Matthias Flacius

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Matthias Flacius Illyricus ( Latin ; kroatisht: Matija Vlačić Ilirik ) ose Francovich ( kroatisht: Franković ) [1] [2] [3] [4] (3 mars 1520 – 11 mars 1575) ishte një reformator luteran nga Istria, Kroacia e sotme. Ai ishte i shquar si teolog, ndonjëherë duke mos u kundërshtuar fuqishëm me shokët e tij luteranë dhe si studiues për punën e tij editoriale mbi Shekujt e Magdeburgut .

Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Flacius lindi në Labin (Albona) në Istria, i biri i Andrea Vlacich (Andrija Vlačić [5][6][7] alias Francovich dhe Jacobea (Jakovica) Luciani, vajza e një familjeje të pasur dhe të fuqishme qytetare shqiptare. [3] Familja e saj ishte e lidhur me martesë [3] [8] me familjen lokale Lupetino (Lupetina): vëllai i Jacobea, Luciano Luciani, u martua me Ivanka Lupetina, motrën e fratit Baldo Lupetino (Lupetina), i lindur gjithashtu në Labin. i cili më vonë u dënua me vdekje në Venecia për simpatitë e tij luterane. [3]

Andrea Vlacich ishte një pronar i vogël tokash, i cili vdiq në fëmijërinë e hershme të djalit të tij. Flacius u quajt edhe Frankovic. Ai u diplomua në Universitetin e Bazelit në 1539 me emrin Mattheus de Francistis [Franković] de Albona . [2] [3] Më tej, ai vetë nënshkroi një fletëpagesë në Universitetin e Wittenberg si Mathias Francovich Illyricus . [1] Origjina e mbiemrit të dyfishtë nuk është e qartë, por mund të ketë qenë një mbiemër i dyfishtë i ardhur nga martesa, e tij ose e disa paraardhësve të tij. [8] [3] Po kështu, 'Illyricus' është me origjinë të pasigurt, me gjasë në lidhje me vendin e origjinës së tij, provincën historike të Ilirikut . [9]

Në moshën gjashtëmbëdhjetë vjeç, Flacius shkoi për të studiuar në Venecia, ku u mësua nga humanisti Giambattista Cipelli (Baptista Aegnatius / Battista Egnazio). Në moshën shtatëmbëdhjetë vjeçare, ai synonte të bashkohej me një rend monastik, me synimin për mësimin e shenjtë. Megjithatë, qëllimi i tij u devijua nga xhaxhai i tij, [10][11][3] Baldo Lupetina, provincial i françeskanëve dhe dashamirës për kauzën e reformimit, i cili e bindi të fillonte një karrierë universitare.

Flacius vazhdoi studimet në Bazel në 1539, më pas shkoi në Tübingen dhe më në fund përfundoi në Wittenberg, ku në (1541) u mirëprit.  nga Philip Melanchthon . Në Tübingen, Flacius u prit në shtëpinë e Matthias Garbitius (Matija Grbac) një humanist dhe një profesor i greqishtes në Universitetin e Tübingen, i cili, ashtu si Flacius, ishte nga Istria dhe u quajt "bashkatdhetar" ( i kundërt ) nga Flacius. . [3] Atje ai ra nën ndikimin e Martin Luterit . Në 1544, Flacius u emërua profesor i hebraishtes në Wittenberg. Ai mbaroi masterin më 24 shkurt 1546, duke u renditur i pari ndër të diplomuarit.

Sipas Emil Petru Rațiu, presidenti moldav i Shoqatës Kulturore të Istro-Rumunëve Andrei Glavina, Flacius mund të kishte qenë një istro-rumun etnik. Ai i bazoi këto pretendime në faktin se ka pasur një prani famëkeqe istro-rumune në Labin gjatë kohës në të cilën jetoi Flacius, në mbiemrin e babait të tij ("Vlacich", që mund të vinte nga "vllahisht" dhe ishte latinizuar. si "Flacius") dhe argumente të tjera. [12]

Në vitin 1545, ndërsa ishte në Wittenberg, Flacius u martua me vajzën e një pastori. Ai kishte dymbëdhjetë fëmijë me gruan e tij të parë para se ajo të vdiste në 1564. Ai u martua përsëri në të njëjtin vit në Regensburg dhe pati gjashtë fëmijë të tjerë me gruan e tij të dytë. Djali i tij Matthias Flacius Junior [de] ishte profesor i logjikës dhe mjekësisë në Rostock .

Vepra[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Luka Ilić, Theologian of Sin and Grace. The Process of Radicalization in the Theology of Matthias Flacius Illyricus (2014)
  • Oliver K. Olson, Matthias Flacius and the Survival of Luther's Reform (2000)
  • Matthias Flacius Illyricus, Leben & Werk: Internationales Symposium, Mannheim, February 1991
  • J. B. Ritter, Flacius’s Leben u. Tod (1725)
  • M. Twesten, M. Flacius Illyricus (1844)
  • W. Preger, M. Flacius Illyricus u. seine Zeit (1859—1861)
  • "Flacius, Matthias," in P. Schaff and J.J. Herzog, eds. New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, vol. 4 (1952), pp. 321–323.
  • Franolić, Branko (1984). An Historical Survey of Literary Croatian. Nouv. éd. latines. ISBN 978-2-7233-0126-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ a b Walter Friedensburg (1904). Die Anstellung des Flacius Illyricus. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ a b Wackernagel, Hans Georg (1956). Die Matrikel der Universität Basel vol. 2 (1532–1601). Basel: Verlag der Universitätsbibliothek. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b c d e f g h Ilić, Luca (2014). Theologian of Sin and Grace: The Process of Radicalization in the Theology of Matthias Flacius Illyricus Volume 225 of Veröffentlichungen des Instituts für Europäische Geschichte Mainz. Göttingen, Germany: Vandenhoeck & Ruprecht. fq. 34. ISBN 9783647101170. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "FLACIO, Mattia, o Flacio Illirico". Enciclopedia Italiana. Arkivuar nga origjinali më 28 janar 2021. Marrë më 28 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Vlacich (Vlačić) is a surname typical of Labin, generally bore by its Slavic-speaking (Croat) inhabitants. Its etymology is not clear. It might be related to the term Vlach, a historical term from the Middle Ages that designates an exonym mostly for Eastern Romance-speaking peoples living in the Balkans.
  6. ^ "Surname Vlačić". Acta Croatica. Arkivuar nga origjinali më 28 janar 2021. Marrë më 28 janar 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "Valah". Dicționare ale limbii române. dexonline.ro. Marrë më 18 qershor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ a b Mirković, Mijo (1960). Matija Vlačić Ilirik. Jugoslavenska akademija znanosti i umietnosti. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Kordić, Ivan (2005). "Croatian Philosophers IV: Matija Vlačić Ilirik – Mathias Flacius Illyricus (1520–1575)". Prolegomena: Journal of Philosophy. Zagreb, Croatia: Udruga za promicanje filozofije. 4: 219. ISSN 1846-0593. Marrë më 27 mars 2022. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ As mentioned, his uncle Luciano Luciani, married Ivanka Lupetina, the sister of the friar Baldo. Flacius himself calls Lupetino the "brother-in-law of his uncle (der Schwager meines Oheims)
  11. ^ August Detlev Christian Twesten (1844). Matthias Flacius Illyricus, eine Vorlesung: Mit autobiographischen Beilagen und einer Abhandlung über Melanchtons Verhalten zum Interim. Berlin: G. Bethge. fq. 37. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Rațiu, Emil Petru (2009). "Matthias Flacius Illyricus" (PDF). Transilvania (në rumanisht). 4: 64–72.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Matthias_Flacius&oldid=2564555"