Adnan Kahveci

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Adnan Kahveci
Ministri i Financave dhe Doganave të Turqisë
Në detyrë
29 mars 1990 – 20 nëntor 1991
Paraprirë ngaEkrem Pakdemirli
Pasuar ngaSümer Oral
Të dhëna vetjake
U lind më20 shkurt 1949
Köprübaşı, Trabzon, Turqi
Vdiq më5 shkurt 1993 (43 vjet)
Gerede, Bolu, Turqi
Partia politike party e Atdheut
ShkollimiUniversiteti i Stambollit

Adnan Kahveci (20 shkurt 1949 – 5 shkurt 1993) ishte një politikan i shquar turk i cili shërbeu si këshilltar kryesor i kryeministrit turk Turgut Ozal përgjatë viteve 1980. Ai ishte një nga themeluesit e Partisë së Atdheut (ANAP) të udhëhequr nga Turgut Özal, dhe më vonë një ministër në qeverinë e Özal. Ai vdiq në një aksident automobilistik në vitin 1993 të cilin disa e konsideruan të dyshimtë, pak para se vetë Özal të vdiste nga një sulm i dukshëm në zemër, vdekje të cilën disa gjithashtu e konsideruan të dyshimtë.

Para karrierës së tij politike në Turqi, Kahveci kishte udhëhequr një karrierë të suksesshme si inxhinier elektrik dhe akademik në Shtetet e Bashkuara, pasi kishte bërë studimet në Universitetin Purdue dhe ishte ngritur për t'u bërë profesor në Universitetin e Mizurit.

Jeta e hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Adnan Kahveci lindi në fshatin Jëllmazlar, në rrethin e KöprübaşıTrabzon në vitin 1949. Ai është një shok i fëmijërisë dhe shkollës fillore me Recep Yazıcıoğlu. Pas përfundimit të shkollës fillore në Köprübaşı, ajo vazhdoi shkollimin në Kabataş Erkek Lisesi në Stamboll. Ai u diplomua në krye të mandatit në vitin 1966. Ai kishte të drejtë të hynte në Universitetin e Stambollit me vendin e parë në provimin pranues të universitetit. Me një bursë qeveritare, ai vazhdoi arsimin e tij universitar në Universitetin PurdueIndiana, në SHBA dhe u diplomua nga atje si inxhinier elektrik. Ai u bë një doktor në inxhinieri në Universitetin e Mizurit. Kur u kthye nga Turqia, ai ishte pjesë e stafit mësimdhënie në Universitetin Boğaziçi.

Karriera politike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në fillim të viteve 1980 Kahveci ishte shefi i shtabi i kryeministrit Turgut Ozal, duke u bërë, sipas fjalëve të The Independent, "lidhja kryesore midis Özal dhe botës së jashtme, duke përfshirë politikanët lokalë dhe nëpunësit civilë, ushtarakë, si dhe gazetarë perëndimorë dhe investitorë të huaj."[1] Kur Özal u prish me ushtrinë në vitin 1982, Kahveci mbështeti krijimin e tij të ANAP (Partia e Atdheut) dhe do të kishte qëndruar në zgjedhjet e vitit 1983 nëse nuk do të ishte ndaluar nga ushtria. Ai u bë këshilltari kryesor i Özal dhe hyri në parlament në zgjedhjet e vitit 1987.

Ai më pas shërbeu për tre mandate dhe ishte Ministër i Shtetit përgjegjës, veçanërisht, për Korporatën Radio Televizive Turke (TRT) si dhe Ministër i Financave (1990-1991). Nën mandatin e tij, TRT ngadalë dhe përmes mjeteve të dyshimta pushoi së qeni rrjeti i vetëm televiziv në mediat e Turqisë, pasi rrjetet private toleroheshin gjithnjë e më shumë dhe legalizoheshin. Si ministër dhe këshilltar i mëparshëm i Özal, Kahveci luajti një rol katalitik në shumë nga hapat kryesorë të ndërmarrë nga ANAP në vitet tetëdhjetë, duke përfshirë formësimin e privatizimeve të para të Turqisë. Ai gjithashtu ndoqi akuzat për korrupsion, duke rregulluar që një ministër që kishte pranuar një shpërblim për kontraktimin e një dërgese vaji të regjistrohej gjatë bisedës mbi transaksionin, dhe duke e sjellë regjistrimin në Özal. Si në detyrë ashtu edhe gjatë një periudhe të shkurtër pasuese që kaloi si anëtar i opozitës pas zgjedhjeve të vitit 1991, ai u njoh gjerësisht si një deputet i çuditshëm, i cili foli mendjen e tij pavarësisht nga linja e partisë.

Para vdekjes së tij, Kahveci ishte duke punuar me Özal në çështjen kurde dhe shkroi një raport duke kërkuar një zgjidhje paqësore, përfshirë njohjen e gjuhës kurde. Sipas autobiografisë së Sakıp Sabancı, Özal gjithashtu i kishte besuar Kahvecit çështjen e rezervimit të vendeve potencialisht në parlament për pakicat (një ide që Sabancı e kishte nxitur Özal të merrte).

Vdekja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kahveci vdiq në një aksident automobilistik në Gerede më 5 shkurt 1993, së bashku me gruan e tij dhe një anëtar tjetër të familjes. Në vitin 2012 prokurorët kërkuan të hetonin vdekjen e Kahveci dhe figurave të tjera kryesore të politikës dhe gazetarisë së kohës të cilët kishin mbështetur një zgjidhje paqësore të çështjes kurde. Disa kanë pohuar se vdekjet e Kahveci dhe të tjerët ishin organizuar si pjesë e grushtit të shtetit ushtarak turk të pretenduar në vitin 1993.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ The Independent, 9 shkurt 1993, Obituary: Adnan Kahveci Arkivuar 4 mars 2016 tek Wayback Machine