Lapsi kimik
Lapsi kimik i njohur gjithashtu si stilolaps me top ose stilolaps me pika [1] është një stilolaps që shpërndan bojë (zakonisht në formë paste) mbi një top metalik në pikën e tij, pra mbi një "pikë topash". Është quajtur laps kimik për shkak të përmbajtjes kimike të ngjyrës me të cilën shkruhet si dhe për ta dalluar nga lapsi grafit, lapsi mekanik si dhe nga disa lapsa tjerë. Metali i përdorur zakonisht është çeliku, bronzi ose karabit tungsteni . [2] Dizajni u konceptua dhe u zhvillua si një alternativë më e pastër dhe më e besueshme ndaj stilolapsave dhe stilolapsave, dhe tani është instrumenti shkrimor më i përdorur në botë; miliona prodhohen dhe shiten çdo ditë. Ka ndikuar në artin dhe dizajnin grafik dhe ka krijuar një zhanër të veprave artistike.
Disa prodhues stilolapsash prodhojnë stilolapsa kimik edhe për tregjet e nivelit të lartë dhe të koleksionistëve.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
.jpeg)
Koncepti i përdorimit të një "pike topi" brenda një instrumenti shkrimi për të aplikuar bojë në letër ka ekzistuar që nga fundi i shekullit të 19-të. Në këto shpikje, boja vendosej në një tub të hollë, fundi i të cilit bllokohej nga një top i vogël, i mbajtur në mënyrë që të mos mund të rrëshqiste në tub ose të dilte nga stilolapsi.
Patenta e parë për një stilolaps [3] [4] u lëshua më 30 tetor 1888 për John J. Loud, [5] i cili po përpiqej të bënte një instrument shkrimi që do të ishte në gjendje të shkruante "në sipërfaqe të përafërt - të tilla si druri, letër ambalazhi të trashë dhe artikuj të tjerë" [6] të cilat stilolapsat nuk mundën. Stilolapsi i Loud kishte një top të vogël çeliku rrotullues të mbajtur në vend nga një fole. Edhe pse mund të përdorej për të shënuar sipërfaqe të përafërt si lëkura, siç synonte Loud, ai doli shumë i trashë për të shkruar letra. Pa qëndrueshmëri komerciale, potenciali i saj u shfrytëzua, dhe patenta përfundimisht skadoi.
Prodhimi i stilolapsave ekonomikë dhe të besueshëm, siç njihen sot, u ngrit nga eksperimentimi, kimia moderne dhe aftësitë e prodhimit preciz të fillimit të shekullit të 20-të. Patentat e paraqitura në mbarë botën gjatë zhvillimit të hershëm janë dëshmi e përpjekjeve të dështuara për t'i bërë stilolapsat komercialisht të zbatueshëm dhe gjerësisht të disponueshëm. Topat e hershme nuk e shpërndanin bojën në mënyrë të barabartë; tejmbushja dhe bllokimi ishin ndër pengesat me të cilat u përballën shpikësit drejt zhvillimit të stilolapsave të besueshëm. Nëse foleja e topit do të ishte shumë e ngushtë ose boja shumë e trashë, ajo nuk do të arrinte letrën. Nëse priza do të ishte shumë e lirshme ose boja shumë e hollë, stilolapsi do të rridhte ose boja do të njollosej. Rezervuarët e bojës nën presion nga një pistoni, susta, veprimi kapilar dhe graviteti do të shërbenin të gjithë si zgjidhje për problemet e shpërndarjes dhe rrjedhjes së bojës. [7] [8]
László Bíró, një redaktor gazete hungareze (argjentinas i natyralizuar më vonë) i frustruar nga sasia e kohës që humbi duke mbushur stilolapsat dhe duke pastruar faqet e njollosura, vuri re se bojërat e përdorura në shtypjen e gazetave thaheshin shpejt, duke e lënë letrën të thatë dhe pa njollat. Ai vendosi të krijonte një stilolaps duke përdorur të njëjtin lloj boje. Bíró kërkoi ndihmën e vëllait të tij György, një dentist me njohuri të dobishme të kimisë, [9] për të zhvilluar formulat e bojës viskoze për dizajne të reja ballpoint.
Inovacioni i Bíró-s bashkoi me sukses viskozitetin e bojës me një mekanizëm me fole me top, i cili vepronte në mënyrë të pajtueshme për të parandaluar tharjen e bojës brenda rezervuarit duke lejuar rrjedhën e kontrolluar. Bíró paraqiti një patentë britanike më 15 qershor 1938. [10]
Në vitin 1941, vëllezërit Bíró dhe një mik, Juan Jorge Meyne, u larguan nga Gjermania dhe u transferuan në Argjentinë, ku formuan "Bíró Pens of Argentina" dhe paraqitën një patentë të re në 1943. Stilolapsi i tyre u shit në Argjentinë si "Birome" nga emrat Bíró dhe Meyne, kështu që ende njihen stilolapsat në atë vend. Ky dizajn i ri u licencua nga inxhinieri britanik Frederick George Miles dhe u prodhua nga kompania e tij Miles Aircraft, për t'u përdorur nga ekuipazhi i Forcave Ajrore Mbretërore si "Biro". [11] U zbulua se stilolapsat ishin më të gjithanshëm se stilolapsat, veçanërisht në lartësi të mëdha, ku stilolapsat ishin të prirur për të rrjedhur.
Patenta e Bíró-s, dhe patentat e tjera të hershme për stilolapsat, shpesh përdorën termin "stilolaps me pika". [12] [13]
Pas Luftës së Dytë Botërore, shumë kompani luftuan për të prodhuar komercialisht dizajnin e tyre të stilolapsit. Në Argjentinën e paraluftës, suksesi i ballpoint Birome ishte i kufizuar, por në mesin e vitit 1945, Eversharp Co., një prodhues i lapsave mekanikë, u bashkua me Eberhard Faber Co. për të licencuar të drejtat nga Birome për shitje në Shtetet e Bashkuara. .
Në vitin 1946, një firmë katalanase, Vila Sivill Hermanos, filloi të bënte një ballpoint, Regia Continua, dhe nga viti 1953 deri në 1957 fabrika e tyre prodhoi gjithashtu ballpoints Bic, në kontratë me firmën franceze Société Bic . [14]
Gjatë së njëjtës periudhë, sipërmarrësi amerikan Milton Reynolds hasi në një stilolaps Birome gjatë një udhëtimi pune në Buenos Aires, Argjentinë. Duke njohur potencialin tregtar, ai bleu disa mostra ballpoint, u kthye në Shtetet e Bashkuara dhe themeloi Reynolds International Pen Company . Reynolds anashkaloi patentën Birome me ndryshime të mjaftueshme të dizajnit për të marrë një patentë amerikane, duke mposhtur Eversharp dhe konkurrentët e tjerë për të futur stilolapsin në tregun amerikan. Duke debutuar në dyqanin Gimbels në New York City më 29 tetor 1945, për 12,50 dollarë secila (vlera e dollarit amerikan 1945, rreth 188 dollarë në 2021 dollarë), "Reynolds Rocket" u bë stilolapsi i parë komercialisht i suksesshëm. [15] Reynolds shkoi në ekstreme të mëdha për të tregtuar stilolapsin, me sukses të madh; Gimbel shiti mijëra stilolapsa brenda një jave. Në Britani, kompania e stilolapsit Miles Martin po prodhonte aty stilolapsat e parë të suksesshëm komercialë deri në fund të vitit 1945.
As lapsi i Reynolds dhe as Eversharp nuk i përmbushën pritshmëritë e konsumatorëve në Amerikë. Shitjet e stilolapsit arritën kulmin në vitin 1946 dhe interesi i konsumatorëve ra më pas për shkak të ngopjes së tregut . Nga fillimi i viteve 1950, bumi i ballpoint-it ishte ulur dhe kompania e Reynolds u palos.
Stilolapsat Paper Mate, ndër markat në zhvillim të viteve 1950, blenë të drejtat për të shpërndarë stilolapsat e tyre në Kanada. Duke u përballur me shqetësimet në lidhje me besueshmërinë e bojës, Paper Mate ishte pionier i formulave të reja të bojës dhe i reklamoi ato si "të miratuara nga bankierët". Në vitin 1954, Parker Pens nxorri " The Jotter " - ballpointi i parë i kompanisë - me veçori shtesë dhe përparime teknologjike, të cilat përfshinin gjithashtu përdorimin e kushinetave të topit me teksturë tungsteni në stilolapsat e tyre. Në më pak se një vit, Parker shiti disa milionë stilolapsa me çmime nga tre deri në nëntë dollarë. Në vitet 1960, Eversharp Co. në dështim i shiti Parker-it divizionin e saj të stilolapsit dhe përfundimisht u palos.
Marcel Bich prezantoi gjithashtu një stilolaps në tregun amerikan në vitet 1950, të licencuar nga Bíró dhe bazuar në dizajnet argjentinase. Bich e shkurtoi emrin e tij në Bic në vitin 1953, duke formuar markën e topave Bic të njohur tashmë globalisht. Stilolapsat Bic vuajtën derisa kompania lançoi "Shkruan herën e parë, çdo herë!" fushata reklamuese në vitet 1960. Konkurrenca gjatë kësaj epoke detyroi çmimet për njësi të bien ndjeshëm.
Shuh edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- "Red ball point fountain pen inks and colorants therefor". United States Patent Office. Marrë më 30 mars 2017 – nëpërmjet Google Patents.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - "Fountain pen of the ball point type". United States Patent Office. Marrë më 30 mars 2017 – nëpërmjet Google Patents.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - "Ball-point fountain pen". United States Patent Office. Marrë më 30 mars 2017 – nëpërmjet Google Patents.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - "Writing instrument". United States Patent Office. Marrë më 30 mars 2017 – nëpërmjet Google Patents.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)</ref>
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Karn, Sajan Kumar (2012). "On Nepalese English Discourse Granting Citizenship to English in Nepal via Corpus Building". Journal of NELTA. 16 (1–2): 30–41. doi:10.3126/nelta.v16i1-2.6127. ISSN 2091-0487.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "How does a ballpoint pen work?". Engineering. HowStuffWorks. 1998–2007. Marrë më 16 nëntor 2007.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Collingridge, M. R. et al. (2007) "Ink Reservoir Writing Instruments 1905–20" Transactions of the Newcomen Society 77(1): pp. 69–100, p. 69
- ^ [Japes P. Mannings, "Reservoir, Fountain, and Stylographic Pens"], Journal of the Society of Arts, 27 October 1905, p. 1150
- ^ Great Britain Patent No. 15630, 30 October 2008
- ^ "Patent US392046 – op weym – Google Patents". Marrë më 8 mars 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Collingridge, M. R. et al. (2007).
- ^ Webshark Ltd. – www.webshark.hu. "A porcelán-arany csoda". Herend. Arkivuar nga origjinali më 12 tetor 2007. Marrë më 11 shtator 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Collingridge, M. R. et al. (2007) "Ink Reservoir Writing Instruments 1905–2005".
- ^ "The first complete specifications appear to be UK 498997, June 1938 and UK 512218, December 1938; his rather basic Hungarian patent 120037 was dated April 1938."
- ^ Maksel, Rebecca. "If You Like Ballpoint Pens, Thank the R.A.F." Air & Space Magazine (në anglisht). Marrë më 2020-12-30.
- ^ Campbell, Douglas E.; Chant, Stephen J. (2017). Patent Log: Innovative Patents that Advanced the United States Navy. Lulu.com. ISBN 9781105625626. Marrë më 30 mars 2017 – nëpërmjet Google Books.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ball point fountain pen". United States Patent Office. Marrë më 30 mars 2017 – nëpërmjet Google Patents.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Francesc, Muñoz (10 korrik 2016). "El meu avi va fer la primera estilogràfica d'Espanya i el primer bolígraf d'Europa". El Punt Avui.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Stephen Van Dulken; Andrew Phillips (2002). Inventing the 20th century: 100 inventions that shaped the world. NYU Press. fq. 106.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)