Dijenia
Në filozofi dhe psikologji, dijenia është perceptimi ose njohja e diçkaje.[1] Koncepti është shpesh sinonim i vetëdijes.[2] Megjithatë, njeriu mund të jetë në dijeni për diçka pa qenë i vetëdijshëm qartë për të, si për shembull në rastin e shikimit të verbër.[1]
Gjendjet e dijenisë shoqërohen gjithashtu me gjendjet e përvojës në mënyrë që struktura e përfaqësuar në dijeni pasqyrohet në strukturën e përvojës.[3]
Koncepti
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ndërgjegjësimi është një koncept relativ. Mund t'i referohet një gjendjeje të brendshme, siç është një ndjenjë viscerale, ose në ngjarje të jashtme me anë të perceptimit shqisor.[2] Është analoge me ndjesinë e diçkaje, një proces i dalluar nga vëzhgimi dhe perceptimi (që përfshin një proces bazë të njohjes me sendet që perceptojmë). Ndërgjegjësimi mund të përshkruhet si diçka që ndodh kur truri aktivizohet në mënyra të caktuara, si për shembull kur ngjyra e kuqe shihet pasi retina stimulohet nga valët e dritës. Ky konceptualizim është vendosur për shkak të vështirësisë në zhvillimin e një përkufizimi analitik të vetëdijes ose të vetëdijes ndijore.
Vetëdija shoqërohet gjithashtu me vetëdijen në kuptimin që tregon një përvojë themelore siç është një ndjenjë ose intuitë që shoqëron përvojën e fenomeneve. Në mënyrë të veçantë, kjo quhet ndërgjegjësimi i përvojës.
Mocenni C. dhe Bizzarri F. shkruan: "Literatura e ndërgjegjësimit mund të organizohet rreth tre koncepteve thelbësore: ndërgjegjësimi njohës, i cili korrespondon me kuptimin e saktë dhe të thellë të individit për perceptimin dhe të menduarit e dikujt.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b "APA Dictionary of Psychology". dictionary.apa.org (në anglisht). Marrë më 2025-03-28.
- ^ a b https://archive.org/details/braininspiredcog00huss.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!) - ^ David John Chalmers (1996). The conscious mind. Internet Archive. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-510553-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)