Gryka e Kaçanikut

Gryka e Kaçanikut (serbisht: Качаничка клисура Kačanička klisura) është grykë natyrore malore si dhe simbol i historisë shqiptare.^[1] Ajo është një nga formacionet natyrore më të rëndësishme në Kosovë, me vlera të shumta historike, gjeografike dhe kulturore.

Vështrim

Gryka e Kaçanikut shtrihet në jug të Kosovës, midis qytetit të Kaçanikut dhe kufirit me Maqedoninë e Veriut, duke ndarë Malet e Sharrit në perëndim nga Mali i Karadakut në lindje. Lumi Lepenc përshkon këtë grykë, duke krijuar një korridor natyror që ka qenë rrugë kyçe për lidhjen e Kosovës me rajonet jugore të Shkupit. Përmes saj kalojnë rruga nacionale dhe hekurudha që lidhin Ferizajn me Shkupin.

Gryka ka qenë skenë e betejave të rëndësishme gjatë historisë. Në vitin 1910, gjatë Kryengritjes Shqiptare, forcat e udhëhequra nga Idriz Seferi i bënë rezistencë ushtrisë osmane në këtë vend, duke e kthyer Grykën e Kaçanikut në simbol të qëndresës kombëtare. Kjo ngjarje është e njohur në histori me emrin Beteja e Grykës së Kaçanikut.^[2]

Një element interesant është "Guri i Shpuem" ose "Vrima", një formacion shkëmbor me një vrimë natyrore, i cili lidhet me legjendat e kreshnikëve, të cilët thuhet se kanë luftuar në këtë vend.^[3] Kjo legjendë është pjesë e folklorit lokal dhe pasqyron rëndësinë kulturore të Grykës së Kaçanikut.^[4]

Pas Luftës së Dytë Botërore, në Kaçanik u themelua Shoqëria Kulturore Artistike "Përparimi", e cila më vonë u pasua nga SHKA "Gryka e Kaçanikut". Kjo shoqëri ka luajtur një rol të rëndësishëm në ruajtjen dhe promovimin e traditave kulturore shqiptare, duke organizuar festivale dhe aktivitete artistike që kanë përfshirë këngë, valle dhe folklor lokal. Në vitin 2004, SHKA "Gryka e Kaçanikut" u zyrtarizua dhe vazhdon të jetë një nga shoqëritë më aktive në rajon.^[5]

Gryka e Kaçanikut është më shumë se një formacion natyror; ajo përfaqëson identitetin dhe qëndresën e popullit shqiptar. Në ditë të veçanta, rruga përmes Grykës së Kaçanikut stoliset me flamuj kombëtarë, duke e kthyer atë në një shfaqje të krenarisë dhe unitetit popullor.

Teksti i këngës

Ushton Gryka e Kaçanikut
I Ushton Gryka e Kaçanikut moren zjarr o gurt e malit permbi çallmat e Anadollit ngrihen Hutat e Shqiptarit ref: Hej Kaçanik o Shkamb e gurë vritesh e pritesh për Flamur per Flamurin e Skenderit luftojnë Djemt e Idriz Seferit II Turren Trimat nga Kabashi nga Lubizhda e Stagova thrret me t´madhe ai Dergut Pasha ndihmë Sulltan se sot mbarova	ref: Hej Kaçanik o Shkamb e gurë vritesh e pritesh o për Flamur për Flamurin e Skenderit luftojnë Djemt e Idriz Seferit III Kurrë nuk qarten kto kullat tona vendit tonë i dalim Zot Tirç e Zhguna e Gjubleta thurë i kemi o për Barot ref: Hej Kaçanik o Shkamb e gurë vritesh e pritesh o për Flamur për Flamurin e Skenderit luftojnë Djemt e Idriz Seferit ^[6]

Shiko dhe

Lidhje të jashtme

Burimi i të dhënave

^ https://www.teksteshqip.com/komuniteti/addvideo.php?id=1875792&aid=2880^{[lidhje e vdekur]}
^ "Gryka e Kaçanikut u bë si Gryka e Termopileve". Bota Sot. Marrë më 2025-04-25.
^ Express, Gazeta (2020-06-25). "Guri i shpum, vendi ku merret shneta e lihet dergja". Gazeta Express. Marrë më 2025-04-25.
^ Z, Sh (2023-10-23). "Guri i Shpumë, Guri i Dellocit dhe ai i Plakës vendosen në pulla postare (FOTO) - Klan Kosova". Klan Kosova. Marrë më 2025-04-25.
^ "HISTORIKU I SHKURTËR I SHKA " GRYKA E KAÇANIKUT " :: GRYKA E KAÇANIKUT". kaqaniku-gryka.webnode.page. Marrë më 2025-04-25.
^ "Teksti i këngës Gryka e Kaçanikut". teksteshqip.com. Marrë më 2025-04-25.

[1] ttps://www.teksteshqip.com/komuniteti/addvideo.php?id=1875792&aid=2880^{[lidhje e vdekur]}

[2] "Gryka e Kaçanikut u bë si Gryka e Termopileve". Bota Sot. Marrë më 2025-04-25.

[3] Express, Gazeta (2020-06-25). "Guri i shpum, vendi ku merret shneta e lihet dergja". Gazeta Express. Marrë më 2025-04-25.

[4] Z, Sh (2023-10-23). "Guri i Shpumë, Guri i Dellocit dhe ai i Plakës vendosen në pulla postare (FOTO) - Klan Kosova". Klan Kosova. Marrë më 2025-04-25.

[5] "HISTORIKU I SHKURTËR I SHKA " GRYKA E KAÇANIKUT " :: GRYKA E KAÇANIKUT". kaqaniku-gryka.webnode.page. Marrë më 2025-04-25.

[6] "Teksti i këngës Gryka e Kaçanikut". teksteshqip.com. Marrë më 2025-04-25.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]