Lugina e Koçanit
Lugina e Koçanit është një luginë që ndodhet përgjatë lumit Bregalnica në pjesën lindore të Maqedonisë së Veriut, në gjerësinë gjeografike 41° dhe 55' dhe gjatësinë gjeografike 22° dhe 25'. Mbulon një sipërfaqe prej 1020... km² dhe shtrihet nga të dyja anët e Bregallnicës, duke u shtrirë nga perëndimi-jugperëndimi në lindje-verilindje, me një gjatësi prej 26 km. Fundi i luginës, pra pjesa e sheshtë e saj, mbulon një sipërfaqe prej 115 metrash. km². Pika më e ulët është në pjesën perëndimore, ku lumi Zletovska derdhet në Bregalnicë, në një lartësi prej 290 metrash. Duke shkuar në lindje, lartësia gradualisht rritet deri në 330 metra. Diferenca midis lartësisë më të ulët dhe më të lartë të luginës është 40 metra.
Për pjesë të caktuara të luginës ka emra specifikë. Kështu, pjesa e mesme njihet si Fushat e Koçanit (ose Koçansko), pjesa juglindore si Viničko dhe perëndimi si Zletovsko. Territori përreth fshatrave kryesore quhet: Orizarsko, Istibanjsko, Zrnovsko, Obleshevsko dhe të tjerë.
Lugina ka tokë pjellore dhe ujë të bollshëm, gjë që është ideale për kultivimin e drithërave, veçanërisht orizit, në këto kushte të shkëlqyera natyrore.
Histori
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas testeve të mëparshme, dolën në përfundime shkencore se lugina u krijua nga ndikime tektonike. Rëndësi vendimtare për formën dhe strukturën e relievit të sotëm kishin lëvizjet tektonike që ndodhën para mesit të Oligocenit . Në atë periudhë toka u shemb midis dy vijave ndarëse, njëra nga veriu ( Osogovë ) dhe tjetra nga jugu ( Plaçkovicë ). Në fund të Miocenit dhe në fillim të Pliocenit, lugina u përmbyt nga një liqen me ujë të ëmbël, i cili së bashku me liqene të tjerë fqinjë krijuan Liqenin e Vardarit të Mesëm. Thellësia e këtij liqeni të pliocenit ishte mbi 500 metra.
Klima
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Temperatura mesatare vjetore e ajrit është 13... °C, gjë që e rendit këtë luginë midis luginave të ngrohta në vend. Është e ngjashme me temperaturën e ajrit në Veles ose në luginën e Strumicës . Lugina e Koçanit është e pasur me burime termale, veçanërisht në fshatrat Istibanjë, Dolni Podlog, Banjë dhe Krupishtë . Në fshatin Dolni Podlog, pranë Koçanit, janë bërë dy shpime prej 35 metrash dhe 460 metrash, me rendiment 300 litra/sek. dhe temperaturat midis 70-80 gradë °C. [1] Vetitë medicinale të ujit termal nga lugina e Koçanit, sipas Risto Chanev, janë identike me ujin në banjat e Negorcit, pranë Gjevgjelisë .