Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Parlamenti i 27-të e Turqisë
Coat of arms or logo
Vula e parlamentit të Turqisë
Lloji
Lloji
Historia
Krijuar23 prill 1920
Paraprirë ngaAsambleja e Përgjithshme e Perandorisë Osmane
Komiteti i Përfaqësimit
Udhëheqës
Mustafa Şentop (AKP)
që nga 24 shkurti 2019
Süreyya Sadi Bilgiç (AKP)
që nga 24 shkurti 2019
Haydar Akar (CHP)
Nimetullah Erdoğmuş (MHP)
që nga 12 korriku 2018
Udhëheqësi i Shtëpisë
Naci Bostancı (AKP)
që nga 7 korriku 2018
Kryetarë kryesor opozitar
Kemal Kılıçdaroğlu (CHP)
që nga 22 maj 2010
Ndërtimi
Vende600
Turkey Parliament 2021.5.svg
Grupet politike
Qeveria (288)
  •   AKP (288)

Besimi dhe furnizimi (49)

Opozita (240)

Independentet (5)

Vakante (16)

  •   Vakant (16)
Pagesa300,000 vjetor (me përfitime)
Zgjedhjet
Sistemi i votimit
Përfaqësimi proporcional i listës së mbyllur
Metoda D'Hondt me një prag elektoral prej 10%
Zgjedhjet e fundit
24 qershor 2018
Zgjedhjet e ardhshme
18 qershor 2023
RindarjaKëshilli Suprem Zgjedhor
Moto
Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir
Sovraniteti i takon pa kushte popullit
Vendi i takimit
TBMM, August 2022.jpg
Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë
Bakanlıklar
Ankara, 06543
Turqi
Web faqja
Grand National Assembly of Turkey

Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë (Turqisht: Türkiye Büyük Millet Meclisi), i njohur edhe si Mexhlisi, është legjislatura njëdhomëshe turke. Ëhtë organi i vetëm që i jepen privilegjet legjislative nga kushtetuta turke. Ajo u themelua në Ankara më 23 prill 1920 në mes të Fushatës Kombëtare. Kjo kushtetutë kishte themeluar paraqeverisjen e saj të njohur si Ministrat e Parë Ekzekutivë të Turqisë (Komiteti Zëvendës i Angazhimit) në maj 1920. Parlamenti ishte themelor në përpjekjet e Mareşal Mustafa Qemal Atatyrk, presidentit të parë të Republikës së Turqisë, dhe kolegëve të tij për të gjetur një shtet i ri nga mbetjet e Perandorisë Osmane.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Themelimi i Asamblesë Kombëtare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pas Luftës së Parë Botërore, Fuqitë Aleate fitimtare kërkuan copëtimin e Perandorisë Osmane përmes Traktatit të Sèvres.[1] Ekzistenca sovrane e kombit turk do të eliminohej sipas këtyre planeve, përveç një rajoni të vogël. Ndjenja nacionaliste turke u rrit në gadishullin Anadoll, duke shkaktuar krijimin e lëvizjes kombëtare turke. Zhvillimet politike gjatë kësaj periudhe kanë bërë një ndikim të qëndrueshëm i cili vazhdon të ndikojë në karakterin e kombit turk. Gjatë Luftës së Pavarësisë Turke, Mustafa Qemali parashtroi nocionin se do të kishte vetëm një mënyrë për çlirimin e popullit turk pas Luftës së Parë Botërore, domethënë, përmes krijimit të një shteti të pavarur, sovran turk. Sulltanati osman u shfuqizua nga parlamenti i sapokrijuar në vitin 1922, duke hapur rrugën për shpalljen zyrtare të republikës që do të vinte më 29 tetor 1923.

Ndërtesa e parlamentit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ndërtesa aktuale e parlamentit është e treta që strehon parlamentin e vendit. Ndërtesa e cila strehoi së pari parlamentin u shndërrua nga selia në Ankara e Komitetit të Bashkimit dhe Përparimit. Projektuar nga arkitekti Hasip Beu,[2] ai u përdor deri në vitin 1924 dhe tani përdoret si lokacioni i Muzeut të Luftës së Pavarësisë, ndërtesa e dytë që strehoi parlamentin u projektua nga arkitekti Vedat (Tek) Beu (1873–1942) dhe u përdor nga viti 1924 deri më 1960.[2] Tani është shndërruar në Muzeun e Republikës. Asambleja e Madhe Kombëtare tani është vendosur në një ndërtesë moderne dhe imponuese në lagjen Bakanlıklar të Ankarasë.[3] Projekti i ndërtesës monumentale është projektuar nga arkitekti dhe profesori Clemens Holzmeister (1886–1993).[2] Ndërtesa ishte përshkruar në anën e pasme të kartëmonedhave turke prej 50,000 lira të viteve 1989–1999. Ndërtesa u godit nga sulmet ajrore tri herë gjatë përpjekjes për grusht shteti turk në 2016, duke pësuar dëme të dukshme. Më vonë, parlamenti kaloi një rishikim në verën e vitit 2016.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Kinross, Patrick (1977). The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire (në anglisht). Morrow. ISBN 0-688-03093-9.
  2. ^ a b c "The Grand National Assembly of Turkey". Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2021. Marrë më 3 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Yale, Pat; Virginia Maxwell; Miriam Raphael; Jean-Bernard Carillet (2005). Turkey (në anglisht). Lonely Planet. ISBN 1-74059-683-8.