Alketa Spahiu

Alketa Spahiu është specialiste e letërsisë së krahasuar dhe studiuese shqiptare.

Biografia

Spahiu lindi më 18 prill 1974 në kampin e Gradishtës të Lushnjes. Eshtë vajza e Arsim Spahiut, historian, specialist I Ilirisë dhe Pellasgjisë. Ajo jetoi për 17 vjetë në kushtet e internimit e rrethuar me libra, legjenda familjare et mitologji.

Pas ndryshimeve politike të vitit 1991, Spahiu emigroi në Francë, ku filloi studimet në fushën e gjuhës dhe letërsisë frënge në Strasburg. Në 1995, pasi kryen me sukses studimet e maturës në Lycée International des Pontonniers, ajo rregjistrohet në Universitetin Marc Bloch në letërsi. Në vitin 2000 mbron temën e saj në master: « Dy vizione epiko-fantastike të rënjes te Kadare dhe Julien Gracq ».

Në vitin 2004, Spahiu mbrojti doktoraturën e saj në Sorbone, Paris, me temën “Nga oraliteti në roman: Kadareja, Homeri dhe Prosper Mérimée”, nën udhëheqjen e dy figurave të njohura akademike, Pierre Brunel , specialist i miteve dhe i Letërsisë së krahasuar, dhe Alexandre Zotos. Ky i fundit është përkthyes dhe studiues veprës së Ismail Kadaresë, në Francë, çka i dha drejtimit të kërkimit të Spahiut një përmasë të veçantë ndërkombëtare.

Tema e saj trajtonte ndërthurjen e traditës orale dhe letërsisë moderne, duke vendosur Kadarenë në dialog me letërsinë klasike dhe europiane, veçanërisht Homerin dhe Mérimée-në. Ishte kjo doktorata e parë kushtuar figurës së Kadaresë në Francë.

Në Vitin 2006, Spahiu kthehet në Tiranë dhe fillon punën si pedagoge letërsie në fakultetin e gjuhës frënge. Në 2007, ajo është Lektore në Universitetin Evropjan të Tetovës në komunikim. Rikthehet në Francë për arsye personale dhe fillon punon si lektore në Universitetin Paris 12.

Ne vitin 2019, Spahiu kthehet për herë të parë në vendlindje, shoqëruar nga artistja fotografe, Halida Boughriet. Kjo vizitë ngjizi një ekspozitë te fondacioni Benetton, në Trevisse, mbi realitetin ende të panjohur të ekzistencës së kampeve të përqëndrimit në Shqipëri gjatë sistemit autokratik të Enver Hoxhës.

Veprimtaria

Kritikë letrare dhe përkthime

Që prej mbrojtjes së doktoraturës, Spahiu është afirmuar si një nga specialistet më të rëndësishme të veprës së Kadaresë. Ajo ka marrë pjesë në konferenca dhe kolokiume ndërkombëtare që nga viti 2004, ku ka prezantuar analiza të thelluara mbi krijimtarinë e shkrimtarit dhe lidhjen e saj me folklorin, mitet dhe kontekstin post-sovjetik.

Në bashkëpunim me shtëpinë botuese Onufri, Spahiu ka botuar një studim të rëndësishëm mbi Kadarenë, të paraprirë nga një intervistë ekskluzive me autorin. Kjo qasje unike e bën studimin një pikë referimi për studiuesit dhe lexuesit që duan të thellohen në botën krijuese të Kadaresë.

Tematika dhe qasja akademike

Hulumtimet e Spahiut prekin disa fusha të rëndësishme, duke përfshirë:

Folklorin dhe traditën orale në letërsi: Ajo eksploron sesi letërsia shqipe, veçanërisht veprat e Kadaresë, janë ndërtuar mbi bazën e folklorit dhe trashëgimisë gojore.
Mitet dhe simbolika: Studimet e saj analizojnë rolin e miteve si bazë për narrativat e Kadaresë dhe ndikimin e tyre në kontekstin modern.
Letërsia post-sovjetike: Ajo heton ndikimin e periudhës komuniste dhe post-komuniste në shkrimin letrar, duke lidhur këtë kontekst me zhvillimet globale të letërsisë bashkëkohore.
Impakti i izolimit: Spahiu fokusohet në mënyrën se si izolimi politik dhe social ndikon në prodhimin letrar dhe format e komunikimit në kulturën shqiptare.

Jeta private

Spahiu ushtron profesionin e profesorit në Paris, duke dhënë mësim në fushën e letërsisë. Përveç punës së saj akademike, ajo ka përkthyer edhe vepra letrare, duke përfshirë librin Frosina e Janinës dhe Porfida të shkrimtares shqiptare Mira Meksi. Përkthimet e saj shërbejnë si ura midis letërsisë shqiptare dhe lexuesve të huaj, duke pasuruar komunikimin kulturor ndërkombëtar.

Veprat

2024

Kadare, Bashkëkohës i epikes, Onufri, Tiranë.
Ismail Kadaré, Style et structure ou l’épique en style, Essai en cours de publication, les éditions de l’Oranger, Paris.

2011

Leksion mbi vështrimin ose kinetika e të Kuqes së demave (Une leçon sur le regard ou la cinétique du Rouge des Toros), essai publié dans la revue littéraire Mehr Licht, Tirana.

2008

Communication au colloque International, « Lectures d’Ismail Kadaré » à l’Université Paris X – Nanterre : « Le traitement de la figure féminine dans l’œuvre de Kadaré ». Publication dans les Presses universitaires de Paris-Ouest, sous la direction d’Ariane Eissen et Véronique Gély, 2011.

2006

Communication au colloque International « L’Ecriture emprisonnée au XX^e siècle » à l’Université Sorbonne Nouvelle – Paris 3 : « L’écriture kadaréenne ou l’éclatement du temps ».

2005

Communication au colloque « L’Italien langue de migration : vers l’affirmation d’une culture transnationale, a l’aube du XXIe siècle », à l’Université de Nantes : « L’italien et les Albanais au XXe siècle ».

Essai : « Ismail Kadaré et le roman épopée » dans l’ouvrage collectif La Francophonie dans les Balkans, préface de Pierre Brunel, sous la direction de Efstratia Oktapoda-Lu, éd. Publisud, Paris.

2004

Communication au Symposium International d’Imagologie, « Les Modalités de la perception dans les représentations de l’altérité », à l’Université de Mugla, (Turquie). « Ismail Kadaré : Les Tambours de la pluie ou l’affrontement sourd de deux mondes ». Publication dans Mugla Universitesi Yayinlari, tome 1, sous la direction de Serhat Ulagli, 2006.
Communication et table ronde au colloque « Invectives : Quand le corps reprend la parole », à l’Université de Perpignan : « Qui a ramené Doruntine ? ou quand la parole prend corps ».
Communication au colloque « Méditations littéraires et culturelles de l’altérité : interaction, fluctuation, tension », à l’Université de Franche-Comté (Besançon) : « L’image de l’autre chez Ismail Kadaré ». Publication dans Les Presses Universitaires de Franche Comté, L’Autre EnQuête, Médiations littéraires et culturelles de l’altérité, sous la direction de Nella Arambasin et Laurence Dahan-Gaida, 2007.
Communication au VIIIe colloque des Invalides (Paris) « Paris, sa vie, son œuvre » : « Ismail Kadaré à Paris, cet entre-deux ». Publication dans les Éditions du Lérot, Tusson, sous la direction de Jean-Jacques Lefrère et Michel Pierssens, 2006.

2002

Communication au colloque International « Les Ombres et l’au-delà dans les arts au XIXème siècle et XXème siècle », à Aix-en-Provence. « Qui a ramené Doruntine ? ou la poétique du souvenir vivant ». Publication dans Tangente, Les Ombres et l’au-delà dans les arts au XIXème siècle et XXème siècle, sous la direction de Claire Vovelle, 2006.

Përkthime të publikuara

2009: Traduction de l’albanais vers le français du roman Porfida, de Mira Meksi, éd. Baudelaire.
2006: Traduction du français vers l’albanais de l’essai historique Les Pélasges et les Illyriens dans la Grèce ancienne, de Arsim Spahiu, éd. Mësonjëtorja, Tirana.
2007: Traduction de l’albanais vers le français du film Mao Zedong, metteur en scène Besnik Bisha, scénario Besnik Mustafaj, projection Le Champo, Paris, 2007.
2006: Traduction du français vers l’albanais de l’essai historique L’Illyricité des Macédoniens et des Epirotes, de Arsim Spahiu, éd. Mësonjëtorja, Tirana.