Lista e Vendeve të Trashëgimisë Botërore në Afrikë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsimin, Shkencën dhe Kulturën (UNESCO) ka pranuar 135 Vende të Trashëgimisë BotëroreAfrikë.[a] Këto vende gjenden në 37 shtete (të quajtura "palë shtetërore").

Përzgjedhja e Vendeve të Trashëgimisë Botërore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një hartë e Vendeve të Trashëgimisë Botërore në Afrikë deri në vitin 2010, secili i shënuar nga një pikë
në ngjyrë gri - pa vende; në ngjyrë të lehtë rozë - 1-2 vende; në ngjyrë rozë pak më të zënë -  3-4 vende; në ngjyrë rozë - 5-6 vende; në ngjyrë të kuqe të ndezur - 7+ vende

Etiopia dhe Maroku janë përfaqësuar me më shumë, me nga nëntë vende; të ndjekur nga Tunizia dhe Afrika e Jugut me nga tetë vende; dhe Algjeria, Egjipti, Senegali dhe Tanzania me nga shtatë. Njëmbëdhjetë shtete kanë vetëm një vend secili. Katër vende janë të ndara midis dy sheteve: Parku Maloti-Drakensberg (Lesoto dhe Afrika e Jugut), Rezervati Strikt Natyror i Malit Nimba (Bregu i Fildishtë dhe Guinea), Rrathët e Gurit të Senegambias (Gambia dhe Senegali), dhe Mosi-oa-Tunya / Ujëvarat e Viktorias (Zambia dhe Zimbabveja). Një vend është i ndarë midis tre shteteve, Sangha Trekombëshe (Republika e Afrikës Qendrore, Kameruni dhe Kongoja).[1] Vendet e para nga kontinenti afrikan që u futën në listën e UNESCO-s në vitin 1978, kur Ishulli Gorée i Senegalit dhe Kishat e Skalitura në Shkëmb të Etiopisë u zgjodhën gjatë konceptimit të listës.[2][3] Somalia nuk ka zyrtarisht vende të Trashëgimisë Botërore pasi qeveria e Somalisë nuk është pjesë e Konventës së Trashëgimisë Botërore të vitit 1972. Megjithatë, në të ndodhen një dyzinë vendesh arkeologjike që besohet se janë kanditate të mundshme për statusin e Trashëgimisë Botërore.[4] Çdo vit, Komiteti i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s mund të fus vende të tjera në listë, ose të heq nga lista ato vende që nuk i plotësojnë më kriteret. Përzgjedhja bazohet në dhjetë kritere: gjashtë të trashëgimisë kulturore (i-vi) dhe katër për trashëgiminë natyrore (vii-x).[5] Disa vende, të shënuar si "vende të përziera", përfaqësojnë si trashëgiminë kulturore ashtu dhe atë natyrore. Në Afrikë, ndodhen 85 vende kulturore, 45 natyrore dhe 5 të përziera.[1] Në kontinent mjaft përpjekje i janë kushtuar rritjes së numrit dhe ruajtjes së trashëgimisë së vendeve ekzistuese; për shembull, më 5 maj 2006, Fondi Afrikan i Trashëgimisë Botërore u nis nga UNESCO me synim rajonin e Afrikës Nën-Saharjane. Ai planifikonte të mbronte vendet duke marrë në punë personel për pjesët shtetërore të mirëmbante inventaret kombëtare të vendeve ekzistuese, ashtu si dhe të "pregatiste dosiet e kandidimit për futjet në Listën e Trashëgimisë Botërore". U përcaktuan gjithashtu grante për të ndihmuar "konservimin dhe menaxhimin e pasurive të trashëgimisë në përgjithësi" dhe për të rehabilituar pasuritë në rrezik.[6] Projekti u financua fillimisht nga Afrika e Jugut me 3.5 million dollarë,[6] dhe, deri në mars të vitit 2011, i kaloi 4.7 million dollarët nga vende të ndryshme, me një shtesë prej 4.1 million dollarë në pritje të kërkesave.[7] UNESCO është përpjekur gjithashtu të rrisë ndërgjegjësimin e vendeve të zanafillës njerëzore afrikane në Etiopi, me synimin e konservimit dhe mbrojtes së zonave nga degradimi i mëtejshëm.[8] Komiteti i Trashëgimisë Botërore mund të specifikoi gjithashtu se një vend i rrezikuar, duke përmendur "kushtet që kërcënojnë karakteristikat më të veçanta për secilën pasuri që u fut në Listën e Trashëgimisë Botërore".[9] Bashkë me Vendet e Trashëgimisë Botërore, vendet në rrezik janë subjekt i rivlerësimit nga komiteti çdo vit në sesionet e tyre të zakonshme.[10][11] Afrika ka 17 vende në listën e rrezikuar, që përbën 13% të gjithë vendeve afrikane dhe 35% nga 48 vendet e rrezikuara në botë. Republika Demokratike e Kongos ka 5 vende në listën e rrezikuar, e dyta më e madhja në ndonjë vend në botë dhe një nga dy shtetet që kanë më shumë se tre vende në listë.[b][12] Vendet në Afrikë kanë qenë shënuar si të rrezikuara për një larmi arsyesh, si shpyllëzimi dhe gjuetia,[13][14] lufta civile,[15] kërcënime pengmarrjeje të stafit,[16] nxjerrja e naftës dhe gazit si dhe minierat,[17] pakësimi i biodiversitetit,[18] dhe dëmtimi strukturor i ndërtesave.[19] Tre vende u shpallën formalisht si në rrezik, por që atëherë e kanë humbur statusin e tyre: Zona e Konservimit të Ngorongoros (1984-89),[20] Parku Kombëtar i Maleve Rwenzori (1999-2004),[21] dhe Tipasa (2002-2006).[22] Parku Kombëtar i Garambas dhe Timbuktu e kanë humbur gjithashtu statusin e tyre, përkatësisht në vitin 1992 dhe 2005, për më vonë e rifituan atë në vitin 1996 dhe 2012.[23][24] Megjithë numrin e saj të madh të vendeve në rrezik dhe rrethanat që i rrethojnë ato, Vendet e Trashëgimisë Botërore të Afrikës nuk u është hequr titulli i tyre, diçka që ka ndodhur vetëm dy herë.[25]

Legjenda[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lista më poshtë injoron përcaktimin gjeopolitik të UNESCO-s për Afrikën dhe përfshin çfarë përshkruan edhe vende në listën e "Shteteve Arabe".[26] Egjipti është është përfshirë në Afrikën Veriore. Lista përfshin gjithashtu një numër vendesh për të cilët pjesa shtetërore është jashtë kontinentit, por vetë vendi gjendet në Afrikë; tre vende të tilla gjenden në Ishujt Kanare (që i përkasin Spanjës), një në Madeira (që i përket Portugalisë), një në Réunion (që i përket Francës) dhe një në arqipelagun Tristan da Cunha (që i përket Mbretërisë së Bashkuar). Tabela është e renditshme sipas kolonës duke klikuar në krye të kolonës përkatëse; në mënyrë alfabetike në kolonat për Vendin, Sipërfaqen dhe Vitin; sipas pjesës shtetërore të ndjekur nga rajoni për kolonën e Vendndodhjes; dhe nga tipi i kritereve i ndjekur nga Shteti për kolonën e Kritereve.

Vendi – i emërtuar sipas përcaktimit zyrtar të Komitetit të Trashëgimisë Botërore[1]
Vendndodhja – e renditur sipas shtetit, e ndjekur nga rajoni në nivelin rajonal ose provincial. Në rastin e vendeve shumë-shtetëse, emrat janë të renditur alfabetikisht.
Kriteret – siç përcaktohen nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore[5]
Sipërfaqja – në hektarë dhe akre, duke përjashtuar zonat e ndërmjetme. Një vlerë zero do të thotë se nuk ka të dhëna të publikuara nga UNESCO.
Viti – gjatë të cilit vendi u fut në Listën e Trashëgimisë Botërore.
Përshkrimi – një informacion i shkurtër rreth vendit, duke përfshirë arsyet e kualifikimit si një vend i rrezikuar nëse është i tillë.
  Në rrezik
  * Vend ndërkufitar

Vendet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vendi Imazhe Vendndodhja Kriteret Sipërfaqja
ha (akre)
Viti Përshkrimi
Aapravasi Ghat Mauritiusi, Distrikti Port Louis,
Mauritius
20°09′31″S 57°30′11″E / 20.158611°S 57.503056°E / -20.158611; 57.503056 (Aapravasi Ghat)
kulturor: (vi) 0.16 (0.40) 2006 Aapravasi Ghat u zgjodh fillimish nga qeveria britanike për tu bërë pjesë e "Eksperimentit të Madh", kur punëtorët përdoreshin në vend të skllevërve. Midis viteve 1834 dhe 1920, pothuajse gjysëm milion punëtorë të kontraktuar kaluan nëpër Port Louis nga India, për të punuar në Mauritius ose për tu zhvendosur në koloni të tjera britanike.[27]
Abu Mena EgyAbusir (Liqeni Mariout),
 Egypt
30°50′28″N 29°39′47″E / 30.84098°N 29.663117°E / 30.84098; 29.663117 (Abu Mena)
Kulturore:EgyAbu
(iv)
182 (450) 1979 Rrënojat e ish qytetit të shenjtë të krishterë përmbajnë një kishë, një pagëzimore, , bazilika, ndërtes publike, rrugë, manastire, banesa dhe punishte dhe që janë ndërtuar mbi varrin e Menas së Aleksandrisë.[28] Komiteti i Trashëgimisë Botërore e shënoi Abu Menan si një vend të rrezikuar në vitin 2001, për shkak të gërmimeve në zonë në sipërfaqe, që u bë kështu gjysëm-e lëngshme kur takohet me "ujë me tepri".[29]
Rezervatet Natyrore të Airit dhe Ténérés Nigeri, Departamenti Arlit, Nigeri
18°N 9°E / 18°N 9°E / 18; 9 (Rezervatet Natyrore të Airit dhe Ténérés)
Natyror: (vii), (ix), (x) 7,736,000 (19,120,000) 1991 Zona më e madhe e mbrojtur e Afrikës, e vendosur në shkretëtirën e Saharasë në Ténéré, konsiston në masa shkëmbinjsh vullkanikë të Aïr-it dhe një xhep i vogël sahelian me florë dhe faunë unike.[30] Rezervati natyror u vendos në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik të UNESCO-s në vitin 1992, për shkak të rritjes së konflikteve ushtarake dhe pengmarrja e gjashtë pjesëtarëve të stafit të rezervatit në shkurt. Heqja nga kjo listë u mor në konsideratë në vitin 1999, por deri tani pozicioni i tij mbetet i pandryshuar.[31][32]
Aksumi Etiopia, Rajoni Tigray,
Etiopia
14°07′49″N 38°43′07″E / 14.130190°N 38.718605°E / 14.130190; 38.718605 (Aksumi)
Kulturor: (i), (iv) 1980 Rrënojat e qytetit të Aksumit, që datojnë nga shekulli i I deri në të XIII, shënojnë zemrën e Etiopisë së Lashtë dhe çfarë ishte "shteti më i fuqishëm midis Perandorisë Romake të Lindjes dhe Persisë". Ai përfshin obeliskun monolitik, stelën gjigante, varret mbretërore dhe rrënojat e kështjellës.[33]
Al Qal'a e Beni Hammadit AlgMaadid,
 Algeria
35°49′06″N 4°47′13″E / 35.818440°N 4.786840°E / 35.818440; 4.786840 (Al Qal'a e Beni Hammadit)
Kulturore:AlgAlq
(iii)
150 (370) 1980 Kryeqyteti i parë i fortifikuar i emirëve Hammadid u ndërtua fillimisht në vitin 1007 dhe u shkatërrua në vitin 1152. Ajo përmban një xhami me 8 kthina dhe 13 korridore, që është një nga më të mëdhatë në Algjeri.[34]
Aldabra Atolli Seychelles, Grupi Aldabra,
Stampa:Country data Seychelles
9°25′00″S 46°25′00″E / 9.416681°S 46.41665°E / -9.416681; 46.41665 (Aldabra Atolli)
Natyror:SeyAld
(vii), (ix), (x)
35,000 (86,000) 1982 Aldabra Atolli konsiston në katër ishuj të mëdhenj koralorë dhe një lagunë, të rrethuara nga një barrierë koralore. Ishujt janë shtëpia e popullsisë më të madhe në botë të breshkës gjigante.[35]
Amfiteatri i El Jemit Tunizia, El Djem,
Tunizia
35°17′47″N 10°42′25″E / 35.296390°N 10.706940°E / 35.296390; 10.706940 (Amfiteatri i El Jemit)
Kulturor: (iv), (vi) 1979 Amfiteatri i El Jemit, i ndërtuar gjatë shekullit të III, është amfiteatri më i madh i Afrikës Veriore dhe më i madhi i ndërtuar jashtë Italisë, me një kapacitet prej 35,000 shikuesish dhe që "illustron madhështinë dhe shtrirjen e Romës Perandorake".[36]
Ksouri i Lashtë i Ouadanes, Chinguetti, Tichitti dhe Oualata Mauritania, Chinguetti,
Ouadane,
Oualata,
dhe Tichitti,
Mauritania
20°55′44″N 11°37′25″W / 20.928890°N 11.623610°W / 20.928890; -11.623610 (Ksouri i Lashtë i Ouadanes, Chinguettit, Tichittit dhe Oualatas)
Kulturor: (iii), (iv), (v) 1996 "I themeluar në shekujt e XI dhe të XII për tu shërbyer karvaneve që përshkronin Saharanë, këto qendra tregëtare dhe fetare u bënë pikat qëndrore në kulturën Islamike. [...] Ato ilustrojnë një mënyrë tradicionale jetese të përqëndruar në kulturën nomade të banorëve të Saharasë Perëndimore".[37]
Teba e Lashtë me Nekropolet e saj EgyQena,
 Egypt
25°44′00″N 32°36′00″E / 25.733330°N 32.600000°E / 25.733330; 32.600000 (Teba e Lashtë me Nekropolet e saj)
Kulturore:EgyAnc
(i), (iii), (vi)
7,390 (18,300) 1979 Ish kryeqyteti i Egjiptit dhe qyteti i zotit egjiptian Amon përmban mbetje nga kulmi i Egjiptit të Lashtë. Tempujt, pallatet dhe nekropolet e Luginës së Mbretërve dhe Luginës së Mbretëreshave përbëjnë "një dëshmi mbresëlënëse të qytetërimit egjiptian".[38]
Siti Arkeologjik i Kartagjenës Tunizia, Tunis,
Tunizia
36°51′10″N 10°19′24″E / 36.852780°N 10.323330°E / 36.852780; 10.323330 (Siti Arkeologjik i Kartagjenës)
Kulturore: (ii), (iii), (vi) 1979 E themeluar në shekullin e IX p.e.s., Kartagjena u zhvillua në një perandori tregëtare që shtrihej në mesdhe dhe, sipas UNESCO-s, "ishte qendra e një qytetërimi të mahnitshëm". Qyteti u shkatërrua në vitin 146 p.e.s. në Luftërat Punike nga duartë e romakëve, por u rindërtua më vonë po nga romakët.[39]
Siti Arkeologjik i Cirenes Libia, Jebel Akhdar,
Libia
32°49′30″N 21°51′30″E / 32.825000°N 21.858330°E / 32.825000; 21.858330 (Siti Arkeologjik i Cirenes)
Kulturore: (ii), (iii), (vi) 1982 Kolonia e mëparshme greke u romanizua dhe u shndërrua në një qendër të rëndësishme deri në shkatërrimin e tij nga një tërmet në vitin 365. Rrënojat mijëvjeçare kanë mbetur të famshme deri në shekullin e XVIII.[40]
Siti Arkeologjik i Leptis Magnas Libia, Khoms,
Libia
32°38′18″N 14°17′35″E / 32.638330°N 14.293060°E / 32.638330; 14.293060 (Siti Arkeologjik i Leptis Magnas)
Kulturor: (i), (ii), (iii) 1982 Qyteti romak i Leptis Magnas u zmadhua nga perandori Septimius Severusi, i cili kishte lindur aty. Monumentet publike, një liman, një treg, magazinat, dyqanet dhe banesat ishin ndër arsyet për përfshirjen e tij në listë.[41]
Siti Arkeologjik i Sabrathas Libia, Sabratha,
Libia
32°48′19″N 12°29′06″E / 32.805280°N 12.485000°E / 32.805280; 12.485000 (Siti Arkeologjik i Sabrathas)
Kulturore: (iii) 1982 "Një pikë tregëtie fenikase që shërbeu si një treg për prodhimet e brendatokës afrikane, Sabratha ishte pjesë e Mbretërisë jetëshkurtër Numidiane të Massinissas përpara se të romanizohej dhe të rindërtohej në shekujt e II dhe të III".[42]
Siti Arkeologjik i Volubilisit Maroku, Meknes,
Morocco
34°04′26″N 5°33′25″W / 34.073890°N 5.556940°W / 34.073890; -5.556940 (Siti Arkeologjik i Volubilisit)
Kulturor: (ii), (iii), (iv), (vi) 42 (100) 1997 Avanposti i rëndësishëm romak i Volubilisit ishte themeluar në shekullin e III p.e.s. për tu bërë kryeqyteti i Mauritanisë. Ai përmbante shumë ndërtesa, mbetjet e të cilave kanë mbijetuar gjerësisht deri në ditët e sotme.[43]
Sitet Arkeologjike të ishullit të Meroes Sudani, Meroe,
Stampa:Country data Sudan
16°56′00″N 33°43′00″E / 16.933333°N 33.716667°E / 16.933333; 33.716667 (Sitet Arkeologjike të ishullit të Meroes)
Kulturore: (ii), (iii), (iv), (v) 2,357 (5,820) 2011 Vendi ishte qendra e Mbretërisë së Kushit, një forcë madhore aktive nga shekulli i VIII p.e.s. deri në shekullin e IV të e.s.. Ajo përmban piramida, tempuj dhe ndërtesa banimi, midis mbetjeve të tjera.[44]
Ndërtesat Tradicionale të Asantes Gana, Kumasi,
Ghana
6°24′04″N 1°37′33″W / 6.401111°N 1.625833°W / 6.401111; -1.625833 (Ndërtesat Tradicionale të Asantes)
Kulturore: (v) 1980 Vendi, në veri-lindje të Kumasit, bart mbetjet përfundimtare të perandorisë së Ashantit, që e arriti kulmin në shekullin e XVIII. Banesat, që janë të bërë prej dheu, druri dhe kashte, janë të ndjeshme ndaj dëmtimeve të shkaktuara nga "vrulli i kohës dhe motit".[45]
Pakru Kombëtar i Banc d'Arguinit Mauritania, Azefali
dhe Nouadhibou,
Mauritania
20°14′05″N 16°06′32″W / 20.234720°N 16.108890°W / 20.234720; -16.108890 (Parku Kombëtar i Banc d'Arguinit)
Natyror: (ix), (x) 1,200,000 (3,000,000) 1989 Parku konsiston në duna rëre, moçalishte bregdetare, ishuj të vegjël dhe cektësira ujore; të gjitha në bregun e Oqeanit Atlantik. Në këtë zonë migrojnë shpesh shpendë, të shoqëruar nga specie të ndryshme të mbreshkave detare dhe delfinëve, praninë e të cilëve peshkatarët e përdorin shpesh të të tërhequr peshq.[46]
Panoramat Kulturore Bassari, Fula dhe Bedik Senegali, Senegal
12°35′36″N 12°50′45″W / 12.593333°N 12.845833°W / 12.593333; -12.845833 (Panoramat Kulturore Bassari, Fula dhe Bedik)
Kulturore: (iii), (v), (vi) 50,309 (124,320) 2012 [47]
Parku Kombëtar i Padepërtueshëm i Bwindit Uganda, distrikti Kabale,
distrikti Kisoro,
dhe distrikti Rukungiri,
Uganda
1°04′50″S 29°39′41″E / 1.080556°S 29.661389°E / -1.080556; 29.661389 (Parku Kombëtar i Padepërtueshëm i Bwindit)
Natyrore: (vii), (x) 32,092 (79,300) 1994 I vendosur në kufirin e pyjeve të ultësirës malit, parku në jug-perëndim të Ugandës është strehë e mbi 160 specieve të pemëve, mbi një qint specieve të fierit dhe speciesh të ndryshme shpendësh dhe fluturash. Shumë specie të rrezikuara janë brenda kufijve të tij, duke përfshirë gorillën e malit.[48]
Zonat e Mbrojtura të Rajonit Cape Floral Afrika e Jugut, Bregu Lindor
dhe Perëndimor,
South Africa
34°21′40″S 18°28′30″E / 34.361111°S 18.475000°E / -34.361111; 18.475000 (Zonat e Mbrojtura të Rajonit Cape Floral)
Natyrore: (ix), (x) 553,000 (1,370,000) 2004 Zona konsiston në tetë zona të mbrojtura që janë midis më të pasurat në botë për pasurinë e jetës bimore, duke përmbajtur afërsisht 20% të florës tërësore të Afrikës. Vlera e saj shkencore tregohet nga prania e adoptimit ndaj zjarrit dhe rrezatimeve te bimët dhe farat e përhapura nga insektet.[49]
Zona e Artit Shkëmbor në Chongoni Malavi, Distrikti Dedza,
Malawi
14°17′36″S 34°16′45″E / 14.293333°S 34.279167°E / -14.293333; 34.279167 (Zona e Artit Shkëmbor në Chongoni)
Cultural: (iii), (vi) 12,640 (31,200) 2006 Zona përmban përqëndrimin më të pasur të artit shkëmbor në Afrikën Qendrore, që shkon nga pikturat e Epokës së Gurit deri te veprat bashkëkohore të fermerëve. Simbolet e paraqitura në artin shkëmbor janë fortësisht të përqëndruar rreth grave dhe mbjnë një domethënie të kulturore për popullin Chewa.[50]
Cidade Velha, Qendra Historike e Ribeira Grandes Bregu i Gjelbër, Ribeira Grande,
Cape Verde
14°54′55″N 23°36′19″W / 14.915139°N 23.605194°W / 14.915139; -23.605194 (Cidade Velha, Qendra Historike e Ribeira Grandes)
Kulturor: (ii), (iii), (vi) 209 (520) 2009 Qyteti, në jug të ishullit të Santiagos, ishte avanposti i parë kolonial evropian në zonën tropikale, me mbetje që datojnë nga shekulli i XVI. Dy kisha, një fortesë mbretërore dhe sheshi i kolonave ndihmojnë në përfshirjen projektit të rrugëve zanafillore të qytetit tropikal.[51]
Shkëmbi i Bandiagaras (Toka e Dogonëve) Mali, Bandiagara Cercle,
Mali
14°20′00″N 3°25′00″W / 14.333330°N 3.416670°W / 14.333330; -3.416670 (Shkëmbi i Bandiagaras (Toka e Dogonëve))
I përzier: (v), (vii) 327,390 (809,000) 1989 Rrafshira ranore dhe shkëmbinjë e Bandiagaras konturojnë vendin, që përmban shtëpi, hambarë, altarë, shenjtërore dhe vende takimi Togu-Na. Tradita të vjetra shoqërore si maskat, festat, ritualet dhe adhurimi i paraardhësve i shton gjithashtu atij domethënie kulturore.[52]
Parku Kombëtar i Comoés Bregu i Fildishtë, Zanzan,
Bregu i Fildishtë
9°N 4°E / 9°N 4°E / 9; 4 (Parku Kombëtar i Comoés)
Natyror: (ix), (x) 1,150,000 (2,800,000) 1983 Midis vendeve më të mëdha të mbrojtura të Afrikës Perëndimore, parku përbëhet nga Lumi Comoé dhe flora unike që e shoqëron atë.[53] Vendi u vendos në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik të UNESCO-s në vitin 2003, për shkak të paqëndrueshmërisë në Bregun e Fildishtë dhe faktorëve të tjerë të shumtë si gjuetia e paligjshme, zjarret, mungesa e menaxhimit të përshtatshëm të zonës dhe mbikullotja.[54]
Rezervati Faunor i Djasë Kameruni, Dja-et-Lobo
dhe Haut-Nyong,
Kameruni
3°N 13°E / 3°N 13°E / 3; 13 (Rezervati Faunor i Djasë)
Natyror: (ix), (x) 526,000 (1,300,000) 1987 Midis zonave më të mëdha të mbrojtura të pyjeve të shirave, Rezervati i Kamerunit është pothuajse tërësisht i rrethuar nga lumi Dja dhe përmban 107 specie gjitarësh, nga të cilët pesë janë të rrezikuar.[55]
Djémila AlgSétif,
 Algeria
36°19′14″N 5°44′12″E / 36.320560°N 5.736670°E / 36.320560; 5.736670 (Djémila)
Kulturor:AlgDje
(iii), (iv)
30 (74) 1982 Rrënojat e një qyteze romake në një vendndodhje malore, që përfshijnë një forum, tempuj, bazilika, harqe triumfi dhe banesa, secila e përshtatur për një vendndodhje 900 m (3,000 ft) mbi nivelin e detit.[56]
Rezervati Kombëtar i Shpendëve në Djoudj Senegali, Rajoni Saint-Louis,
Senegal
16°30′00″N 16°10′00″W / 16.500000°N 16.166670°W / 16.500000; -16.166670 (Rezervati Kombëtar i Shpendëve në Djoudj)
Natyror:SenDjo
(vii), (x)
16,000 (40,000) 1981 Zona moçalore e lumit Senegal konsiston në përrenj, liqene, pellgje dhe këneta. Është streha e deri në 1.5 milion shpendëve, duke përfshirë pelikanin e madh të bardhë, çafkën lejla, Platalea alba, Ardea alba dhe Phalacrocoracidae. Rezervati përmban gjithashtu krokodila, Trichechus senegalensis dhe specie të tjera tipike saheliane.[57]
Dougga / Thugga Tunizia, Rajoni Béja,
Tunizia
36°25′25″N 9°13′13″E / 36.423610°N 9.220280°E / 36.423610; 9.220280 (Dougga/Thugga)
Kulturor: (ii), (iii) 70 (170) 1997 Vendi përmban rrënojat e Douggas, një kryeqytet i hershëm i një shteti libiano–punik, që lulëzoi nën Perandorinë Romake dhe atë Bizantine, por i rënë gjatë periudhës Islamike.[58]
Ekosistemi Mbetjet e Panoramës Kulturore të Lopé-Okandas Gaboni, Ogooué-Ivindo
dhe Ogooué-Lolo,
Stampa:Country data Gabon
0°30′N 11°30′E / 0.5°N 11.5°E / 0.5; 11.5 (Ekosistemi Mbetjet e Panoramës Kulturore të Lopé-Okandas)
I përzier: (iii), (iv),
(ix), (x)
491,291 (1,214,010) 2007 Parku karakterizohet nga pyjet e mirë ruajtura të shirave tropikale dhe savana, që rezultojnë në një ekosistem të larmishëm me gjitarë të mëdhenj të rrezikuar.[59]
Fasil Ghebbi, Rajoni Gondar Etiopia, Rajoni Amhara,
Etiopia
12°36′25″N 37°27′58″E / 12.606920°N 37.466170°E / 12.606920; 37.466170 (Fasil Ghebbi, Rajoni Gondar)
Kulturor: (ii), (iii) 1979 Fortesa ishte rezidenca e perandorëve etiopianë gjatë shekullit të XVI dhe të XVII. Mbetjet e qytetit, që përmbajnë ndërtesa me ndikime Hindu dhe Arabe, u rimodeluan më vonë me Arkitekturë Baroke nga misionarët jezuitë.[60]
Fort Jesus, Mombasa Kenia, Mombasa,
Kenya
4°03′46″S 39°40′46″E / 4.062778°S 39.679444°E / -4.062778; 39.679444 (Fort Jesus, Mombasa)
Kulturore: (i), (iv) 161,485 (399,040) 2011 Fort Jesus është një fortesë portugeze e ndërtuar nga viti 1593 deri në vitin 1596 në Ishullin Mombasa për të ruajtur portin e vjetër të Mombasas në Kenia. Projekti i sitit ndjek idealin e e Rilindjes që trupi njerëzor është i proporcionuar përsosmërisht.[61]
Fortesat dhe Kështjellat, Volta, Akra e Madhe, Rajonet Qendrore dhe Perëndimore Gana, Rajoni Qendror,
Akra e Madhe,
rajoni Volta
dhe rajoni Perëndimor,
Ghana
Kulturor: (vi) 1979 Siti përbëhet nga mbetjet e ngulimeve tregëtare të fortifikuara, të ndërtuara gjatë bregut ganaian midis viteve 1482 dhe 1786.[62]
Sitet e Fosileve Hominide të Afrikës së Jugut[c] Afrika e Jugut, Gauteng,
Limpopo
dhe Veri-Perëndimi,
South Africa
24°09′31″S 29°10′37″E / 24.158610°S 29.176940°E / -24.158610; 29.176940 (Sitet e Fosileve Hominide të Afrikës së Jugut)
Kulturor: (iii), (vi) 1999 Sitet e ndryshme të fosileve përmbajnë gjurmë të banimit dhe evoluimit njerëzor që datojnë 3.3 milion vjet.[63]
Parku Kombëtar i Garajonayt SpaLa Gomera,
 Spain
28°07′34″N 17°14′14″W / 28.126250°N 17.237222°W / 28.126250; -17.237222 (Parku Kombëtar i Garajonayt)
Naturor:SpaGara
(vii), (ix)
3,984 (9,840) 1986 Shumica e parkut, në mes të ishullit të La Gomeras së Ishujve Kanarje, është i mbuluar me një pyll i harlisur dafinash.[64]
Parku Kombëtar i Garambas Republika Demokratike e Kongos, Provinca Lindore,
Republika Demokratike e Kongos
4°00′N 29°15′E / 4°N 29.25°E / 4; 29.25 (Parku Kombëtar i Garambas)
Natyror: (vii), (x) 500,000 (1,200,000) 1980 Parku ka savana të gjera, kullota dhe pyje, që përmbajnë elefantë, gjirafa, hipopotamë dhe rinocerontë të bardhë.[65] Garamba u konsiderua në rrezik në vazhdim të pakësimit të popullsisë së rinocerontëve të bardhë në zonë,[66] por u hoq nga lista në vitin 1991.[67] Megjithatë, më vonë mori statusin në vitin 1996, kur tre renxhërsa u vranë dhe popullsia e rinocerontëve të bardhë ra përsëri.[68][69]
Gebel Barkali dhe sitet e Rajonit Napatan Sudani, Meroe,
Stampa:Country data Sudan
18°32′00″N 31°49′00″E / 18.533333°N 31.816667°E / 18.533333; 31.816667 (Gebel Barkali dhe sitet e Rajonit Napatan)
Kulturor: (i), (ii),
(iii), (iv), (vi)
183 (450) 2003 Pesë sitet në Luginën e Nilit përmbajnë tempuj që janë dëshmi të kulturave të Napatas dhe Meroes.[70]
Ishulli Gough dhe Ishujt e Paarritshëm M.B.Shën Helena,
 United Kingdom
40°19′29″S 9°55′43″W / 40.324722°S 9.928611°W / -40.324722; -9.928611 (Ishulli Gough dhe Ishujt e Paarritshëm)
Natyror:M.B.Gou
(vii), (x)
7,900 (20,000) 1995 Siti përfaqëson një nga ishujt e fundit të shkëputur dhe ekosistemin detar në Zonën Veriore të Mesatare. Shkëmbinjtë janë të lirë nga futja e gjitarëve dhe përmbajnë një nga kolonitë më të mëdha në botë të shpendëve detarë.[71]
Monumenti Kombëtar i Zimbabves së Madhe Zimbabveja, Provinca Masvingo,
Zimbabwe
20°17′00″S 30°56′00″E / 20.283333°S 30.933333°E / -20.283333; 30.933333 (Monumenti Kombëtar i Zimbabves së Madhe)
Kulturor: (i), (iii), (vi) 722 (1,780) 1986 Qyteti, tashmë në rrënoja, ishte një qendër e rëndësishme tregëtare midis shekujve të XI dhe të XV dhe kryeqyteti i qytetërimit Bantu.[72]
Harar Jugoli, Qyteti Historik i Fortifikuar Etiopia, Rajoni Harari,
Etiopia
9°18′32″N 42°08′16″E / 9.308889°N 42.137778°E / 9.308889; 42.137778 (Harar Jugoli, Qyteti Historik i Fortifikuar)
Kulturor: (ii), (iii),
(iv), (v)
48 (120) 2006 Qyteti është në një rrafshirë dhe rrethohet nga gryka dhe savana. Përmbaj 82 xhami, 102 faltore dhe dizajne unike në brendësistë e shtëpive qytetare. Konsiderohet si qyteti i katërt më i shenjtë i Islamit.[73]
Kairoja Historike EgyKairo,
 Egypt
30°03′00″N 31°15′40″E / 30.050000°N 31.261110°E / 30.050000; 31.261110 (Kairoja Historike)
Kulturore:Egycai
(i), (v), (vi)
524 (1,290) 1979 Një nga qytetet më të vjetra islamike dhe në mes të qytetit të Kairos, siti daton nga shekulli i X dhe e arrin konën e tij të artë në shekullin e XIV. Përmban xhami, medrese, hamame dhe çezma.[74]
Qendra Historike e Agadezit Nigeri, Departamenti Tchirozerine,
Nigeri
16°58′25″N 7°59′29″E / 16.973611°N 7.991389°E / 16.973611; 7.991389 (Qendra Historike e Agadezit)
Kulturor: (ii), (iii) 78 (190) 2013 [75]
Qyteti Historik i Meknesit Maroku, Meknes,
Morocco
33°53′00″N 5°33′30″W / 33.883330°N 5.558330°W / 33.883330; -5.558330 (Qyteti Historik i Meknesit)
Kulturor: (iv) 1996 Ish kryeqyteti u themelua në shekullin e XI dhe u kthye në një qytet me ndikimin spanjollo-morian gjatë shekujve të XVII dhe të XVIII.[76]
Qyteti Historik i Grand-Bassamit Bregu i Fildishtë, Comoé Jugore,
Bregu i Fildishtë
Kulturor: (iii), (iv) 110 (270) 2012 Një qytet kolonial i ndërtuar gjatë shekujve të XIX dhe të XX, Grand-Bassami ishte kryeqyteti i parë i Bregut të Fildishtë në vazhdim të sundimit francez në rajon. Lagjet e tij, që u specializuan në tregëti, administrim dhe bujtjen e përgjithshme, e ndihmuan qytetin të bëhet qendra ekonomike dhe juridike e shtetit, përveç se porti i tij më i rëndësishëm.[77]
Parku Kombëtar i Ichkeulit Tunizia, Bizerte,
Tunizia
37°09′49″N 9°40′29″E / 37.163610°N 9.674720°E / 37.163610; 9.674720 (Parku Kombëtar i Ichkeulit)
Natyror: (x) 12,600 (31,000) 1980 Liqeni Ichkeul dhe moçalishtet përreth janë një destinacion për qindra mijëra shpend migratorë, duke përfshirë rosa, pata, lejlekë dhe flamenko të roztë. Dikur ishte pjesë e një vargu që shtrihej përgjatë Afrikës Veriore.[78]
Parku Moçalor i Simangalisos Afrika e Jugut, KwaZulu-Natal,
South Africa
27°50′20″S 32°33′00″E / 27.838890°S 32.550000°E / -27.838890; 32.550000 (Parku Moçalor i Simangalisos)
Natyror: (vii), (ix), (x) 239,566 (591,980) 1999 Parku përbëhet nga një larmi konturesh tokësore, duke përfshirë barriera koralore, plazhe të gjatë ranorë, duna bregdetare, sisteme liqenore moçale papirusësh, të shkaktuar nga proceset lumore, detare dhe eoliane.[79]
Ishulli Gorée Senegali, Rajoni i Dakarit,
Senegal
14°40′02″N 17°24′03″W / 14.667220°N 17.400830°W / 14.667220; -17.400830 (Ishulli Gorée)
Kulturor: (vi) 1978 Ishulli ishte qendra më e madhe e tregëtisë së skllevërve nga shekulli i XV deri në shekullin e XIX.[80]
Ishulli i Mozambikut Mozambiku, Nampula,
Mozambique
15°02′03″S 40°44′09″E / 15.034170°S 40.735830°E / -15.034170; 40.735830 (Ishulli i Mozambikut)
Kulturor: (iv), (vi) 1991 Ish ngulimi i fortifikuar portugez përdori të njëjtën teknik, stil dhe materiale arkitekturore që nga shekulli i XVI.[81]
Ishulli Saint-Louis alt Senegali, Rajoni Saint-Louis,
Senegal
16°01′40″N 16°30′16″W / 16.027780°N 16.504440°W / 16.027780; -16.504440 (Ishulli Saint-Louis)
Kulturor: (ii), (iv) 2000 Ngulimi kolonial francez nga shekulli i XVII është në një ishul në grykëderdhjen e lumit Sénégal. Luajti një rol të rëndësishëm në kulturën dhe ekonominë e Afrikës Perëndimore.[82]
Parku Kombëtar i Kahuzi-Biegas Republika Demokratike e Kongos, Maniema
dhe Kivu Jugor,
Republika Demokratike e Kongos
2°30′N 28°45′E / 2.5°N 28.75°E / 2.5; 28.75 (Parku Kombëtar i Kahuzi-Biegas)
Natyror: (x) 600,000 (1,500,000) 1980 Parku është i mbizotëruar nga dy vullkane të shuar, Kahuzi dhe Biega. Ka një faunë me tepri, duke përfshirë gorillat graueria.[83] Parku u konsiderua i rrezikua në vitin 1997 kur shpyllëzimi dhe gjuetia u bënë një problem madhor. Grupe milicish dhe ngulime të paligjshme u vendosën gjithashtu në park, ndërsa zjarri dhe gjuetia e paligjshme ndihmuan të justifikonin vendimin e Komitetit të Trashëgimisë Botërore.[84]
Kairouani Tunizia, Rajoni i Kairouanit,
Tunizia
35°40′54″N 10°06′14″E / 35.681670°N 10.103890°E / 35.681670; 10.103890 (Kairouan)
Kulturor: (i), (ii),
(iii), (v), (vi)
1988 ish kryeqyteti u themelua në vitin 670 dhe lulëzoi në shekullin e IX. Trashëgimia e tij përfshin Xhaminë e Uqbas Xhaminë e Tre Portave.[85]
Kasabaja e Algjerit AlgAlgjer,
 Algeria
36°47′00″N 3°03′37″E / 36.783330°N 3.060280°E / 36.783330; 3.060280 (Kasabaja e Algjerit)
Kulturor:AlgKas
(ii), (v)
60 (150) 1992 Një qytet islamik unik në bregun e Mesdheut, siti i mëparshëm është përballë ngulimit tregëtar kartagjenas të shekullit të IV p.e.s.. Përmban mbetjet e një kështjelle, xhamive të vjetra dhe pallate të stilit Otoman.[86]
Sistemi Liqenor i Kenias në Luginën e Çarjes së Madhe Kenia, Provinca e Luginës së Çarjes,
Kenya
0°26′33″N 36°14′24″E / 0.442500°N 36.240000°E / 0.442500; 36.240000 (Sistemi Liqenor i Kenias në Luginën e Çarjes së Madhe)
Natyror: (viii), (x) 161,485 (399,040) 2011 I vendosur në Luginën e Çarjes së Madhe në Kenia, siti përbëhet nga tre liqene: Liqeni Bogoria, Liqeni Nakuru dhe Liqeni Elementaita. Zona frekuentohet nga një larmi e madhe shpendësh, duke përfshirë trembëdhjetë specie të rrezikuara.[87][88]
Monumenti Kombëtar i Rrënojave të Khamit Zimbabveja, Matabeleland,
Zimbabwe
20°09′30″S 28°22′36″E / 20.158333°S 28.376667°E / -20.158333; 28.376667 (Monumenti Kombëtar i Rrënojave të Khamit)
Kulturor: (iii), (iv) 1986 Qyteti u ndërtua pas mesit të shekullit të XVI dhe ishte një qendër e rëndësishme tregëtare.[89]
Parku Kombëtar i Kilimanxharos Tanzania, Rajoni i Kilimanjaros,
3°04′00″S 37°22′00″E / 3.066670°S 37.366670°E / -3.066670; 37.366670 (Parku Kombëtar i Kilimanxharos)
Natyror: (vii) 75,575 (186,750) 1987 Masivi vullkanik i Kilimanxharos është pika më e lartë në Afrikë me një lartësi prej 5,895 metres (19,341 ft) dhe është i rrethuar nga një park me savanë dhe pyll të përbërë nga gjitarë të shumtë.[90]
Sitet e Artit Shkëmbor të Kondoas Tanzania, Distrikti Kondoa,
4°43′28″S 35°50′02″E / 4.724444°S 35.833889°E / -4.724444; 35.833889 (Sitet e Artit Shkëmbor të Kondoas)
Kulturor: (iii), (vi) 233,600 (577,000) 2006 Në 150 strehimet e sitit janë gjetur skalitje shkëmbore dy mijëvjeçare, shumë prej të cilave me vlera të larta artistike. Ato tregojnë zhvillimin ekonomiko shoqëror nga gjuetaro-mbledhës në bujko-blegtorë.[91]
Panorama Kulturore e Konsos Etiopia, Rajoni i kombeve dhe kombësive jugore,
Etiopia
5°18′N 37°24′E / 5.3°N 37.4°E / 5.3; 37.4 (Panorama Kulturore e Konsos)
Kulturor: (iii), (v) 14,000 (35,000) 2011 Siti përmban 55 km tarracash me mure guri dhe ngulime të fortifikuara në Rrafshnaltat Konso të Etiopisë.[92]
Koutammakou, Toka e Batammaribas Togoja, Rajoni Kara,
Stampa:Country data Togo
10°04′00″N 1°08′00″E / 10.066667°N 1.133333°E / 10.066667; 1.133333 (Koutammakou, Toka e Batammaribas)
Kulturore: (v), (vi) 50,000 (120,000) 2004 shtëpitë me kulla balte të Batammaribas janë bërë një simbol i Togos. Ato variojnë deri në dy katëshe dhe përmbajnë hambarë sferikë.[93]
Ksari Ait-Ben-Haddousë Maroku, Aït Benhaddou,
Morocco
31°02′50″N 7°07′44″W / 31.047220°N 7.128890°W / 31.047220; -7.128890 (Ksari i Ait-Ben-Haddousë)
Kulturor: (iv), (v) 3 (7.4) 1987 Ksari është një shembull i një vendbanimi tradicional para-saharian, i rrethuar nga mure të larta dhe i përforcuar me kulla këndore.[94]
Ishulli Kunta Kinteh dhe Sitet e Lidhura]][d] Gambia, Banjul,
Niumi i Poshtëm
dhe i Sipërm,
The Gambia
13°18′58″N 16°21′26″W / 13.316166°N 16.357194°W / 13.316166; -16.357194 (Ishulli Kunta Kinteh dhe Sitet e Lidhura)
Kulturor: (iii), (vi) 8 (20) 2003 Siti është një dëshmi e takimit të Afrikës dhe Evropës para kohëve koloniale përgjatë Lumit Gambia.[95]
Parku Kombëtar i Liqenit Malawi Malavi, Rajoni Qendror
dhe Jugor,
Malawi
14°02′00″S 34°53′00″E / 14.033330°S 34.883330°E / -14.033330; 34.883330 (Parku Kombëtar i Liqenit Malawi)
Natyror: (vii), (ix), (x) 9,400 (23,000) 1984 Liqeni Malavi përmban qindra specie peshqish, kryesisht endemike.[96]
Liqenet e Ouniangas Çadi, Rajoni Ennedi,
Stampa:Country data Chad
19°03′18″N 20°30′20″E / 19.055000°N 20.505556°E / 19.055000; 20.505556 (Liqenet e Ouniangas)
Natyror: (vii) 62,808 (155,200) 2012 Liqenet e Ouniangas janë një seri prej 18 liqenesh të vendosur në shkretëtirën e Saharasë, në Veri-Lindje të Çadit. Ata paraqesin një larmi madhësish, thellësish, përbërjesh kimike dhe ngjyrimesh, si dhe disa prej tyre përmbajnë faunë ujore.[97]
Parqet Kombëtare të Liqenit Turkana Kenia, Liqeni Turkana,
Kenya
3°03′05″N 36°30′13″E / 3.051306°N 36.503667°E / 3.051306; 36.503667 (Parqet Kombëtare të Liqenit Turkana)
Natyrore: (viii), (x) 161,485 (399,040) 1997 Turkana, si liqeni më i madh në Afrikë me ujë të kripur, është një zonë e rëndësishme për studimin e faunës dhe florës. Është terreni i shumimit për Krokodilin e Nilit, hipopotamët dhe mjaft gjarprinj helmues.[98]
Qyteti i Vjetër is Lamu-së Kenia, Lamu,
Kenya
2°16′05″S 40°54′07″E / 2.268°S 40.902°E / -2.268; 40.902 (Qyteti i Vjetër i Lamu-së)
Kulturor: (ii), (iv), (vi) 16 (40) 2001 Qyteti është më i ngulimi më i vjetër Swahili dhe është ndërtuar në gurë koralë dhe dru mangrovian. Përmban oborre të brendshme, veranda dhe dyer të rafinuara druri.[99]
Laurisilva e Madeiras PorMadeira,
 Portugal
32°46′00″N 17°00′00″W / 32.766667°N 17°W / 32.766667; -17 (Laurisilva e Madeiras)
Natyror:PorLau
(ix), (x)
15,000 (37,000) 1999 Siti është zona më e madhe e mbijetuar e pyllit të dafinës. Konsiston në afërsisht 90% pyll të rritur dhe është shtëpia e specieve endemike si pëllumbi gisht madh i Madeiras.[100]
Panorama Kulturore e Le Mornesë Mauritiusi, Distrikti Rivière Noire,
Mauritius
20°27′07″S 57°19′42″E / 20.451944°S 57.328333°E / -20.451944; 57.328333 (Panorama Kulturore e Le Mornesë)
Kulturore: (iii), (vi) 349 (860) 2008 Mali maja maja që del në oqean përdorej si një strehë nga skllevërit e arratisur në shekullin e XVIII dhe deri në fillimin e shekullit të XIX. Ata formojnë ngulime të vogla shpellash dhe në majë të tyre.[101]
Lugina e Poshtme e Avashit Etiopia, Rajoni Afar,
Etiopia
11°06′00″N 40°34′46″E / 11.100060°N 40.579390°E / 11.100060; 40.579390 (Lugina e Poshtme e Avashit)
Kulturor: (ii), (iii), (iv) 1980 Gjetjet Palaentologjike nga të paktën katër milion vjet më parë, si Australopiteku Lucy, dëshmojnë evoluimin e njerëzve.[102]
Lugina e Poshtme e Omos Etiopia, Rajoni i kombeve dhe kombësive jugore,
Etiopia
4°48′00″N 35°58′00″E / 4.8°N 35.966667°E / 4.8; 35.966667 (Lugina e Poshtme e Omos)
Kulturor: (iii), (iv) 1980 Siti parahistorik pranë Liqenit Turkana është vendndodhja e shumë fosileve të gjetura, si Homo gracilis.[103]
Lugina e M'Zabit AlgGhardaïa,
 Algeria
32°29′00″N 3°41′00″E / 32.483330°N 3.683330°E / 32.483330; 3.683330 (Lugina e M'Zabit)
Cultural:AlgMZa
(ii), (iii), (v)
4,000 (9,900) 1982 Vendbanimi i paprekur tradicional njerëzor u ndërtua rreth pesë ksoureve në shekullin e X nga Ibaditët.[104]
Parku Maloti-Drakensberg Lesoto, Distrikti Nek i Qachas,
Stampa:Country data Lesotho*
KwaZulu-Natal,
South Africa*
29°45′55″S 29°07′23″E / 29.765278°S 29.123056°E / -29.765278; 29.123056 (Parku Maloti-Drakensberg)
I Përzier: (i), (iii),
(vii), (x)
249,313 (616,070) 2000 Parku përmban ulje dramatike, ledhe guri ranor të arta dhe përqëndrimin më të madh të artit shpellor në Afrikën Nën-Saharjane.[105]
Parku Kombëtar i Zonave Safari të Pellgjeve Mana, Sapi dhe Chevore Zimbabveja, Matabelelandi Verior,
Zimbabwe
15°49′10″S 29°24′29″E / 15.819444°S 29.408056°E / -15.819444; 29.408056 (Parku Kombëtar i Zonave Safari të Pellgjeve Mana, Sapi dhe Chevore)
Natyror: (vii), (ix), (x) 676,600 (1,672,000) 1984 Parku, i vendosur në brigjet e lumit Zambezi, përmban një larmi kafshësh të egra, si bualli afrikan, leopardë, gepardë dhe krokodila Nili.[106]
Parku Kombëtar Manovo-Gounda në St. Floris Republika e Afrikës Qendrore, Bamingui-Bangoran,
Republika e Afrikës Qendrore
9°00′N 21°30′E / 9°N 21.5°E / 9; 21.5 (Parku Kombëtar Manovo-Gounda në St. Floris)
Natyror: (ix), (x) 1,740,000 (4,300,000) 1988 Parku përmban savana të gjera me një florë dhe faunë të pasur, si rinocerontë të zinjë, elefantë, gepardë, leopardë, qenë të egër afrikanë, gazela ball-kuqe dhe buaj.[107] Siti u vendos në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik në vitin 1997 për shkak të kullotjes dhe gjuetisë së paligjshme që mendohet se ka pakësuar 80% të jetës së egër në park. Gjithashtu përmendet dhe goditja e katër pjesëtarëve të stafit të parkut dhe "një gjendje e përgjithshme e përkeqësimit të sigurisë".[14]
Panorama Kulturore e Mapungubves Afrika e Jugut, Limpopo,
South Africa
22°11′33″S 29°14′20″E / 22.192500°S 29.238890°E / -22.192500; 29.238890 (Panorama Kulturore e Mapungubves)
Kulturor: (ii), (iii),
(iv), (v)
28,168 (69,600) 2003 Panorama e savanës së hapur shtrihet në piktakimin e lumenjve Limpopo dhe Shashe. Ishte zemra e Mbretërisë Mapungubve deri në shekullin e XIV, kur zona u braktis, duke lënë mbetjet e paprekura të pallateve dhe banesave.[108]
Kodrat Matobo Zimbabveja, Matabelelandi Jugor,
Zimbabwe
20°30′S 28°30′E / 20.5°S 28.5°E / -20.5; 28.5 (Kodrat Matobo)
Kulturor: (iii), (v), (vi) 205,000 (510,000) 2003 Poplat gjigante janë përdorur si strehë natyrore që nga fillimi i Epokës së Gurit dhe përmban një koleksion pikturash shkëmbore.[109]
Medina e Essaouiras (më parë Mogador) Maroku, Essaouira,
Morocco
31°31′00″N 9°46′10″W / 31.516670°N 9.769440°W / 31.516670; -9.769440 (Medina e Essaouiras (më parë Mogador))
Kulturor: (ii), (iv) 30 (74) 2001 Porti i fortifikuar i ndërtuar gjatë fundit të shekullit të XVIII ka një përzierje të Arkitekturës Veri-afrikane dhe Evropiane dhe ishte një qendër e rëndësishme e tregëtisë midis Saharasë dhe Evropës.[110]
Medina e Fezit Maroku, Fez,
Morocco
34°03′40″N 4°58′40″W / 34.061110°N 4.977780°W / 34.061110; -4.977780 (Medina e Fezit)
Kulturor: (ii), (v) 280 (690) 1981 Ish kryeqyteti u themelua në shekullin e IX dhe përmban universitetin më të vjetër në botë. Ndërtimet qytetare dhe monumentet kryesore datojnë nga shekujt e XIII dhe të XIV.[111]
Medina e Marrakeshit Maroku, Marrakesh,
Morocco
31°37′53″N 7°59′12″W / 31.631390°N 7.986670°W / 31.631390; -7.986670 (Medina e Marrakeshit)
Kulturor: (i), (ii),
(iv), (v)
1,107 (2,740) 1985 Qyteti u themelua në vitet 1070 dhe mbeti një qendër politike, ekonomike dhe kulturore për një kohë të gjatë. Monumentet nga ajo periudhë përfshijnë Xhaminë Koutoubia, kasabanë dhe muret mbrojtëse. Qyteti mban gjithashtu veçori të reja si pallatet.[112]
Medina e Sousses Tunizia, Rajoni i Sousses,
Tunizia
35°49′40″N 10°38′19″E / 35.827780°N 10.638610°E / 35.827780; 10.638610 (Medina e Sousses)
Kulturor: (iii), (iv), (v) 32 (79) 1988 Një shembull i hershëm i një qyteti të periudhës së hershme islamike, qyteti ishte një port i rëndësishëm gjatë shekullit të IX.[113]
Medina e Tétouanit (më parë e njohur si Titawin) Maroku, Tétouan,
Morocco
35°34′15″N 5°22′00″W / 35.570830°N 5.366670°W / 35.570830; -5.366670 (Medina e Tétouanit (më parë e njohur si Titawin))
Kulturor: (ii), (iv), (v) 7 (17) 1997 Medina më e plotë e Marokut shërbeu si pika kryesore e kontaktit midis Marokut dhe Andaluzisë gjatë shekullit të VIII. Qyteti u rindërtua nga refugjatët andaluzianë të mbërritur pas reconquistas.[114]
Medina e Tunisit Tunizia, Tunis,
Tunizia
36°49′00″N 10°10′00″E / 36.816670°N 10.166670°E / 36.816670; 10.166670 (Medina e Tunisit)
Kulturor: (ii), (iii), (v) 1979 Medina përmban 700 monumente, duke përfshirë pallate, xhami, mauzoleumë, medrese dhe çezma, që dëshmojnë kohën e artë të Tunisit nga shekulli i XII deri në shekullin e XVI.[115]
Memfisi dhe Nekropolet e tij – Fushat e Piramidave nga Giza deri në Dahshur EgyGiza,
 Egypt
29°58′34″N 31°07′49″E / 29.976040°N 31.130410°E / 29.976040; 31.130410 (Memfisi dhe Nekropolet e tij – Fushat e Piramidave nga Giza deri në Dahshur)
Kulturor:EgyMem
(i), (iii), (vi)
16,358 (40,420) 1979 Ish kryeqyteti përmban monumente mortore, si varret shkëmbore, mastabat, tempujt dhe piramidat. Është një nga Shtatë mrekullitë e botës së lashtë.[116]
Mosi-oa-Tunya / Ujëvarat e Viktorias Zambia, Distrikti Livingstone
dhe Matabelelandi Verior,
Zambia*
Zimbabwe*
17°55′28″S 25°51′19″E / 17.924530°S 25.855390°E / -17.924530; 25.855390 (Mosi-oa-Tunya / Ujëvarat e Viktorias)
Natyrore: (vii), (viii) 8,780 (21,700) 1989 Ujëvarat e lumit Zambezi, që është më shumë se 2 km (1.2 mi) i gjerë, bien nga gryka të ndryshme shkëmbore prej bazalti që rezultojnë në një përzierje plot ngjyra.[117]
Parku Kombëtar / Pylli Natyror i Malit Kenia Kenia, Provinca Qendrore
dhe ajo Lindore,
Kenya
0°09′18″N 37°18′56″E / 0.155000°N 37.315556°E / 0.155000; 37.315556 (Parku Kombëtar / Pylli Natyror i Malit Kenia)
Natyror: (vii), (ix) 142,020 (350,900) 1997 Parku rrethon malin Kenia 5,199 m (17,057 ft) të lartë dhe përmban dymbëdhjetë akullnaja.[118]
Rezervati Strikt Natyror i Malit Nimba Bregu i Fildishtë, Prefektura Lola,
Bregu i Fildishtë*
Guinea*
7°36′11″N 8°23′27″W / 7.603180°N 8.390970°W / 7.603180; -8.390970 (Rezervati Strikt Natyror i Malit Nimba)
Natyror: (ix), (x) 18,000 (44,000) 1981 Rezervati përmban Malin Nimba, faqet e tij të mbuluara me pyje të dendura dhe kullota malore bari.[119] Në vitin 1992, parku u fut nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore në listën e rrezikuar, duke përmendur një koncesion të nxierrjes së hekurit dhe mineraleve brenda kufijve të parkut dhe shfaqjen e refugjatëve. Pala shtetërore më vonë pohoi se kishte një gabim me kufijt e propozuar të minierës dhe që nuk ishte në rezervat.[120] Megjithatë, siti mbeti në listë për shkak të sigurisë së dobët në palën Bregut të Fildishtë.[121]
Deti Ranor i Namibit Namibia, Namibia
24°53′07″S 15°24′28″E / 24.885278°S 15.407778°E / -24.885278; 15.407778 (Deti Ranor i Namibit)
Natyror: (vii), (viii), (ix), (x) 3,077,700 (7,605,000) 2013 [122]
Zona e Konservimit të Ngorongoros Tanzania, rajoni Arusha,
3°11′14″S 35°32′27″E / 3.187220°S 35.540830°E / -3.187220; 35.540830 (Zona e Konservimit të Ngorongoros)
I përzier: (iv), (vii),
(viii), (ix), (x)
809,440 (2,000,200) 1979 Siti përmban një përqëndrim të kafshëve të egra në një krater përkrahë vullkanit aktiv Oldonyo Lengai.[123]
Parku Kombëtar Niokolo-Koba Senegali, Rajoni Kédougou
dhe ai Tambacounda,
Senegal
13°04′00″N 12°43′00″W / 13.066670°N 12.716670°W / 13.066670; -12.716670 (Parku Kombëtar Niokolo-Koba)
Natyror: (x) 913,000 (2,260,000) 1981 Pyjet dhe savanat të kufizuara nga lumi Gambia kanë një faunë të larmishme, që përfshin Taurotragus derbianus, shimpanze, luanë, shpendë, zvarranikë dhe amfibë.[124] Parku u listua si i kërcënuar për popullsinë e pakët të gjitarëve, ndërtimin e një dige dhe probleme menaxhimi.[125]
Monumentet Nubiane nga Abu Simbeli deri në Philae EgyAsuan,
 Egypt
22°20′11″N 31°37′34″E / 22.336390°N 31.626110°E / 22.336390; 31.626110 (Monumentet Nubiane nga Abu Simbeli deri në Philae)
Kulturor:EgyNub
(i), (iii), (vi)
374 (920) 1979 I vendosur përgjatë Nilit, siti përmban monumente si Tempulli i Ramsesit II dhe Faltorja e Isisit.[126]
Rezervati i Jetës së Egër të Okapit Republika Demokratike e Kongos, Provinca Lindore,
Republika Demokratike e Kongos
2°00′N 28°30′E / 2°N 28.5°E / 2; 28.5 (Rezervati i Jetës së Egër të Okapit)
Natyror: (x) 1,372,625 (3,391,830) 1996 Duke mbuluar një të pestën e pyllit të shirave të Iturit në basenin e lumit Kongo, rezervati përmban shumë specie të kërcënuara primatësh dhe shpendësh. Është i banuar nga tribut nomade të pigmejve Mbuti dhe Efé.[127] Në vitin 1997, duke plaçkitur, vrarë elefantë dhe ikjen e stafit të rezervatit e çoi Komitetin e Trashëgimisë Botërore ta vendoste rezervatin në listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik, vetëm një vit në vazhdim të futjes në listën e Trashëgimisë Botërore.[128]
Delta e Okavangos Botsvana, Provinca Lindore,
Botswana
19°17′00″S 22°54′00″E / 19.283333°S 22.9°E / -19.283333; 22.9 (Delta e Okavangos)
Natyror: (x) 2,023,590 (5,000,400) 2014 [129]
Qytezat e Vjetra të Djennésë Mali, Djenné,
Mali
13°54′23″N 4°33′18″W / 13.906390°N 4.555000°W / 13.906390; -4.555000 (Qytezat e Vjetra të Djennésë)
Kulturor: (iii), (iv) 1988 I banuar që nga viti 250 p.e.s., qyteti ishte një lidhje e rëndësishme në tregëtinë e artë ndër-saharajane. Ai përmban 2,000 shtëpi tradicionale.[130]
Qyteti i Vjetër i Ghadamèsit Libia, Ghadames,
Libia
30°08′00″N 9°30′00″E / 30.133333°N 9.5°E / 30.133333; 9.5 (Qyteti i Vjetër i Ghadamèsit)
Kulturor: (v) 1986 I vendosur në një oaz, Ghadamesi është një nga qytetet më të vjetër para sahariane dhe përfaqëson një arkitekturë tradicionale me ndarjen vertikale të funksioneve.[131]
Zabeli i Shenjtë i Osun-Osogbos Nigeria, Osogbo,
Nigeria
7°45′20″N 4°33′08″E / 7.755560°N 4.552220°E / 7.755560; 4.552220 (Zabeli i Shenjtë i Osun-Osogbos)
Kulturor: (ii), (iii), (vi) 75 (190) 2005 Pyjet e dendura janë një nga mbetjet përfundimtare të pyjeve të larta në Nigerinë Jugore. Është zabeli i shenjtë i kulturës Yoruba.[132]
Majat, Rrathët dhe Ledhet e Ishullit Reunion FraLa Réunion,
 France
21°05′58″S 55°28′48″E / 21.099444°S 55.480000°E / -21.099444; 55.480000 (Majat, Rrathët dhe Ledhet e Ishullit Reunion)
Natyror:MarPor
(vii), (x)
105,838 (261,530) 2010 Terren dhe biodiversitet i shquar, si pjesë e Parkut Kombëtar të La Réunionit.[133]
Qyteti Portugez i Mazaganit (El Jadida) Maroku, El Jadida,
Morocco
33°15′24″N 8°30′07″W / 33.256670°N 8.501940°W / 33.256670; -8.501940 (Qyteti Portugez i Mazaganit (El Jadida))
Kulturor: (ii), (iv) 8 (20) 2004 Fortifikimi i frymëzuar nga dizajnet ushtarake Rilindase nga fillimi i shekullit të XVI, u rimor nga Maroku në vitin 1769. Ndërtesat e mbijetuara përfshijnë çisternën dhe një Kishë Gotike.[134]
Qyteti Punik i Kerkuanes dhe Nekropoli i tij Tunizia, Rajoni Nabeul,
Tunizia
36°56′47″N 11°05′57″E / 36.946390°N 11.099170°E / 36.946390; 11.099170 (Qyteti Punik i Kerkuanes dhe Nekropoli i tij)
Kulturor: (iii) 1985 Qyteti u braktis në vitin 250 p.e.s. gjatë Luftës së Parë Punike dhe është shembulli i vetëm i mbijetuar i ngulimit Feniko–Punik.[135]
Rabati, Kryqeqyteti Modern dhe Qyteti Historik: Një Trashëgimi e Ndarë Maroku, Rabat-Salé-Zemmour-Zaer,
Morocco
34°01′27″N 6°49′22″W / 34.024167°N 6.822778°W / 34.024167; -6.822778 (Rabati, Kryqeqyteti Modern dhe Qyteti Historik: Një Trashëgimi e Ndarë)
Kulturor: (ii), (iv) 349 (860) 2012 I rindërtuar nën drejtimin francez nga viti 1912 deri në vitet 1930, qyteti përzien veçoritë historike me ato moderne, si kopështet botanike, Xhamia e Hassanit dhe mbetjet e ngulimeve more dhe andaluziane nga shekulli i XVII.[136]
Pyjet e Shirave të Atsinananas Madagaskari Lindor,
Madagaskari
14°27′35″S 49°42′09″E / 14.459722°S 49.702500°E / -14.459722; 49.702500 (Pyjet e Shirave të Atsinananas)
Natyror: (ix), (x) 479,660 (1,185,300) 2007 Siti konsiston në gjashtë parqe kombëtare dhe mbron biodiversitetin unik të ishullit, që ka evoluar në izolim për 60 milion vjet.[137] Parku u konsiderua në rrezik kur në vitin 2010 aktivitetet e prerjes së pemëve dhe gjuetisë u përshkallëzuan, megjithë ndalimin nga Madagaskari të eksportimit të paligjshëm të drurit.[138]
Panorama Kulturore dhe Botanike e Richtersveldit Afrika e Jugut, Kepi Verior,
South Africa
28°36′00″S 17°12′14″E / 28.6°S 17.203889°E / -28.6; 17.203889 (Panorama Kulturore dhe Botanike e Richtersveldit)
Kulturore: (iv), (v) 160,000 (400,000) 2007 Shkretëtira malore mbështet jetesën nomade të popullit Nama, që përfshin migrimet stinore që kanë vazhduar të pandryshuara për mijëvjeçarë.[139]
Ishulli i Robbenit Afrika e Jugut, Kepi Perëndimor,
South Africa
33°48′00″S 18°22′00″E / 33.8°S 18.366667°E / -33.8; 18.366667 (Ishulli i Robbenit)
Kulturor: (iii), (vi) 475 (1,170) 1999 Midis shekujve të XVII dhe të XX, ishulli u përdor si burg, duke përfshirë të burgosurit politikë, një spital për grupet e papranuara shoqërore dhe një bazë ushtarake.[140]
Sitet e Artit Shkëmbor të Tadrart Acacusit Libia, Fezzan,
Libia
24°50′00″N 10°20′00″E / 24.833330°N 10.333330°E / 24.833330; 10.333330 (Sitet e Artit Shkëmbor të Tadrart Acacusit)
Kulturor: (iii) 1985 Mijëra piktura shpellore janë në stile të ndryshme, që datojnë nga viti 12,000 p.e.s. deri në vitin 100 të e.s..[141]
Kishat e Skalitura në Shkëmb, Lalibela Etiopia, Rajoni Amhara,
Etiopia
12°01′46″N 39°02′26″E / 12.029350°N 39.040420°E / 12.029350; 39.040420 (Kishat e Skalitura në Shkëmb, Lalibela)
Kulturor: (i), (ii), (iii) 1978 Siti përmban njëmbëdhjetë kisha shpellore mesjetare nga shekullit i XIII.[142]
Kodra Mbretërore e Ambohimangas Madagaskari, Antananarivo,
Madagaskari
18°45′33″S 47°33′46″E / 18.759170°S 47.562780°E / -18.759170; 47.562780 (Kodra Mbretërore e Ambohimangas)
Kulturor: (iii), (iv), (vi) 59 (150) 2001 Qyteti mbretëror dhe siti i Varreve është një vend i shenjtë shpirtëror që ka krijuar ndjenja të forta të identitetit kombëtar për mjaft shekuj.[143]
Pallatet Mbretërore i Abomeyt Benini, departamenti Zou,
Benin
7°11′00″N 1°59′00″E / 7.183333°N 1.983333°E / 7.183333; 1.983333 (Pallatet Mbretërore të Abomeyt)
Kulturor: (iii), (iv) 48 (120) 1985 Qyteti është selia e dymbëdhjetë mbretërve që sunduan Mbretërinë e Dahomeyt midis viteve 1625 dhe 1900. Të gjithë mbretërit përveç njërit ndërtuan pallatin e tyre brenda zonës.[144]
Rrënojat e Kilwa Kisiwanit Rrënojat e Songo Mnaras Tanzania, distrikti Kilwa,
8°57′28″S 39°31′22″E / 8.957780°S 39.522780°E / -8.957780; 39.522780 (Rrënojat e Kilwa Kisiwanit Rrënojat e Songo Mnaras)
Kulturor: (iii) 1981 Siti përmban mbetjet e dy porteve të përdorur ekskluzivisht për tregëtinë përgjatë Oqeanit Indian nga shekulli i XIII deri në të XVI.[145] U vendos në listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore në vitin 2004, duke përmendur "përkeqësimin në vazhdimësi dhe kërcënimet serioze që prein pasurin e Rrënojave të Kilwa Kisiwanit dhe Songo Mnaras".[146] Kushtet e përmirësuara menjëherë më pas bënë që siti të hiqej nga Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik në vitin 2014.[147]
Rrënojat e Loropénit Burkina Faso, Loropéni,
Burkina Faso
10°15′00″N 3°35′00″W / 10.25°N 3.583333°W / 10.25; -3.583333 (Rrënojat e Loropénit)
Kulturor: (iii) 1.1 (2.7) 2009 Më shumë se një mijë vjeçar, Loropéni është më e mirë-ruajtura nga dhjetë fortesa në Lobi, që ishin pjesë e rreth një qint rrethimeve me mure guri të ndërtuara gjatë tregëtisë së artë ndër-saharane.[148]
Parku Kombëtar i Maleve Rwenzori Uganda, distrikti Bundibugyo,
distrikti Kabarole,
dhe ai Kasese,
Uganda
0°13′25″N 29°55′27″E / 0.223611°N 29.924167°E / 0.223611; 29.924167 (Parku Kombëtar i Maleve Rwenzori)
Natyror: (vii), (x) 99,600 (246,000) 1994 Duke mbuluar shumicën e Maleve Rwenzori, që përfshijnë Malin Margherita, maja e tretë më e lartë në Afrikë, parku përmban akullnaja, ujvara dhe liqeni në një panoramë alpine. Përmban gjithashtu specie të ndryshme të rrezikuara dhe bimësi të pazakontë.[149]
Pyjet e Shenjta Mijikenda Kaya Kenia, Provinca Bregdetare,
Kenya
3°55′55″S 39°35′46″E / 3.931944°S 39.596111°E / -3.931944; 39.596111 (Pyjet e Shenjta Mijikenda Kaya)
Kulturor: (iii), (v), (vi) 1,538 (3,800) 2008 Siti përfshin njëmbëdhjetë pyje të shtrira 200 km (120 mi) gjatë bregdetit të Kenias. Ata përmbajnë mbetjet e fshatrave të ndërtuara gjatë shekullit të XVI nga populli Mijikenda dhe tashmë të konsideruara si site të shenjta.[150]
Zona e Manastirit të Shën Katerinës EgyRajoni i Sinait Jugor,
 Egypt
28°33′22″N 33°58′32″E / 28.556230°N 33.975430°E / 28.556230; 33.975430 (Zona e Manastirit të Shën Katerinës)
Kulturor:EgyKat
(i), (iii),
(iv), (vi)
60,100 (149,000) 2002 Manastiri ortodoks nga shekulli i VI është i pozicionuar në malin Horeb ku, sipas Besëlidhjes së Vjetër, Moisiu mori Tabelat e Ligjit. Rajoni është i shenjtë si për të krishterët, ashtu dhe për myslimanët dhe judaistët.[151]
Parku Kombëtar Salonga Republika Demokratike e Kongos, Maniema
dhe Kivu Jugor,
Republika Demokratike e Kongos
2°S 21°E / 2°S 21°E / -2; 21 (Parku Kombëtar Salonga)
Natyror: (vii), (ix) 3,600,000 (8,900,000) 1984 Rezervati më i madh i pyjeve të shirave tropikale gjendet në zemër të basenit të Lumit Kongo dhe arrihet vetëm nëpërmjet ujit. Është habitati i specieve të rrezikuara si shimpazeja bonobo, Afropavo congensis, elefanti afrikan i pyllit krokodili turi hollë.[152] Siti u konsiderua në rrezik në vitin 1999, për shkak të rritjes së gjuetisë së paligjshme dhe zënia e hapësirës.[153]
scope="row" Grykëderdhja e Saloumit Senegali, Senegal
13°50′07″N 16°29′55″W / 13.835278°N 16.498611°W / 13.835278; -16.498611 (Grykëderdhja e Saloumit)
Kulturor: (iii), (iv), (v) 145,811 (360,310) 2011 Zona ka mbështetur jetën njerëzore falë peshkimit dhe mbledhjes së guackave, nga të cilat ndodhen 218 pirgje guackash përgjatë sitit.[154]
San Cristóbal de la Laguna SpaProvinca e Santa Cruz de Tenerifes,
 Spain
28°28′40″N 16°18′42″W / 28.477889°N 16.311778°W / 28.477889; -16.311778 (San Cristóbal de La Laguna)
Kulturor:SpaSan
(ii), (iv)
60 (150) 1999 Qyteti përmban dy qendra: Qyteti i Sipërm i paplanifikuar dhe Qyteti i Poshtëm i planifikuar, i vendosur sipas parimeve filozofike. Shumë nga ndërtesat datojnë nga periudha midis shekujve të XVI dhe të XVIII.[155]
Sangha Trekombëshe Kameruni Kameruni*
Republika e Afrikës QendroreRepublika e Afrikës Qendrore*
dhe Republika e Kongos2°36′34″N 16°33′15″E / 2.609444°N 16.554167°E / 2.609444; 16.554167 (Sangha Treshtetërore)
Natyror: (ix), (x) 746,309 (1,844,170) 2012 [156]
Rezervati i Gjuetisë Selous Tanzania, rajoni Lindi,
rajoni Morogoro,
rajoni Mtwara,
rajoni Pwani,
dhe rajoni Ruvuma,
9°00′S 37°24′E / 9°S 37.4°E / -9; 37.4 (Rezervati i Gjuetisë Selous)
Natyror: (ix), (x) 5,000,000 (12,000,000) 1982 Bimësia e parkut varion nga e dendur e trashë në të kullota të hapura dhe përmban sasi të mëdha elefantësh, rinocerontësh të zinj, gepardësh, gjirafash, hipopotamësh dhe krokodilësh.[157] U vendos në listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore në vitin 2014 për shkak të përhapjes së gjuetisë së paligjshme, veçanërisht të elefantëve dhe rinocerontëve.[158]
Parku Kombëtar i Serengetit Tanzania, rajoni Arusha,
rajoni Mara,
dhe rajoni Shinyanga,
2°20′00″S 34°34′00″E / 2.333330°S 34.566670°E / -2.333330; 34.566670 (Parku Kombëtar i Serengetit)
Natyror: (vii), (x) 1,476,300 (3,648,000) 1981 Savana e gjerë është e njohur për migrimin e përvitshëm të tufave të Gnuve, gazelave, zebrave dhe grabitqarëve.[159]
Parku Kombëtar i Simienit Etiopia, rajoni Amhara,
Etiopia
13°11′00″N 38°04′00″E / 13.183333°N 38.066667°E / 13.183333; 38.066667 (Parku Kombëtar i Simienit)
Natyror: (vii), (x) 22,000 (54,000) 1978 Rrafshira Etiopiane e prekur nga erozioni përfshin maja të mprehta malore, lugina të thella dhe rrëpira të larta rreth 1,500 m (4,900 ft).[160] Pakësimi i popullsive të walia ibex-it, antilopave të shkurreve dhe derrave të shkurreve, ashtu si dhe rritja e popullsisë njerëzore në park bëri që Komiteti i Trashëgimisë Botërore ta vendoste atë në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik në vitin 1996.[161]
Rrathët e Gurit të Senegambias Gambia, Divizioni Qendror i Lumit
dhe rajoni Kaolack,
The Gambia*
Senegal*
13°41′28″N 15°31′21″W / 13.691111°N 15.522500°W / 13.691111; -15.522500 (Rrathët e Gurit të Senegambias)
Kulturor: (i), (iii) 10 (25) 2006 Grupi i rrathëve të gurit janë mes 1,000 monumenteve të ndryshme përgjatë Lumit Gambia. Të përdorur si terrene varrimi, ata u ngritën midis shekullit të III p.e.s. dhe shekullit të XVI.[162]
Qyteti i Gurtë i Zanzibarit Tanzania, Zanzibar,
6°09′47″S 39°11′21″E / 6.163060°S 39.189170°E / -6.163060; 39.189170 (Qyteti i Gurtë i Zanzibarit)
Kulturor: (ii), (iii), (vi) 96 (240) 2000 Një shembull i hershëm i një qyteti bregdetar Afrikano Lindor, ndërtimet e tij urbane dhe panorama qytetare ka mbetur e paprekur.[163]
Panorama Kulturore e Sukurit Nigeria, Madagali,
Nigeria
10°44′26″N 13°34′19″E / 10.740560°N 13.571940°E / 10.740560; 13.571940 (Panorama Kulturore e Sukurit)
Kulturor: (iii), (v), (vi) 1999 Siti përmban Pallatin e Hidit, fusha të tarracuara dhe mbetjet e një fabrike të mëparshme hekuri.[164]
Parku Kombëtar Taï Bregu i Fildishtë, Guiglo
dhe Sassandra,
Bregu i Fildishtë
5°45′00″N 7°07′00″W / 5.750000°N 7.116667°W / 5.750000; -7.116667 (Parku Kombëtar Taï)
Natyror: (vii), (x) 330,000 (820,000) 1982 Një nga pak seksionet e mbetura të pyjeve tropikale të Afrikës Perëndimore, parku përmban një florë të pasur, duke përfshirë njëmbëdhjetë specie majmunësh.[165]
Tassili n'Ajjer AlgIllizi
dhe Tamanrasset,
 Algeria
25°30′N 9°00′E / 25.5°N 9°E / 25.5; 9 (Tassili n'Ajjer)
I Përzier:AlgTas
(i), (iii),
(vii), (viii)
7,200,000 (18,000,000) 1982 Siti është në një panoramë me 15,000 skalitje shpellore që regjistrojnë ndryshimet klimatike, migrimet e kafshëve dhe evoluimin e jetës njerëzore, i datuar nga viti 6,000 p.e.s. deri në shekujt e parë të e.s..[166]
Parku Kombëtar i Teides SpaProvinca e Santa Cruz de Tenerifes,
 Spain
28°16′17″N 16°38′37″W / 28.271389°N 16.643611°W / 28.271389; -16.643611 (Parku Kombëtar i Teides)
Natyror:SpaTei
(vii), (viii)
18,990 (46,900) 2007 Parku kombëtar përmban Stratovullkanin Teide, që me lartësinë 3,718 m (12,198 ft) është mali më i lartë i Spanjës dhe vullkani i tretë në botë.[167]
Timbuktu Mali, Timbuktu Cercle,
Mali
16°46′24″N 2°59′58″W / 16.773333°N 2.999444°W / 16.773333; -2.999444 (Timbuktu)
Kulturor: (ii), (iv), (v) 1988 Qyteti ishte një qendër për përhapjen e Islamit në shekujt e XV dhe të XVI dhe përmban tre xhami dhe shumë medrese.[168] Siti u konsiderua i rrezikuar pas Betejës së Gaos në qershor të vitit 2012, që pasoi disa javë të kërcënimeve të vazhdueshme në zonë. Ditë më vonë, disa site brenda Timbuktut u shkatërruan nga Ansar Dine, një grup islamik, që përmendëte arsye fetare.[169]
Timgadi AlgProvinca Batna,
 Algeria
35°29′03″N 6°28′07″E / 35.484167°N 6.468611°E / 35.484167; 6.468611 (Timgad)
Kulturor:AlgTim
(ii), (iii), (iv)
0.04 (0.099) 1982 Një koloni ushtarake e ndërtuar nga perandori Trajan në vitin 100 të e.s., siti përmban rrugë cardo dhe decumanus, tipike të një qyteti romak.[170]
Tipasa AlgTipaza,
 Algeria
36°35′31″N 2°26′58″E / 36.591944°N 2.449444°E / 36.591944; 2.449444 (Tipasa)
Kulturor:AlgTip
(iii), (iv)
52 (130) 1982 Në fillim një qendër tregëtare kartagjenase, Tipasa u shndërrua në një bazë ushtarake nga romakët. Ndikimi i fortë i krishterë mund të vërehet nga shekujt e II dhe të IV të e.s., megjithëse Tipasa pësoi një rënie të vazhdueshme gjatë periudhës bizantine.[171]
Tiya Etiopia, Rajonet e kombeve dhe kombësive jugore,
Etiopia
8°26′06″N 38°36′44″E / 8.434910°N 38.612100°E / 8.434910; 38.612100 (Tiya)
Kulturor: (i), (iv) 1980 Siti arkeologjik përmban 36 monumente, që përfshijnë 32 stela të skalitura të mbuluara me simbole të vështira për tu kuptuar.[172]
Varri i Askias Mali, rajoni Gao,
Mali
16°17′23″N 0°02′40″E / 16.289800°N 0.044560°E / 16.289800; 0.044560 (Varri i Askias)
Kulturor: (ii), (iii), (iv) 4 (9.9) 2004 Ndërtuar në vitin 1495, piramida u ndërtua si një varr për perandorin Askia Mohamed. Ai përfaqëson pushtetin e një perandorie që zotëronte tregëtinë e artë ndër-saharanase.[173] Siti u konsiderua i rrezikuar pas Betejës së Gaos në qershorin e vitit 2012, që pasoi disa javë korcënimesh për zonën.[174]
Varret e Mbretërve Buganda në Kasubi Uganda, Distrikti Kampala,
Uganda
0°20′55″N 32°33′05″E / 0.348611°N 32.551389°E / 0.348611; 32.551389 (Varret e Mbretërve Buganda në Kasubi)
Kulturor: (i), (iii),
(iv), (vi)
27 (67) 2001 Varret, të ndërtuara pas vitit 1884, janë një shembull i rëndësishëm i arkitekturës së hershme që përdorte materiale organike, kryesisht dru, kashtë, kallama dhe thurje të suvatuara.[175] Varret pothuajse u shkatërruan plotësisht nga një zjarr në marsin e vitit 2010, duke bërë Komiteti i Trashëgimisë Botërore ta shënonte sitin të rrezikuar. Qeveria e Ugandës që atëherë ka kërkuar rindërtimin e varreve dhe UNESCO ka rënë dakord të mobilizoi fonde për projektin.[176][177]
Rezervati Strikt Natyror i Tsingy de Bemarahas Madagaskari, Melaky,
Madagaskari
18°40′00″S 44°45′00″E / 18.666670°S 44.75°E / -18.666670; 44.75 (Rezervati Strikt Natyror i Tsingy de Bemarahas)
Natyror: (vii), (x) 152,000 (380,000) 1990 Kanioni i lumit Manambolo përfshin panorama karstike dhe gëlqerorësh të skalitura në maja dhe një pyll degësh gëlqerore. Ai përmban gjithashtu pyje të paprekura, liqene dhe këneta mangroviane, që janë habitati i lemurëve dhe shpendëve.[178]
Tsodilo Botsvana, Distrikti Veri-Perëndimor,
Botswana
18°45′00″S 21°44′00″E / 18.75°S 21.733333°E / -18.75; 21.733333 (Tsodilo)
Kulturor: (i), (iii), (vi) 4,800 (12,000) 2001 Siti përmban më shumë se 4,500 piktura artistike shkëmbore në Shkretëtirën e Kalaharit. Të dhënat arkeologjike ofrojnë dëshmi të aktivitetit njerëzor që shkon deri në 100,000 vjet më parë.[179]
Twyfelfonteini ose /Ui-//aesi Namibia, Kunene,
Namibia
20°35′44″S 14°22′21″E / 20.595583°S 14.372583°E / -20.595583; 14.372583 (Twyfelfonteini ose /Ui-//aesi)
Kulturor: (iii), (v) 57 (140) 2007 Siti ka një nga përqëndrimet më të mëdha të skalitjeve shkëmbore në Afrikë, që daton nga një periudhë mbi 2,000 vjeçare.[180]
Rezervati Natyror i Vallée de Mait Seychelles, Praslin,
Stampa:Country data Seychelles
4°19′45″S 55°44′15″E / 4.329170°S 55.737500°E / -4.329170; 55.737500 (Rezervati Natyror i Vallée de Mait)
Natyror: (vii), (viii),
(ix), (x)
20 (49) 1983 Pylli natyror i palmave është i ruajtur pothaujse në gjendjen e tij zanafillore.[181]
Parku Kombëtar i Virungas Republika Demokratike e Kongos, Kivu Verior
dhe provinca Lindore,
Republika Demokratike e Kongos
0°55′00″N 29°10′00″E / 0.916667°N 29.166667°E / 0.916667; 29.166667 (Parku Kombëtar i Virungas)
Natyror: (vii), (viii), (x) 800,000 (2,000,000) 1979 Parku përshin këneta, savana dhe akumulime të përhershme bore.[182] Virunga u fut nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik në vitin 1994, për shkak të luftës në Ruanda dhe rritjen pasuese të refugjatëve në park, shpyllëzimin, gjuetinë e paligjshme dhe largimin e stafit të parkut.[183]
Kubeja e Vredefortit Afrika e Jugut, Provinca e Shetit të Lirë
dhe provinca veri-perëndimore,
South Africa
26°52′S 27°16′E / 26.86°S 27.26°E / -26.86; 27.26 (Kubeja e Vredefortit)
Natyror: (viii) 30,000 (74,000) 2005 Krateri, me një diametër prej 190 km (120 mi), është më i madhi, më i vjetri dhe më i thelli i krater i bërë nga ndonjë meteorit i gjetur në tokë, që daton mbi dy miliardë vite më parë.[184]
Parku Kombëtar W i Nigerit Nigeri, Departamenti Say,
Nigeri
12°21′N 2°21′E / 12.35°N 2.35°E / 12.35; 2.35 (Parku Kombëtar W i Nigerit)
Natyor: (ix), (x) 220,000 (540,000) 1996 Parku gjendet në zonën midis savanës dhe tokave pyjore dhe është një ekosistem i rëndësishëm për zonën biogjeografike.[185]
Wadi Al-Hitan (Lugina e Balenave) EgyRajoni i Faiyumit,
 Egypt
29°20′00″N 30°11′00″E / 29.333330°N 30.183330°E / 29.333330; 30.183330 (Wadi Al-Hitan (Lugina e Balenave))
Natyror:EgyWad
(viii)
20,015 (49,460) 2005 I vendosur në Egjiptin Perëndimor, siti përmban mbetjet e fosilizuara të Archaeocetit tashmë të zhdukur, që dëshmon evoluimin e balenave nga një gjitar me bazë tokësore në një gjitar ujor.[186]

Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shënime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Për qëllimet e këtij artikulli, "Afrika" përfshin të gjithë kontinentin afrikan, bashkë me disa ishuj të Oqeanit Atlantik dhe atij Indian në afërsi gjeografike me Afrikën që mbeten nën sovranitetin e sheteve evropiane. Kjo ndryshon nga klasifikimi rajonal i UNESCO-s që i vendos shtetet e Arfrikës së Veriut në rajonin e "Shteteve Arabe", ndërsa Vendet e Trashëgimisë Botërore në ishuj janë përfshirë në rajonin e "Evropës dhe Amerikës Veriore" me shtetet e tyre përkatëse.
  2. ^ Siria ka 6 vende në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik.
  3. ^ Sitet e Fosileve Hominide të Afrikës së Jugut u anëtarësuan fillimisht si Sitet e Fosileve Hominide të Sterkfonteinit, Swartkransit, Kromdraait dhe rrethinave. Komiteti i Trashëgimisë Botërore adoptoi ndryshimin e emrit në vitin 2013.
  4. ^ Ishulli Kunta Kinteh dhe Sitet e Lidhura u fut fillimish si Ishulli James Sitet e Lidhura. Komiteti i Trashëgimisë Botërore e adoptoi ndryshimin e emrit në vitin 2011.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ a b c UNESCO, World Heritage List, arkivuar nga origjinali më 1 nëntor 2015, marrë më 5 nëntor 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
  2. ^ "Number of World Heritage properties inscribed each Year". UNESCO. Marrë më 8 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Intergovernmental Committee for the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Second Session, Final Report" (PDF). Washington, D.C.: UNESCO. 5–8 shtator 1978. fq. 7–8. Marrë më 8 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Hegarty, Stephanie (20 shtator 2011). "Sada Mire: Uncovering Somalia's Heritage". BBC. Arkivuar nga origjinali më 18 janar 2014. Marrë më 19 janar 2014. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ a b "The Criteria for Selection". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ a b UNESCO (3 maj 2006). "Launch of African World Heritage Fund". Press release. http://whc.unesco.org/en/news/253. Retrieved 10 shtator 2011. 
  7. ^ "Annual Report 2010" (PDF). African World Heritage Fund. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)[lidhje e vdekur]
  8. ^ UNESCO. "UNESCO meeting to promote African human origin sites and the World Heritage Convention". Press release. http://whc.unesco.org/en/events/721. Retrieved 10 shtator 2011. 
  9. ^ "World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ "The World Heritage Committee". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ "Sessions". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ UNESCO, List of World Heritage in Danger, arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2015, marrë më 5 nëntor 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
  13. ^ "Kahuzi-Biega National Park – Threats to the Site (1997)". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ a b "Manovo-Gounda St Floris National Park – Threats to the Site (1997)". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ "Comoé National Park – Threats to the Site (2003)". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ "Air and Ténéré Natural Reserves – Threats to the Site (1992)". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ International Union for Conservation of Nature (27 qershor 2011). "Mining threats on the rise in World Heritage sites". Press release. Archived from the original on 4 mars 2016. https://web.archive.org/web/20160304002206/http://www.iucn.org/knowledge/news/?uNewsID=7742. Retrieved 10 shtator 2011. 
  18. ^ "Concerns Regarding the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Thirty-Fifth Session" (PDF). Paris: UNESCO. 19–29 qershor 2011. fq. 20–1. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ "Abu Mena – Threats to the Site (2001)". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ "Ngorongoro Conservation Area – History". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ "Rwenzori Mountains National Park – History". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ "Tipasa – History". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ "Garamba National Park – History". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ "Timbuktu – History". UNESCO. Marrë më 30 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ Connolly, K. (25 qershor 2009). "Bridge takes Dresden off Unesco world heritage list". The Guardian. Marrë më 10 shtator 2009. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ "Number of World Heritage Properties by region". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ "Aapravasi Ghat". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ "Abu Mena". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ "Abu Mena – Threats to the Site (2001)". UNESCO. Marrë më 27 gusht 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ "Air and Ténéré Natural Reserves". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ "Air and Ténéré Natural Reserves – Threats to the Site (1992)". UNESCO. Marrë më 28 gusht 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^ "Decision 33COM 7A.10 – Air and Ténéré Natural Reserves (Niger) (N 573)". UNESCO. Marrë më 28 gusht 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  33. ^ "Aksum". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  34. ^ "Al Qal'a of Beni Hammad". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  35. ^ "Aldabra Atoll". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  36. ^ "Amphitheatre of El Jem". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  37. ^ "Ancient Ksour of Ouadane, Chinguetti, Tichitt and Oualata". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^ "Ancient Thebes with its Necropolis". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  39. ^ "Archaeological Site of Carthage". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  40. ^ "Archaeological Site of Cyrene". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  41. ^ "Archaeological Site of Leptis Magna". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  42. ^ "Archaeological Site of Sabratha". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  43. ^ "Archaeological Site of Volubilis". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  44. ^ "Archaeological Sites of the Island of Meroe". UNESCO. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  45. ^ "Asante Traditional Buildings". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  46. ^ "Banc d'Arguin National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  47. ^ "Bassari Country: Bassari, Fula and Bedik Cultural Landscapes". UNESCO. Marrë më 4 gusht 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  48. ^ "Bwindi Impenetrable National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  49. ^ "Cape Floral Region Protected Areas". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  50. ^ "Chongoni Rock-Art Area". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  51. ^ "Cidade Velha, Historic Centre of Ribeira Grande". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  52. ^ "Cliff of Bandiagara (Land of the Dogons)". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  53. ^ "Comoé National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  54. ^ "Comoé National Park – Threats to the Site (2003)". UNESCO. Marrë më 30 gusht 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  55. ^ "Dja Faunal Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  56. ^ "Djémila". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  57. ^ "Djoudj National Bird Sanctuary". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  58. ^ "Dougga / Thugga". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  59. ^ "Ecosystem and Relict Cultural Landscape of Lopé-Okanda". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  60. ^ "Fasil Ghebbi, Gondar Region". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  61. ^ "Fort Jesus, Mombasa". UNESCO. Marrë më 11 korrik 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  62. ^ "Forts and Castles, Volta, Greater Accra, Central and Western Regions". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  63. ^ "Fossil Hominid Sites of Sterkfontein, Swartkrans, Kromdraai, and Environs". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  64. ^ "Garajonay National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  65. ^ "Garamba National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  66. ^ "Decision – 08COM X.26-27 – Inscriptions on the List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  67. ^ "Decision – 16COM X.E – Removed from the World Heritage List in Danger: Garamba National Park (Zaire)". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  68. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Eighth Ordinary Session" (PDF). Buenos Aires: UNESCO. 29 tetor – 2 nëntor 1994. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  69. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Twentieth Session". Merida, Meksikë: UNESCO. 2–7 dhjetor 1996. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Është injoruar |section= (Ndihmë!)
  70. ^ "Gebel Barkal and the Sites of the Napatan Region". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  71. ^ "Gough and Inaccessible Islands". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  72. ^ "Great Zimbabwe National Monument". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  73. ^ "Harar Jugol, the Fortified Historic Town". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  74. ^ "Historic Cairo". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  75. ^ "Historic Centre of Agadez". UNESCO. Marrë më 4 gusht 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  76. ^ "Historic City of Meknes". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  77. ^ "Historic Town of Grand-Bassam". UNESCO. Marrë më 19 shtator 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  78. ^ "Ichkeul National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  79. ^ "iSimangaliso Wetland Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  80. ^ "Island of Gorée". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  81. ^ "Island of Mozambique". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  82. ^ "Island of Saint-Louis". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  83. ^ "Kahuzi-Biega National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  84. ^ "Kahuzi-Biega National Park – Threats to the Site (1997)". UNESCO. Marrë më 10 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  85. ^ "Kairouan". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  86. ^ "Kasbah of Algiers". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  87. ^ "Kenya Lake System in the Great Rift Valley and Australia's Ningaloo Coast inscribed on UNESCO's World Heritage List". UNESCO. Marrë më 28 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  88. ^ "Kenya Lake System in the Great Rift Valley". UNESCO. Marrë më 28 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  89. ^ "Khami Ruins National Monument". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  90. ^ "Kilimanjaro National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  91. ^ "Kondoa Rock-Art Sites". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  92. ^ "Konso Cultural Landscape". UNESCO. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  93. ^ "Koutammakou, the Land of the Batammariba". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  94. ^ "Ksar of Ait-Ben-Haddou". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  95. ^ "Kunta Kinteh Island and Related Sites". UNESCO. Marrë më 6 nëntor 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  96. ^ "Lake Malawi National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  97. ^ "Lakes of Ounianga". UNESCO. Marrë më 11 korrik 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  98. ^ "Lake Turkana National Parks". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  99. ^ "Lamu Old Town". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  100. ^ "Laurisilva of Madeira". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  101. ^ "Le Morne Cultural Landscape". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  102. ^ "Lower Valley of the Awash". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  103. ^ "Lower Valley of the Omo". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  104. ^ "M'Zab Valley". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  105. ^ "Maloti-Drakensberg Park". UNESCO. Marrë më 4 gusht 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  106. ^ "Mana Pools National Park, Sapi and Chewore Safari Areas". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  107. ^ "Manovo-Gounda St Floris National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  108. ^ "Mapungubwe Cultural Landscape". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  109. ^ "Matobo Hills". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  110. ^ "Medina of Essaouira (formerly Mogador)". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  111. ^ "Medina of Fez". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  112. ^ "Medina of Marrakesh". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  113. ^ "Medina of Sousse". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  114. ^ "Medina of Tétouan (formerly known as Titawin)". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  115. ^ "Medina of Tunis". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  116. ^ "Memphis and its Necropolis – the Pyramid Fields from Giza to Dahshur". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  117. ^ "Mosi-oa-Tunya / Victoria Falls". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  118. ^ "Mount Kenya National Park/Natural Forest". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  119. ^ "Mount Nimba Strict Nature Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  120. ^ "Mount Nimba Strict Nature Reserve – Threats to the Site (1992)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  121. ^ "Decision – 35COM 7A.3 – Mount Nimba Strict Nature Reserve (Côte d'Ivoire/Guinea) (N 155 bis)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  122. ^ "Namib Sand Sea". UNESCO. Marrë më 4 gusht 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  123. ^ "Ngorongoro Conservation Area". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  124. ^ "Niokolo-Koba National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  125. ^ "Decision – 31COM 7B.1 – State of conservation of World Heritage Properties – Niokolo-Koba National Park". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  126. ^ "Nubian Monuments from Abu Simbel to Philae". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  127. ^ "Okapi Wildlife Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  128. ^ "Okapi Wildlife Reserve – Threats to the Site (1997)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  129. ^ "Okavango Delta". UNESCO. Marrë më 6 dhjetor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  130. ^ "Old Towns of Djenné". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  131. ^ "Old Town of Ghadamès". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  132. ^ "Osun-Osogbo Sacred Grove". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  133. ^ "Pitons, cirques and remparts of Reunion Island". UNESCO. Marrë më 10 korrik 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  134. ^ "Portuguese City of Mazagan (El Jadida)". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  135. ^ "Punic Town of Kerkuane and its Necropolis". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  136. ^ "Rabat, modern capital and historic city: a shared heritage". UNESCO. Marrë më 30 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  137. ^ "Rainforests of the Atsinanana". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  138. ^ "Decision – 34COM 7B.2 – Rainforests of Atsinanana (Madagascar) (N 1257)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  139. ^ "Richtersveld Cultural and Botanical Landscape". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  140. ^ "Robben Island". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  141. ^ "Rock-Art Sites of Tadrart Acacus". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  142. ^ "Rock-Hewn Churches, Lalibela". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  143. ^ "Royal Hill of Ambohimanga". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  144. ^ "Royal Palaces of Abomey". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  145. ^ "Ruins of Kilwa Kisiwani and Ruins of Songo Mnara". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  146. ^ "Decision – 28COM 15B.41 – Ruins of Kilwa Kisiwani and Ruins of Songo Mnara (United Republic of Tanzania)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  147. ^ United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (17 qershor 2014), Tanzania’s Ruins of Kilwa Kisiwani and Ruins of Songo Mnara removed from UNESCO List of World Heritage in Danger, arkivuar nga origjinali më 5 shtator 2015, marrë më 5 nëntor 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
  148. ^ "Ruins of Loropéni". UNESCO. Marrë më 11 nëntor 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  149. ^ "Ruwenzori Mountains National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  150. ^ "Sacred Mijikenda Kaya Forests". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  151. ^ "Saint Catherine Area". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  152. ^ "Salonga National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  153. ^ "Decision – 23COM X.B.21 – SOC: Salonga National Park (Democratic Republic of the Congo (DRC))". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  154. ^ "Saloum Delta". UNESCO. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  155. ^ "San Cristóbal de la Laguna". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  156. ^ "Sangha Trinational". UNESCO. Marrë më 11 nëntor 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  157. ^ "Selous Game Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  158. ^ United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (18 qershor 2014), Poaching puts Tanzania’s Selous Game Reserve on List of World Heritage in Danger, arkivuar nga origjinali më 22 tetor 2015, marrë më 5 nëntor 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
  159. ^ "Serengeti National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  160. ^ "Simien National Park". UNESCO. Marrë më 1 gusht 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  161. ^ "Simien National Park – Threats to the Site (1996)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  162. ^ "Stone Circles of Senegambia". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  163. ^ "Stone Town of Zanzibar". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  164. ^ "Sukur Cultural Landscape". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  165. ^ "Taï National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  166. ^ "Tassili n'Ajjer". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  167. ^ "Teide National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  168. ^ "Timbuktu". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  169. ^ "Ansar Dine fighters destroy Timbuktu shrines". Al Jazeera. 30 qershor 2012. Marrë më 30 qershor 2012. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  170. ^ "Timgad". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  171. ^ "Tipasa". UNESCO. Marrë më 11 janar 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  172. ^ "Tiya". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  173. ^ "Tomb of Askia". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  174. ^ "Heritage sites in northern Mali placed on List of World Heritage in Danger". UNESCO. 28 qershor 2012. Marrë më 30 qershor 2012. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  175. ^ "Tombs of Buganda Kings at Kasubi". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  176. ^ "Uganda tombs to be reconstructed". Afrol News. 13 prill 2010. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  177. ^ "Decision – 34COM 7B.53 – Tombs of Buganda Kings at Kasubi (Uganda) (C 1022)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  178. ^ "Tsingy de Bemaraha Strict Nature Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  179. ^ "Tsodilo". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  180. ^ "Twyfelfontein or /Ui-//aes". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  181. ^ "Vallée de Mai Nature Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  182. ^ "Virunga National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  183. ^ "Virunga National Park – Threats to the Site (1994)". UNESCO. Marrë më 11 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  184. ^ "Vredefort Dome". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  185. ^ "W National Park of Niger". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  186. ^ "Wadi Al-Hitan (Whale Valley)". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]