo. OCLC 645172452. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Рајовић, Драгана (19 gusht 2013). "ИДЕОЛОШКЕ ИМПЛИКАЦИЈЕ У "ТРАГОВИМА" ВУКАШИНА ФИЛИПОВИЋА". Sinteze (në serbisht). 2 (3): 57–65. ISSN 2217-902X.[lidhje e vdekur]
  2. ^ Elsie, Robert (15 nëntor 2010). Historical Dictionary of Kosovo (në anglisht). Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7483-1.
  3. ^ SFRJ, Savet akademija nauka i umetnosti (1980). The Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia, 1948–1978 (në anglisht). Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia.
  4. ^ Univerzitet u Nišu Filozofski fakultet (1979). Recueil des travaux de la Faculté des lettres et des sciences de Niš (në serbisht). Filozoski fakultet.
  5. ^ Rajović, Dragana (2013). "Ideological implications of 'Traces' by Vukasin Filipovic". Sinteze – časopis Za Pedagoške Nauke, Književnost I Kulturu. 2 (3): 57–65. doi:10.5937/Sinteze1303057R. ISSN 2217-902X. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)