Jump to content

Gjuhë letrare

Checked
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Gjuha letrare dhe standarde)

Emërtimi gjuhë letrare sot po përdoret gjithnjë e më rrallë edhe tek ne. Në vend të tij ka marrë një përdorim të gjerë termi gjuhë standarde. Gjuha standarde është modeli I përdorimit të një gjuhe. Ajo mishëron zbatimin e përpikët të tërsis së normave e rregullave fonetike, leksikore, gramatikoregjuhës shqipe që janë të detyrueshme për çdo folës të saj.

Në rrafshin historik gjuha standarde shqipe ka qenë ëndërr dhe synim I brezave të tërë të dijetarëve, atdhetarëve dhe dashamirësve të saj.

Gjuha standarde shqipe, për të arritur deri në gjendjen e sotme është formuar duke kaluar nga një variant dialektor në një gjuhë standarde mbidialektore. Në rrugën e ndërtimit të gjuhës standarde shqipe dallohen disa ngjarje që qëndrojnë si gur shënues të hapave që kjo gjuhë ka bërë përpara ne histori...

  • Së pari themelet e gjuhës standarde siç thamë edhe me lart u hodhën ne periudhën e Rilindjes Kombëtare. Për tu përmendur është Kongresi i Manastirit (nëntor, 1908) në të cilën u njësua alfabeti I gjuhës shqipe.
  • Së dyti që në vitet e para të pasçlirimit për gjuhën standarde shqipe nisi një punë e organizuar dhe sistematike. Kështu në vitet 1948-1950, 1953-1954, 1956 u hartuan njëri pas tjetrit disa udhëzues drejtshkrimorë që e ngritën gjithnjë e më lart kulturën gjuhësore dhe shënuan hapa të rëndësishme përpara.
  • Së treti pas një pune te vijushme shumëvjeçare, shoqëruar nga rrahje të gjëra mendimesh u mblodhën me 24 nëntor 1972 Kongresi I Drejtëshkrimit të Shqipes.

Pas viteve ’90 për tu përmendur është organizimi i dy konferencave ndërkombëtare. E para "Gjuha letrare kombëtare dhe bota shqiptare sot" dhe e dyta "Shqipja standarde dhe shoqëria shqiptare sot".