Gjedhët
| Gjedhët Vargu kohor: Mioceni deri sot
| |
|---|---|
.jpg)
| |
| Bualli afrikan (Syncerus caffer) | |
Klasifikimi shkencor 
| |
| Unrecognized taxon (fix): | Gjedhët |
| Fiset | |
| |
Gjedhët (latinisht: Bovinae) përfshin një grup bagëtish prej 10 gjinive të kafshëve barngrënëse të mesëm dhe të mëdhenj, duke përfshirë në këtë grup lopët, bizonët, buallin afrikan, buallicat, si dhe antilopat brirë-spirale.
Prejardhja e emrit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Emri Gjedh rrjedh nga shqipja e parë *sada ose *seda, e cila rrjedh nga indo-evropianishtja e parë *sed-, që do të thotë "të ulesh".
- Emri Bovinae rrjedh nga fjala latine bos, që do të thotë "dem". Bos vjen nga rrënja indo-evropiane *gwous, që do të thotë kau.
Përmbledhje[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrëdhëniet e zhvillueshme midis anëtarëve të grupit janë debatuar gjërësisht në rrethet përkatëse profesionale dhe shkencore. Karakteristikat e përgjithshme të grupit të gjedhëve përfshijnë thundrat dhe brirët. Gjedhi më i madh i gjallë është garui.
Rritja dhe mbarështimi i gjedheve njihet me emrin e përbashkët gjedhëtaria dhe paraqet njē degë të rëndësishme të blegtorisë. Në shumë vende, qumështi dhe mishi i gjedheve përdoren si ushqim nga njerëzit. Gjedhët mbahen si bagëti pothuajse kudo, përveç në disa pjesë të Indisë dhe Nepalit, ku ato konsiderohen të shenjta nga shumica e hindusëve. Lopët mund të përdoren edhe si kafshë transporti. Racat e vogla të gjedhit shtëpiak, siç është p.sh. Mini Zebu, mbahen dhe mbarështohen si kafshë shtëpiake.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Burimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
- Helmut Lingen Großes Lexikon der Tiere. Lingen Verlag, 1989, Köln.
- K K Gurung & Raj Singh: Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent, Academic Press, San Diego, ISBN 0-12-309350-3
- International Commission on Zoological Nomenclature. 2003. Opinion 2027 (Case 3010). Usage of 17ΔбГ specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia): conserved. Bull.Zool.Nomencl., 60:81-84.
- International Commission on Zoological Nomenclature (2003) Opinion 2027 (Case 3010). Usage of 17 specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia): conserved. Bull. Zool. Nomencl., 60:81–84.