Idris Bitlisi

Mezari i Bittisit

Idriz Bitlisiu ose Idrisi nga Bitlisi (c. 18 janar 1457 – Stamboll, 15 nëntor 1520) ka qenë një ulema, kronist dhe nëpunës i Perandorisë Osmane me prejardhje kurde. Ka qenë dijetar i shumëanshëm që ka kontribuar mbi politikën lindore të perandorisë, posaçërisht kur mbretëroi Sulltan Selim Javuzi.

Ka shkruar disa vepra, si dhe përkthime dhe komentime në arabisht dhe turqisht, por shumica e tyre në persisht, në fusha të ndryshme si mjekësia, kozmologjia, filozofia, tesavufi, politiks, ahlaku dhe historia. Nami i tij mori spikamë sidomos me veprën Heşt Behişt (Tetë qiejt), një histori e letrarizuar osmane me kërkesë të Bajazitit II. Me këtë vepër ai filloi shkollën iraniane në historiografinë osmane dhe u bë përfaqësuesi i parë i traditës së shkrimit të zbukuruar duke futur letërsinë në histori. Me këtë vepër ai u bë nismëtari i persianizimit të historiografisë osmane, duke ndërfutur elemente letrare u bë shembulli i parë i shkrimit të zbukuruar të historisë.

Në këtë përmbledhje historiografike përmenden pjesëmarrësit e në betejës së Kosovës më 1389, ku sipas varianteve të përkthyera, historianët shqiptarë si Salih Trako dhe Selami Pulaha janë të mendimit se përmenden zotërit feudalë Gjergji Balshaj II dhe Dhimitër Jonima.