Hebrenjtë persianë

Hebrenjtë persianë ose hebrenjtë iranianë (persisht: Yahudiyān-e Irāni; hebraike: יהודים פרסים Yəhūdīm Parsīm) përbëjnë një nga komunitetet më të vjetra të diasporës hebreje. Ato datojnë në epokën biblike dhe e kanë origjinën nga hebrenjtë që u zhvendosën në Iran gjatë kohës së Perandorisë Persiane Akamenide. Librat e Biblës Hebraike (dmth. Estera, Isaia, Danieli, Ezdra dhe Nehemia) sjellin së bashku një rrëfim të gjerë që hedh dritë mbi përvojat bashkëkohore të jetës hebreje në Persinë e lashtë; ka pasur një prani të vazhdueshme hebreje në Iran, të paktën që nga koha e Kirit të Madh, i cili udhëhoqi pushtimin e Perandorisë Neo-Babilonase nga ushtria persiane dhe më pas i çliroi judahitët nga robëria babilonase.

Pas vitit 1979, emigracioni hebre nga Irani u rrit në mënyrë dramatike në dritën e Revolucionit Islamik të vendit. Sot, shumica dërrmuese e hebrenjve persianë banojnë në Izrael dhe në Shtetet e Bashkuara. Komuniteti izraelit i hebrenjve persianë është kryesisht i përqendruar në qytetet Kfar Saba, Netania, Holon, Jerusalem dhe Tel Aviv. Në Shtetet e Bashkuara, ka komunitete të konsiderueshme hebreje persiane në Los Anxhelos ( Tehrangeles ), Beverly Hills dhe në bregun verior të Long Island. Komunitete më të vogla hebreje persiane ekzistojnë gjithashtu në Baltimor dhe në Minneapolis-Saint Paul. Sipas regjistrimit iranian të vitit 2016, popullsia e mbetur hebreje e Iranit ishte 9,826 njerëz, edhe pse vlerësimet e pavarura të palëve të treta e kanë vendosur shifrën në rreth 8,500.