Koha e Hekurit

Rindërtimi i një shtëpie nga epoka e hekurit.

Koha e hekurit është një periudhë kohore e cila karakterizohet nga përdorimi i metalurgjisë së hekurit e cila ndodhi në përgjithësi pas Kohës së Bronzit. Megjithatë, afatet e Epokës së Hekurit ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme nga zona kulturore dhe gjeografike në fjalë. Pra, mund të konsiderohet si Prehistorike, Histori e hershme ose Histori në varësi të zonave gjeografike.

Koha e hekurit filloi rreth vitit 1100 para Krishtit në mesdhe, afër 800 deri 700 para Krishtit në veri të Evropës^[1] dhe rreth -500 në Afrikë.

Metalurgjia e hekurit kërkonte një temperaturë më të lartë se ajo e bronzit e arritshme nëpërmjet evolucionit teknologjik të furrave.^[2]

Historiku

Ekzistenca e një Kohe të Hekurit është përmendur edhe tek De natura rerum nga Lukreci, por si hipotezë e thjeshtë filozofike.^[3]

Shpikja e shprehjes « koha e hekurit » është caktuar nga kërkuesi danez C. J. Thomsen.^[4] Bazohet në ide të vjetra, duke përfshirë edhe ato të historianit Lauritz Schebye Vedel Simonsen, një profesor nga Universiteti i Kopenhagës, i cili kishte parashikuar në vitin 1813 se mjetet e popujve të lashtë skandinavë ishin në fillim nga druri dhe guri para se të bëheshin nga bakri dhe hekuri.^[5] ·^[6] Thomsen kishte intuitë, në 1816, për përdorimin njëpasnjëshëm të gurit, bronzit dhe hekurit nga njerëzimi, atëherë ai duhej të klasifikonte antikitetet kombëtare daneze. Ai pohon teorinë e tij të tri kohërave parahistorike — kohën e gurit, kohën e bronzit dhe kohën e hekurit —, në vitin 1836 në Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed (Udhëzues i antikiteteve nordike).

Sot, është e njohur se kjo periudhë është pasuese, në Evropë dhe në Lindjen e mesme, e Kohës së bronzit dhe paraprin hyrjen e civilizimeve të përfshira në histori. Disa zona nuk e kanë njohur kurrë kohën e hekurit duke njohur shumë më herët disa karakteristika të një zhvillimi social dhe / ose teknika të rëndësishme. Ështe rasti për shembull i civilizimeve prekolimbiane të cilët njihnin një metalurgji të arit dhe bakrit deri në pushtimin spanjoll. Afrika, nga ana tjetër, nuk ka njohur kohën e bronzit, por direkt atë të hekurit;^[7] metalurgjia e bakrit dhe e bronzit (Ife, Benin…) është shumë posteriore.

Shih edhe

Referime

^ Fourdrignier (1904). "L'âge du fer". 1 (6): 207–215. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Âge du fer en Europe". universalis.fr. Arkivuar nga origjinali më 20 janar 2010. Marrë më 28 korrik 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Vuibert (2008). Inventer la préhistoire. Les débuts de l'archéologie en France. Nathalie Richard. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
^ Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed. C. J. Thomsen. 1836. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
^ Cambridge University Press (1990). A History of Archaeological Thought. B. G. Trigger. fq. 75. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Routledge (1999). The Near East: archaeology in the 'Cradle of civilization'. Londër: C. K. Maisels. fq. 20. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
^ Bordas. Dictionnaire encyclopédique d'histoire. Michel Mourre. fq. 1757. ISBN 2-04-006513-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).

Lidhje të jashtme

Gjenerale

Një faqe me fokus mbi Britaninë e Hekurit Arkivuar 18 shkurt 2007 tek Wayback Machine nga resourcesforhistory.com
Human Timeline (Interactive) – Smithsonian, Muzeu Kombëtar i Historisë Natyrore (Gusht 2016).

Publikime

Andre Gunder Frank and William R. Thompson, Zgjerimi dhe tkurrja ekonomike e hershme e hekurit e rishqyrtuar. Instituti Amerikan i Arkeologjisë, San Francisco, Ca., Janar, 2004.

Lajme

Mass burial suggests massacre at Iron Age hill fort. Arkeologët kanë gjetur dëshmi për një masakër të lidhur me luftën e Epokës së Hekurit në Fin Cop në Derbyshire. BBC. 17 prill 2011

[1] Fourdrignier (1904). "L'âge du fer". 1 (6): 207–215. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] "Âge du fer en Europe". universalis.fr. Arkivuar nga origjinali më 20 janar 2010. Marrë më 28 korrik 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Vuibert (2008). Inventer la préhistoire. Les débuts de l'archéologie en France. Nathalie Richard. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).

[4] Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed. C. J. Thomsen. 1836. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).

[5] Cambridge University Press (1990). A History of Archaeological Thought. B. G. Trigger. fq. 75. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] Routledge (1999). The Near East: archaeology in the 'Cradle of civilization'. Londër: C. K. Maisels. fq. 20. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).

[Grand_Mourre-7] Bordas. Dictionnaire encyclopédique d'histoire. Michel Mourre. fq. 1757. ISBN 2-04-006513-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]