Beteja e Ankarasë
| Beteja e Ankarasë | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Beteja e Ankarasë, illustrim mogule | |||||||
| |||||||
| Palët pjesëmarrëse | |||||||
|
Perandoria Timurid Ak Kojunlu Germijanidët |
Perandoria Osmane Principata e Gjon Kastriotit Serbia Moraviane Distrikti i Brankoviqit Bejllëku anadollian dhe Tatarët e Zi[a] | ||||||
| Komandantët dhe udhëheqësit | |||||||
|
Timuri Shah Rukh Khalil Sultan Miran Shah Sultan Husayn Tayichiud Muhammad Sultan Mirza Pir Muhammad Shah-i-Shahan Uthman Beg[1] Yakup II of Germiyan[2] |
Bayezid I (Rob lufte) Süleyman Çelebi Mehmed Çelebi Musa Çelebi (Rob lufte) Mustafa Çelebi (Rob lufte) Gjon Kastrioti Koja Zaharia Dhimitër Jonima Stefan Lazareviq Vuk Lazareviq Gjuragj Brankoviq | ||||||
| Njesitë e përfshira | |||||||
| E panjohur | Ghazi osman, jeniçerët, dhe vasalët e krishterë ballkanikë | ||||||
| Fuqia ushtarake | |||||||
| 140,000[3] | 85,000[4]-120,000[5] | ||||||
Beteja e Ankarasë ose Angorës u zhvillua më 20 korrik 1402 në fushën e Çubukut afër Ankarasë, midis forcave të sulltanit osman Bajazit I dhe emirit të Perandorisë Timuride, Timurit. Beteja ishte një fitore e madhe për Timurin, dhe ajo çoi në Interregnum osman.[6]
Prapavija[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Timuri, një turko-mongol nga Transoksiana (tani Uzbekistani), kishte ndërtuar një perandori në Azinë Qendrore gjatë viteve dhe u bë sundimtari më i fuqishëm në Azinë Qendrore që nga Xhingis Han.[7] Ai u përpoq të rindërtonte perandorinë mongole.[8] Në vitet 1380 dhe 1390, ai hyri dhe pushtoi pjesë të Persisë (përfshirë Armeninë, Azerbajxhanin dhe Mesopotaminë e Epërme), shkatërroi Rusinë jugore dhe Ukrainën (1395–96), dhe pushtoi Indinë (1398).[9] Edhe pse kishte pasur tensione midis osmanëve dhe mongolëve, asgjë nuk do të garantonte një luftë, derisa Bajazidi kërkoi haraç nga një emir besnik ndaj Timurit, të cilin ai e kuptonte se ishte personale dhe një arsye për luftë.[10] Në 1400–01 Timur mori Sivasin nga osmanët, pjesë të Sirisë nga mamlukët dhe më pas u drejtua drejt Anadollit.[10]
Ndërkohë, në vitin 1402, osmanët kishin bërë fushatë në Evropë. Bajazidi ndërpreu bllokadën e Kostandinopojës dhe marshoi në Ankara pasi Timuri e zhvendosi përsëri ushtrinë e tij në juglindje në verën e vitit 1402.[10]
Trupat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Është vlerësuar se ushtria Timurid numëronte 140,000,[4] kryesisht kalorës, dhe gjithashtu 32 elefantë lufte.[10] Ushtria e Bajazitit numëronte 85.000 veta.[4][10] Burimet historike e ekzagjeruan numrin e trupave në përmasa joreale: Ahmed ibën Arabshah pretendoi 800,000 trupa Timurid, ndërsa një dëshmitar gjerman pretendoi 1.6 milionë, për shembull.[11]
Forca osmane përfshinte kontingjente nën drejtimin e djemve të tij, Gazitë, jeniçerët, vasalët myslimanë anadollakë dhe vasalë të ndryshëm evropianë (të krishterë ballkanikë). Ndër vasalët serbë që morën pjesë ishin Stefan Lazareviqi, Vuk Lazareviqi, Gjuragj Brankoviqi dhe vëllai i tij Grgur Brankoviq,[12] dhe ndër shqiptarë ishin Koja Zaharia, Dhimitër Jonima, Gjon Kastrioti dhe ndoshta Tanush Major Dukagjini. Vasalët e krishterë që nuk morën pjesë përfshijnë Zetan Konstantin Balshiqin.[13] Një e katërta e trupave osmane ishin tatarët e pushtuar së fundmi.[10]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Creasy, Sir Edward Shepherd (1878). History of the Ottoman Turks, from the beginning of their empire to the present time. New York, Holt.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Dahmus, Joseph Henry (1983). "Angora". Seven Decisive Battles of the Middle Ages. Burnham Incorporated Pub.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Fine, John Van Antwerp Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08260-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Goody, Jack (2004). Islam in Europe. Polity Press.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)53 - Grousset, René (1970). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-1304-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kafadar, Cemal (1996). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State. University of California Press. fq. 18–. ISBN 978-0-520-20600-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kastritsis, Dimitris (2007). The Sons of Bayezid: Empire Building and Representation in the Ottoman Civil War of 1402-13. BRILL. ISBN 978-90-474-2247-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kinross, Patrick Balfour Baron (1977). The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. Morrow. ISBN 978-0-688-03093-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Manz, Beatrice Forbes (1998). "Temür and the Problem of a Conqueror's Legacy". Journal of the Royal Asiatic Society. Third Series. Cambridge University Press (1 (Apr)): 21–41. doi:10.1017/S1356186300016412.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Nicholson, Helen J. (2001). The Knights Hospitaller. Boydell Press.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Nicolle, David (1983). Armies of the Ottoman Turks 1300–1774. Bloomsbury USA. ISBN 978-0-85045-511-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Pears, Edwin (1923). The Ottoman Turks to the Fall of Constantinople. Cambridge University Press. fq. 653–705.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Parametri|work=është injoruar (Ndihmë!) - Tucker, Spencer (2010). "Battle of Ankara". Battles that Changed History: An Encyclopedia of World Conflict. Vëll. One. ABC-CLIO. fq. 139–141. ISBN 978-1-59884-429-0.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- Zhurnalet
- Craig, Simon (2002). "Battle of Ankara: Collision of Empires". Military History (në anglisht). 19 (3): 58–65.
- Knobler, Adam (1995). "The Rise of Tīmūr and Western Diplomatic Response, 1390–1405". Journal of the Royal Asiatic Society. Third Series (në anglisht). 5 (3): 341–349. doi:10.1017/S135618630000660X.
- Lopandić, Duško (2011). "Битка код Ангоре" [Beteja e Angorës]. Политикин Забавник (në serbisht). 3101.
Shënimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Bejlikët e Anadollit dhe Tatarët e Zi dezertuan në anën e Timuridëve gjatë betejës..
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Facts On File, Incorporated (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (në anglisht). Infobase Publishing. fq. 31. ISBN 9781438126760.
- ^ Yaşar Yüce; Ali Sevim (1991). Türkiye tarihi (në turqisht). Vëll. 1. İstanbul: AKDTYKTTK Yayınları. fq. 226.
- ^ Nicolle 1983, f. 29.
- ^ a b c Nicolle 1983, p. 29
[t]he sizes of the two armies are reliably estimated at 140,000 on Timur's side and no more than 85,000 under Sultan Bayezid I
- ^ Creasy 1878, f. 47.
- ^ Creasy 1878, f. 52-55.
- ^ Tucker 2010, f. 139.
- ^ Manz 1998, f. 25.
- ^ Tucker 2010, ff. 139–140.
- ^ a b c d e f Tucker 2010, f. 140.
- ^ Edward Gibbon; Henry Hart Milman (1899) The History of the Decline and Fall of the Roman Empire Vol. 6, Peter Fenelon New York: Collier; p. 263
- ^ Fine 1994, f. 499.
- ^ Fine 1994, f. 422.