Shko te përmbajtja

Çrregullimi i ankthit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Çrregullimet e ankthit janë një grup çrregullimesh mendore të karakterizuara nga ndjenja të konsiderueshme dhe të pakontrollueshme të ankthit dhe frikës, të tilla që funksionet shoqërore, profesionale dhe personale të një personi dëmtohen ndjeshëm. Ankthi mund të shkaktojë simptoma fizike dhe njohëse, të tilla si shqetësim, nervozizëm, lodhje e lehtë, vështirësi në përqendrim, rritje të rrahjeve të zemrës, dhimbje në gjoks, dhimbje barku dhe një sërë simptomash të tjera që mund të ndryshojnë në bazë të individit.

Në diskursin e rastësishëm, fjalët ankth dhe frikë shpesh përdoren në mënyrë të ndërsjellë. Në përdorimin klinik, ato kanë kuptime të dallueshme; ankthi përcaktohet klinikisht si një gjendje emocionale e pakëndshme për të cilën shkaku ose nuk identifikohet lehtësisht ose perceptohet si i pakontrollueshëm ose i pashmangshëm, ndërsa frika përcaktohet klinikisht si një përgjigje emocionale dhe fiziologjike ndaj një kërcënimi të jashtëm të njohur. Termi gjithëpërfshirës 'çrregullim ankthi' i referohet një numri çrregullimesh specifike që përfshijnë frikëra (fobi) dhe/ose simptoma ankthi.

Ekzistojnë disa lloje çrregullimesh ankthi, duke përfshirë çrregullimin e ankthit të përgjithësuar, hipokondriazën, fobinë specifike, çrregullimin e ankthit social, çrregullimin e ankthit të ndarjes, agorafobinë, çrregullimin e panikut dhe mutizmin selektiv. Çrregullimet individuale mund të diagnostikohen duke përdorur simptomat specifike dhe unike, ngjarjet shkaktuese dhe kohën. Një profesionist mjekësor duhet të vlerësojë një person para se t'i diagnostikojë me një çrregullim ankthi për t'u siguruar që ankthi i tij nuk mund t'i atribuohet një sëmundjeje tjetër mjekësore ose çrregullimi mendor. Është e mundur që një individ të ketë më shumë se një çrregullim ankthi gjatë jetës së tij ose të ketë më shumë se një çrregullim ankthi në të njëjtën kohë. Çrregullimet mendore komorbide ose çrregullimet e përdorimit të substancave janë të zakonshme tek ata me ankth. Depresioni komorbid (prevalenca gjatë gjithë jetës) shihet në 20-70% të atyre me çrregullim ankthi social, 50% të atyre me çrregullim paniku dhe 43% të atyre me çrregullim ankthi të përgjithshëm. Prevalenca 12-mujore e çrregullimeve të përdorimit të alkoolit ose substancave tek ata me çrregullime ankthi është 16.5%.

Në mbarë botën, çrregullimet e ankthit janë lloji i dytë më i zakonshëm i çrregullimeve mendore pas çrregullimeve depresive. Çrregullimet e ankthit prekin gati 30% të të rriturve në një moment të jetës së tyre, me rreth 4% të popullsisë globale që aktualisht përjeton një çrregullim ankthi. Megjithatë, çrregullimet e ankthit janë të shërueshme dhe një numër trajtimesh efektive janë në dispozicion. Shumica e njerëzve janë në gjendje të bëjnë jetë normale dhe produktive me një formë trajtimi.[1]

  1. "What are Anxiety Disorders?". www.psychiatry.org (në anglisht). Marrë më 2025-09-16.