Komeditë Shqiptare

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Komiket Shqiptare, megjithëse jo të njohura ndërkombëtarisht, janë prodhuar kryesisht nga autorë komik nga Kosova. Deri vonë nuk kishte traditë komike në Shqipëri, ku komikët shiheshin si letërsi e vjetër e njohur si fumeti (fjalë për fjalë, retë e vogla tymi), sepse arti pop ishte i ndaluar nga regjimi komunist diktatorial.[1] Sot ekziston një revistë komike e botuar në Kosovë të quajtur Leon, dhe ekziston gjithashtu edhe Tafë Kusuri një serial komik (karakteri më i vjetër serial i themeluar nga Agim Qena, dhe vazhduar nga i biri i tij Rron Qena) së bashku me Garfield dhe Calvin dhe Hobbes (Përkthyer në Shqip) të botuar nga gazeta Koha Ditore.

Histori e shkurtër[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në Kosovë kultura komike u ndikua më së shumti nga kultura në Jugosllavi, megjithëse vendet e tjera kishin ndikim. Seriali i parë komik i botuar në Kosovë ishte Tafë Kusuri nga Agim Qena (gazeta Rilindja). Kishte gjithashtu një revistë komike shqiptare të botuar në Prishtinë Kosovë, gjatë qeverisjes paralele të viteve nëntëdhjetë, dhe u quajt Strip Arti. Ajo përmbante pjesë komike të krijuara nga autorë vendas dhe ndërkombëtarë. Revista u ndërpre për shkak të mungesës së themelimit. Pa "Strip Arti" kultura komike kishte vazhduar kryesisht përmes revistave të fëmijëve dhe të rinjve. Një revistë kushtuar arteve alternative Hapi Alternativ, redaktuar nga tifozi i komikëve Petrit Selimi, botoi gjithashtu komike vendase dhe të huaja, duke futur karaktere romane si Hellboy në tregun e gjuhës shqipe. Një tjetër revistë me përmbajtje të përzier ishte Hareja (botuar mujore gjatë viteve nëntëdhjetë nga Ibrahim Kadriu) dhe një shtesë javore për fëmijë në Koha Ditore të quajtur Vizatori (botuar 2000-2005). Shtëpia botuese "Rrota" botoi dhe përktheu Spiderman, Alan Ford dhe X-Men gjatë vitit 2003.[2] Më vonë ata botuan një revistë mujore për fëmijë të quajtur "Pishpiriku" ku një komik me pesë faqe (i shkruar dhe i ilustruar nga Trembelat) u botua rregullisht.[3] E përditshmja Zëri në vitin 1999 gjithashtu botoi vepra origjinale, dhe e përjavshmja Java në 2003 publikoi Rrotelat[4] (nga Edon Muhaxheri), edhe pse të dyja e kanë ndërprerë praktikën.

Në biseda komiket shqiptare quhen stripa, duke treguar ndikimin e kulturës komike jugosllave.

Komiket janë të vështira për t'u gjetur e blerë në Kosovë. Disa prej tyre gjenden në pikat shpërndarëse të gazetave Rilindja, ndërsa adhuruesit e tyre mund të gjejnë gjithashtu kopje të kufizuara në kafene të frymëzuar nga komike në qendër të Prishtinës me emrin Stripdepot si dhe në kafe-librarinë Dit 'e Nat'.

Autorë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Autorët kryesorë komik në Kosovë: Agim Qena, Shpend Kada,[5] Binjamen Haxha, Valdet Gashi, Gjon Marku, Gani Sunduri, Gani Jakupi, Fahri Axhanela .
Autorët kryesorë komik në Shqipëri: Shpend Bengu.[1] Botuesit kryesor komik në Kosovë: Rilindja, Rrota, Hareja, Hapi Alternativ, Koha

Fakte[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Ekziston një kafe-bar në Prishtinë e quajtur Strip Depot e cila zotëron një koleksion të librave komik ku njerëzit mund t'i lexojnë dhe blejnë.[6] Bari me frymë komike u themelua nga Petrit Selimi, një entuziast komik dhe ish botues i revistës komike Hapi Alternativ.
  • Gjatë periudhës 1997-1998 kishte një shkollë komike njëvjeçare të organizuar dhe themeluar nga Fondacioni Soros. Ajo u ndërpre për shkak të luftës së Kosovës.

Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ a b Strip Burek
  2. ^ "Rrota". Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2009. Marrë më 23 maj 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Trembelat". Arkivuar nga origjinali më 20 korrik 2009. Marrë më 23 maj 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Albanian Arts
  5. ^ Albanian Arts
  6. ^ Bradt Travel Guide Kosovo, by Gail Warrander and Verena Knaus, page 106 [1]

Linqe të jasthme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Komeditë_Shqiptare&oldid=2641748"