Kërceni tek përmbajtja

Lubumbashi

Coordinates: 11°39′51″S 27°28′58″E / 11.66417°S 27.48278°E / -11.66417; 27.48278
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Lubumbashi
Ville de Lubumbashi
Shesh në Lubumbashi
Shesh në Lubumbashi
Flamuri i Lubumbashi
Stema zyrtare e Lubumbashi
Nofka(t): 
L'shi – Lubum
Koordinatat: 11°39′51″S 27°28′58″E / 11.66417°S 27.48278°E / -11.66417; 27.48278
Popullsia
 (2025)
 • Qyteti1.373.770
 • Popullsia urbane
2.647.146

Lubumbashi, emri zyrtar Ville de Lubumbashi është një qytet në RD e Kongos. Lubumbashi është qyteti i dytë më i madh në RD e Kongos, dhe ka një popullsi rreth 1,373,770 njerëz.[1]

Lubumbashi u themelua në 1910 në Kongonë belge si Elizabethville. Në 1966, 6 vite pasi u pavarësua RD e Kongos, Lubumbashi morri emrin aktual.

Lubumbashi, kryeqyteti minerar i Republikës Demokratike të Kongos, është një bazë për shumë prej kompanive më të mëdha të minierave të vendit. Republika Demokratike e Kongos prodhon "më shumë se 3 për qind të bakrit në botë dhe gjysmën e kobaltit të saj, shumica e të cilit vjen nga Katanga".[2]

Frëngjisht është gjuha zyrtare, por gjuha kryesore e folur lingua franca në Lubumbashi është Kiswahili. Dialekti i Kisuahlit që flitet në të gjithë anën lindore të Kongos (duke përfshirë provincat e Kivut të Veriut, Kivut të Jugut, Maniema, Katanga dhe Orientale, perëndimore Kasai dhe Lindore Kasai) dhe pothuajse gjatë gjithë rrugës për në kufirin Katangan me Angola quhet Kingwana.[3] Meqenëse shumë njerëz janë zhvendosur në Lubumbashi për punësim nga zonat rurale, ata kanë sjellë shumë gjuhë të tjera lokale, duke përfshirë Kiluba, Chokwe, Bemba dhe Kisanga. Kiswahili ka qenë gjuha kryesore e përbashkët nga shumica e njerëzve.[4]

vendet e adhurimit në Lubumbashi janë kryesisht Krishter: Kryedioqeza Katolike Romake e Lubumbashi (Kisha Katolike), Kisha Kimbanguiste, Komuniteti Baptist i Kongosë (Aleanca Botërore Baptiste), Komuniteti Baptist i Lumit të Kongosë (Aleanca Botërore Baptiste), Asambletë e Zotit, Provinca e Kishës Anglikane të Kongosë (Kushimi Anglikan), Komuniteti Presbiterian në Kongo (Bashkësia Botërore e Kishave të Reformuara).[5] Më 5 prill 2020, Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme njoftoi planet për të ndërtuar një tempull në Lubumbashi, tempulli i saj i dytë në vend.[6] Ka edhe xhami myslimane.

Muzeu Kombëtar i Lubumbashit

Tërheqjet në qytet përfshijnë një kopsht botanik, një kopsht zoologjik dhe arkeologjik dhe etnologjik rajonal Muzeu Kombëtar i Lubumbashi. Çdo dy vjet, Bienalja e Lubumbashit mbahet në të gjithë qytetin, ku ekspozohen vepra të artistëve nga rajoni. Në një intervistë në revistën Ocula në vitin 2019, drejtoresha artistike e Bienales, Sandrine Colard shpjegoi, "Kongoja është një vend që është përherë në të ardhmen. Të gjitha këto periudha të ndryshme bashkimi në një qytet është diçka që doja të trajtoja.'[7]

Bogumił Jewsiewicki thotë se krijimi i artit bashkëkohor Lubumbashi është i dobët, veçanërisht kur krahasohet me Kinshasan. Ai shkruan,

"Asnjë piktor popullor Lubumbashi nuk ka pasur një karrierë ndërkombëtare si ajo e artistit kinshasas Chéri Samba, dhe në fakt ka një numër artistësh dhe muzikantësh në Kinshasa të cilët vorbulla e suksesit ndërkombëtar i ka larguar më shumë nga audienca vendase se çdo artist. në Lubumbashi, dhe jo vetëm në Lubumbashi, por në krahinën përreth Katanga."[8]

Ai përmend piktorë si Pilipili, Mwenze, Angali, Nkulu wa Nkulu, Makka, Tshibumba, Dekalb dhe të tjerë.

Shiko edhe këtë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Lubumbashi, Democratic Republic of the Congo Population (2025) - Population Stat". populationstat.com (në anglisht). Marrë më 2025-01-24.
  2. ^ "Congolese Militia Seizes UN Compound in Katanga's Lubumbashi". Bloomberg.com (në anglisht). 2013-03-23. Marrë më 2025-01-24.
  3. ^ "Kingwana". facultystaff.richmond.edu (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 7 maj 2021. Marrë më 24 janar 2025.
  4. ^ "Fancy fountain!" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 17 nëntor 2018. Marrë më 24 janar 2025.
  5. ^ J. Gordon Melton, Martin Baumann, "Fetë e botës: Një Enciklopedi Gjithëpërfshirëse e Besimeve dhe Praktikave", ABC-CLIO, SHBA, 2010, f. 777
  6. ^ "Prophet Announces Eight New Temples at General Conference" (në anglisht). 5 prill 2020. Arkivuar nga origjinali më 1 prill 2021. Marrë më 24 janar 2025.
  7. ^ Balogun, Emmanuel (13 dhjetor 2019). "Sandrine Colard on the 6th Lubumbashi Biennale". Ocula Magazine (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 16 dhjetor 2019. Marrë më 24 janar 2025.
  8. ^ Brassinne, J. dhe Kestergat, J. (1991). Qui a tué Patrice Lumumba? Paris : Duculot. P 141. ISBN 2-8011-0979-7.