Mustafa II

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Mustafa II
Sulltan i 22-të Perandorisë Osmane
Në detyrë
6 shkurt 1695 – 22 gusht 1703
Paraprirë ngaAhmeti II
Pasuar ngaAhmeti III
Të dhëna vetjake
U lind më6 shkurt 1664
Edrene, Perandoria Osmane
Vdiq më29 dhjetor 1703
Stamboll, Perandoria Osmane
PunësimiSulltan (Perandor)

Mustafa II (Turqishtja osmane: مصطفى ثانى‎ Muṣṭafā-yi sānī; 6 shkurt 1664 – 29 dhjetor 1703) ishte sulltani i 22-të i Perandorisë Osmane prej vitit 1695 deri më 1703. Ai ishte djali i sulltanit Mehmeti IV dhe Gjylnush Sulltan, fillimisht kishte emrin Evmenia,[1]

Sundimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjatë sundimit të tij, Lufta e Madhe Turke, e cila kishte filluar në vitin 1683, vazhdonte akoma. Pas dështimit të rrethimit të dytë të Vjenës (1683), Liga e Shenjtë kishte kapur pjesë të mëdha të territorit të Perandorisë në Evropë. Ushtritë e Habsburgëve erdhën deri në Nish, Serbinë e sotme, përpara se të ktheheshin mbrapa Danubit deri në vitin 1690. Sulltan Mustafa II ishte i vendosur të rimarrte territoret e humbura në Hungari dhe prandaj ai personalisht urdhëroi ushtritë e tij.

Së pari, marina osmane rimori ishullin e Hiosit, pasi dy herë e mundi Flotën Veneciane, në Betejën e Ishujve Inuses (1695) dhe në Betejën e Hiosit (1695), në shkurt të vitit 1695.[2] Në qershor të 1695, Mustafa II u largua nga Edrene për fushatën e tij të parë ushtarake kundër Perandorisë së Habsburgëve. Deri në shtator 1695 qyteti i Lipovës u kap. Më 18 shtator 1695, Marina Veneciane u mposht përsëri në fitoren detare të Zejtinburnu. Pak ditë më vonë, ushtria e Habsburgëve u mposht në Betejën e Lugosit. Më pas, Ushtria osmane u kthye në kryeqytet. Ndërkohë, kështjella osmane në Azov u mbrojtua me sukses kundër forcave ruse të rrethimit.[2]

Në prill 1696, Mustafa II la Edrenen për fushatën e tij të dytë ushtarake kundër Perandorisë së Habsburgëve. Në gusht 1696 rusët rrethuan Azovin për herë të dytë dhe e kapën fortesën. Në gusht të vitit 1696 trupat osmane mundën ushtrinë e Habsburgëve në Betejën e Ulashit dhe në Betejën e Ceneit. Pas këtyre fitoreve trupat osmane kapën Temishvarin dhe Koca Cafer Pasha u emërua mbrojtës i Beogradit. Më pas, ushtria u kthye në kryeqytetin osman.[2]

Në qershor të vitit 1697, Mustafa II la kryeqytetin në fushatën e tij të tretë ushtarake kundër Perandorisë së Habsburgëve. Megjithatë, Ushtria Osmane pësoi një humbje në Betejën e Zentës dhe Veziri i Madh Elmas Mehmed Pasha vdiq në betejë. Më pas, osmanët nënshkruan një traktat me Ligën e Shenjtë.[2]

Ngjarja më traumatike e mbretërimit të tij ishte humbja e Hungarisë nga Traktati i Karlowitz në vitin 1699.

Megjithatë, edhe sikur fuqia osmane të dukej si e dobët në një anë të perandorisë, kjo nuk do të thotë se përpjekjet osmane në zgjerim pushuan. Në vitin 1700, për shembull, Veziri i Madh Hysein Pashë Kypriljoti mburrej në një fis fisnik që banonte në kënetat pranë Bagdadit, që ata duhet t'i bindeshin sundimit të sulltanit, meqë kurriza e tij u shtri deri në redukimet e tyre të fortinës.

Në fund të sundimit të tij, Mustafa II u përpoq të rivendoste pushtetin në Sulltanatin, e cila kishte qenë një pozicion gjithnjë e më simbolik që nga mesi i shekullit të 17-të, kur Mehmeti IV kishte nënshkruar mbi fuqitë e tij ekzekutive tek Veziri i Madh. Strategjia e Mustafa II ishte krijimi i një baze alternative të fuqisë për veten e tij duke e bërë pozitën e timarëve, kalorësit osmanë, trashëgimtarë dhe në këtë mënyrë besnikë ndaj tij. Timekët, megjithatë, ishin në këtë pikë gjithnjë e më tepër një pjesë e vjetërsuar e makinës ushtarake osmane.

Strategemi dështoi, trupat e pakënaqur të lidhura me një fushatë gjeorgjiane të pashpërthyera në kryeqytet (të quajtur "ngjarja e Edrene" nga historianët), dhe Mustafa II u rrëzua më 22 gusht 1703.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Baker, Anthony E (1993). The Bosphorus. Redhouse Press. fq. 146. ISBN 975-413-062-0. The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ a b c d Bilgi