Gjuha finlandeze

Finnish
Rajoni	Evropa veriore
Familje gjuhësore	Default Gjuha finlandeze
Statusi zyrtar
Gjuhë zyrtare në	Filandishtja
Kodet gjuhësore
ISO 639-3	–

Gjuha finlandeze (suomi, ose suomen kieli) është gjuha që flitet nga pjesa më e madhe e popullsisë në Finlandë (92 % sipas 2006) si edhe nga Finlandezët etnik jashtë Finlandës. Finlandishtja është njëra nga gjuhët zyrtare në Finlandë si edhe një nga gjuhët zyrtare të pakicave në Suedi. Në Suedi, fliten të dyja standardet, finlandisht si dhe (Meänkieli) gjuha Meä, një dialekt finlandez. Ndërsa gjuha Kvene, që është një nga lidhjet gjuhësore më të afërta me finlandishten, është një gjuhë zyrtare e pakicave në Norvegji.

Finlandishtja është pjesëtare e familjes gjuhësore Fino-Hungare dhe tip morfologjik ndërmjet gjuhëve fusionale dhe aglutinative. Për të kuptuar formimet aglutinative vini re mbaresën :

• kirja: libri (trajta e pa përcaktuar)
• kirjani: libri im (prona dallohet edhe nga nga ndryshimi i mbaresës)
• kirjassa: brenda në libër (gjendja formohet nga mbaresat si ssa, lla, sta, lta etj)
• kirjassani: brenda në librin tim (e kombinuar)
• kirjassanikin: brenda në librin tim gjithashtu (tejet e komplikuar)

Ajo lakon formën e emrave, mbiemrave, përemrave, numërorëve dhe foljeve, sipas mvartësisë së rolit të tyre në fjali. Ashtu si edhe gjuha turke, finlandishtja nuk ka gjininë e emrave. Trajtat nuk janë të përcaktuara si në gjuhën tonë apo italishtja, frëngjishtja etj.

Përshëndetjet Kryesore:

(Hyvää) huomenta – Mirëmëngjesi!

(Hyvää) päivää – Mirëdita! (përdoret gjatë ndriçimit ditor).

Kujdes! Dita mvaret nga pozicioni diellor gjatë vitit. Në dimër ndriçimi është i shkurtër dhe zgjat disa orë, por në verë kjo përshëndetje mund të të drejtohet edhe në orën 21.00

(Hyvää) iltaa – Mirëmbrëma!

Hyvää yötä / Öitä! – Natën e mirë! / "Natën!"

Terve! / Moro! – Tungjatjeta! / Ç'kemi! / Përshëndetjet!

Hei! / Moi! – Hë, mirë! (kur takohesh) / Pafshim! (kur ndahesh)

Heippa! / Moikka! / Hei hei! / Moi moi! – (si më lartë, kur ndahesh)

Nähdään! – Shihemi më vonë! (në kuptimin e të kontaktuarit përsëri)

Näkemiin – Mirë u pafshim! (e pa përcaktuar se kur do të shihemi)".

"Näkemiin" rrjedh nga fjala "Näkema" ("për të parë").

Hyvästi – Lamtumirë!

Hauska tutustua! – Kënaqësi që u njohëm.

Kiitos – Faleminderit!

Kiitos, samoin – Faleminderit, edhe juve!("kthim i përgjigjes, të njëjtën gjë jua dëshiroj edhe juve" )

Mitä kuuluu? – Si ndihesh? / Ç'po bën? ("Nuk përdoret me njerëz të pa njohur")

Kiitos hyvää! – Jam mirë, ju faleminderit.

Tervetuloa! – Mirë se vjen!