Bashkia Klos
Coordinates: 41°18′N 20°04′E / 41.30°N 20.06°E
Bashkia Klos është një bashki në Rrethin e Matit në Shqipëri. Më parë quhej Komuna Klos.
Ajo ka si qendrën e saj kryesore qytezën e Klosit. Në territorin administarativ të kësaj bashkie përfshihen qyteza e
Klosit dhe 30 fshatra, që janë pjesë përbërëse e 4 Nj.A. të Klosit, Suҫit, Gurrës dhe Xibrit.
Pozita gjeografike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Bashkia Klos gjendet në pjesën qendrore-malore të territorit të Republikës së Shqipërisë dhe kufizohet: në lindje me Bashkitë Bulqizë dhe Dibër; në veri me Bashkinë Mat; në jug me Bashkinë Tiranë; në perëndim me Bashkitë Mat, Krujesë dhe Tiranë. Bashkia ka një sipërfaqe prej 377 km2, sipërfaqja e tokës bujqësore është 7,897 ha, ndërsa pjesa tjetër përbëhet nga pyje, kullota, lëndina, kreshta, etj. Territori i bashkisë përshkohet nga lumi Mat
Distanca më e shkurtër në rrugë nacionale me kryeqytetin është 110 km, 50 km larg nga pika e kufirit Bllatë me Maqedoninë, 44 km larg nga Nj.A. Suҫ, 36 km larg nga NJA Gurrë dhe 18 km larg nga NJA e Xibrit.[1]
Popullsia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Popullsia e bashkisë sipas regjistrimit të bërë nga censusi ishte rreth 21 mijë banorë, ndërsa nga burimet zyrtare të bashkisë rezulton rreth 15.3 mijë banorë, me një dendësi prej 78 banorë për km².
Pasuritë kulturore dhe natyrore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Me vendim të KM janë një sërë pasurish natyrore që janë shpallur monumente natyrore, monumente kulture dhe monumente historike. Në këtë zonë mund të përmendim disa monumente si: Rruga e vjetër e Arbrit, Ura e Allamanit, Ura e Vashës, Kalaja e Xibrit, Sarajet e Zogut, Varri i turkut, Kulla e Dedollit, etj.[2]
Ndërtimi gjeologjik dhe relievi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
I gjithë territori i Kryematit shtrihet midis kuotave 220m mbi nivelin e detit (Luzë eSuçit) dhe 2100 m mbi nivelin e detit, që është pika më e lartë e kësaj treve (Maja e Arnishtës mbi Liqenet e Allamanit). Ndërtimi gjeologjik i zonës së Kryematit është mjaft i komplikuar. Ai dallohet nga llojshmëri të shumta shkëmbinjsh me origjinë vullkanike e sedimentare. Formacionet shkëmbore shumë të vjetra përfaqësohen nga gëlqerorë që mbulojnë tërë masivin e vargut nga ana e konturit të hapësirës Guri i Bardhë-Xibërr e më tej të Unjateit e Gurrës dhe një pjese të vargut të brendshëm kodrinor-malor Kloskatund- Plan i Bardhë-Fshat-Shkallë-Dars-Bel-Unjate. Këto lloj shkëmbinjsh kanë krijuar mundësi të mëdha deri në ditët tona për sigurimin e materialeve të ndërtimit, si gurëve për kullat, të cilat kanë qenë të shumta në këtë trevë ku thuajse çdo shtëpi ishte kullë, si dhe për prodhimin e gëlqeres . Pjesa lindore e terrenit përbëhet nga shkëmbinj kryesisht me origjinë vullkanike, me ngjyrë të zezë ose të përhimtë e sidomos nga llojet ultrabazikë që përmbajnë përqindje të lartë të mineralit të kromit, azbestit, magnezit etj. Në këtë pjesë janë kryer studime gjeologjike e janë gjetur minerale të rralla. Në Shkallën e Cerujës prej shumë vitesh është hapur miniera e kromit në të cilën edhe sot vazhdon intensivisht nxjerrja e atij minerali. [3]
Në pikëpamje gjeologjike teritori i Bashkisë Klos vendoset kryesisht mbi depozitimet e gropës së Kryematit dhe më pak në formacionet ultramafike të masivit Ultrabazik të Bulqizës dhe shkëmbinjtë karbonatikë të triasikut. Depozitimet e gropës së Kryematit bëjnë pjesë në sistemin e hullisë mollasike mesdhetare ku marrin zhvillim të konsiderueshëm sedimentet terrigjene si rërat, argjilat, mergelet, facie këto të tipit lagunoro-liqenor mjaft të përhapura në vargun e ultësirave ndërmalore si ultësira e Korçës, Librazhdit, etj. Gropa e kësaj treve kontakton në lindje me masivin ultrabazik të Bulqizës i cili ndërtohet nga shkëmbinj të serisë ultramafike si gabro, dunite, peridotite, serpentinite dhe koret e tyre të prishjes lateritike.[4]
Në pjesën jugore dhe jug perëndimore formacionet terrigjene të gropës vendosen transgresivisht mbi shkëmbinjtë karbonatikë të triasikut. Formacionet ultramafike ultrabazike mbi të cilat kanë shtrirje fshatrat Cerujë, Patin, Bejnë dhe Klos Katund përfaqësohen nga shkembinj harcburgite, dunite, serpentinite, troktolite e më pak gabro si dhe lloje damarore të lidhura me to. E rëndësishme është se me këto lloje shkëmbore janë të lidhura vendburime të kromit, alumokromit, nikel-sulfureve, etj.të cilat kanë një rëndësi të madhe ekonomike jo vetëm për Bashkinë Klos, por edhe në nivel kombëtar. Kështu në këtë rajon lokalizohen vendburimi i kromit Shkallë-Cerujë dhe disa vendburime më të vogla si Maja e Drenit, Qafa e Burrelit, Maja e Kunorës, Qafa e Ujkut, etj. Po ashtu, këto shkëmbinj, veçanërisht ato të llojeve serpentinite përbëjnë një pasuri të madhe për shfrytëzimin si materiale inerte shumë cilësore me veti shumë të mira fiziko-mekanike për shtrim rrugësh, aeroportesh, etj. Lloje të veçanta të tyre gjithashtu mund të shfrytëzohen si gurë dekorativë të një cilësie mjaft të lartë dhe të kërkuara në treg. Shkëmbinjtë karbonatikë triasikë që shërbejnë si kornizë të shkëmbinjve ultramafikë të masivit të Bulqizës dhe si shtrat për formacionet e Gropës së Kryematit të cilat mbivendosen mbi to, lokalizohen në fshatrat Klos Katund, Fshat, Dars, Bel dhe Unjate. Edhe këto lloje shkëmbore pas përpunimit në impiante përbëjnë një rezervë të madhe për shfrytëzimin e tyre si material për ndërtim, inerte të fraksioneve të ndryshme për shtrim rrugësh, etj. Nga ana tjetër disa lloje të zgjedhura të tyre sipas nevojave të tregut mund të përdoren si gurë dekorativë në fusha të ndryshme.[5]
Shtrirjen më të madhe teritoriale Bashkia Klos e ka mbi formacionet mollasike të Gropës së Kryematit të cilat paraqiten në trajtën e depozitimeve të qeta në shtratin grabenor të formuara në periudhën e neogjen-kuaternarit, me kontakte transgresive me formacionet më të vjetra triasiko-jurasike. Për shkak të uljengritjeve të shpeshta të bazamentit të gropës dhe të ndryshimit të intensitetit të prurjes së materialit terigjen, në planin vertikal formacionet e gropës jane të ndërtuara nga alternime të shpeshta të formacione.[6]
Aktivitet dhe institucionet publike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Aktualisht në Bashkinë Klos ushtrojnë aktivitet rreth 200 subjekte private në fusha të tilla si: tregeti, shërbime dhe nxjerrje minerali kromi. Sektori shëndetësor përfaqësohet me 20 qendra shëndetësore dhe 5 farmaci. Sektori arsimor përbëhet nga 3 shkolla të mesme dhe disa shkolla 9-vjeҫare të shpërndara në njesitë e bashkisë. Ndër prioritet kryesore për bashkinë është zhvillimi i qëndrueshëm i bujqësisë dhe blegtorisë, duke mos lënë pas dore promovimin e turizmit.[7]
Vendbanimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| Njësitë administrative përbërëse | Qytetet dhe fshatrat në përbërje të tyre |
|---|---|
| Klos | Qyteti: Klos
Fshatrat: Bejni, Beli, Bershini, Cerruja, Darsi, Fshati, Fullqeti, Klos Katund, Patini, Plani i Bardhë, Plesha, Shëngjun, Unjata |
| Xibër | Fshatrat: Xibër, Shkallë, Guri i Bardhë, Xibër-Murriz, Xibër-Hane, Ketë |
| Gurrë | Fshatrat: Rripa, Gurra e Vogël, Misheri, Shulbatra, Domi, Gurra e Madhe |
| Suç | Fshatrat: Kurdari, Kuqelaj, Suç, Skënderaj, Kujtim |
Burimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 24 janar 2018. Marrë më 15 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 24 janar 2018. Marrë më 15 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 19 janar 2018. Marrë më 15 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 19 janar 2018. Marrë më 15 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 19 janar 2018. Marrë më 15 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 19 janar 2018. Marrë më 15 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 24 janar 2018. Marrë më 15 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
|
Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Shqipërisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |