Kërceni tek përmbajtja

Origjina e gjuhës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Origjina e gjuhës, marrëdhënia e saj me evolucionin njerëzor dhe pasojat e saj kanë qenë objekt studimi për shekuj. Studiuesit që dëshirojnë të studiojnë origjinën e gjuhës nxjerrin përfundime nga dëshmi të tilla si të dhënat fosile, dëshmitë arkeologjike dhe diversiteti bashkëkohor gjuhësor. Ata gjithashtu mund të mësojnë studimet e përvetësimit të gjuhës dhe krahasimet midis gjuhës njerëzore dhe sistemeve të komunikimit të kafshëve (veçanërisht primatët e tjerë).[1] Shumë argumentojnë për lidhjen e ngushtë midis origjinës së gjuhës dhe origjinës së sjelljes moderne njerëzore, por ka pak marrëveshje rreth fakteve dhe implikimeve të kësaj lidhjeje.

Mungesa e provave të drejtpërdrejta empirike ka bërë që shumë studiues ta konsiderojnë të gjithë temën si të papërshtatshme për studime serioze; në 1866, Shoqëria Gjuhësore e Parisit ndaloi çdo debat ekzistues ose të ardhshëm mbi këtë temë, një ndalim që mbeti me ndikim në pjesën më të madhe të botës perëndimore deri në fund të shekullit të njëzetë.[2] Për shfaqjen e gjuhës janë zhvilluar hipoteza të ndryshme. Ndërsa teoria e evolucionit të Charles Darwin-it për seleksionimin natyror kishte provokuar një rritje të spekulimeve mbi origjinën e gjuhës mbi një shekull e gjysmë më parë, spekulimet nuk kishin rezultuar në një konsensus shkencor deri në vitin 1996. Pavarësisht kësaj, interesi akademik është kthyer në temë në fillim të viteve 1990. Gjuhëtarët, arkeologët, psikologët dhe antropologët kanë ripërtërirë hetimin për origjinën e gjuhës me metoda moderne.

  1. ^ Shah, Sonia (2023-09-20). "The Animals Are Talking. What Does It Mean?". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 2025-03-22.
  2. ^ "Fig. 1.2: Statement of the Société de linguistique de Paris banning..." ResearchGate (në anglisht). Marrë më 2025-03-22.