Historia e Stantërgut

Historia e Stantërgut paraqet të kaluarën e njërit prej vendbanimeve më të rëndësishme të Shalës së Bajgorës përkatësisht të Komunës së Mitrovicës. Stantërgu i njohur për minierën e tij të pasur, e cila ka qenë një nga burimet kryesore të plumbit, zinkut dhe argjendit në Ballkan.

Historia

Emri "Stan Trg" (Sheshi i Stanit ose Tregu i Stanit) dëshmon rëndësinë e tij si qendër minerare dhe tregtare që nga periudha mesjetare.

Në Mesjetë, minierat e Stantërgut ishin ndër më të rëndësishmet e Mbretërisë Serbe dhe më pas të Perandorisë Osmane. Dokumentet historike tregojnë se në shekullin XIV, minatorët sasiarë dhe raguzanë shfrytëzonin xeheroret e zonës, duke eksportuar argjendin në qytetet e Adriatikut dhe më gjerë. Gjatë sundimit osman, miniera vazhdoi të ishte aktive, por me ulje dhe ngritje, derisa në shekullin XVIII u braktis për shkak të rënies ekonomike dhe teknologjike.

Në fillim të shekullit XX, Stantërgu rifitoi rëndësinë e tij kur inxhinierët britanikë të kompanisë Selection Trust LTD zbuluan rezerva të mëdha minerale dhe themeluan Trepça Mines Limited në vitin 1927. Ky zhvillim e ktheu zonën në një nga qendrat më të rëndësishme industriale të rajonit. Ndërtimi i minierës moderne dhe zgjerimi i infrastrukturës sollën një bum ekonomik, duke tërhequr punëtorë nga rajone të ndryshme.

Gjatë periudhës jugosllave, miniera e Stantërgut u bë një nga shtyllat e ekonomisë së Kosovës, me mijëra minatorë që punonin aty. Protesta e minatorëve të Trepçës në vitin 1989, e nisur në Stantërg, ishte një nga ngjarjet kyçe në lëvizjen për të drejtat e shqiptarëve në Kosovë.

Sot, megjithëse aktiviteti minerar ka rënë, Stantërgu mbetet një simbol i pasurisë natyrore dhe historike të Kosovës, me potencial për rikthim në skenën industriale.

Shih edhe

• Stantërgu
• Kombinati i Trepçës