Përdoruesi:Porrnoferr/Artikuj dhe seksione në shitje/Nakdomonicipedija

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Nxjerr nga : Anzat e Parnasit At Gjergj Fishta, ASHAK, Prishtinë 1990.

Qeshem në púnë të njerzvet
veç pse s'mújë me kjá
BYRON

NAKDOMONICIPEDIJA[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

(1907)

Ti me gjasë, Nakdo Monici,
S'di si hecë n'këtë jetë "cicimici",
Qýsh se tý mund t'a hajë palla
Se po kape m'breg me prralla:
Due me thânë, tue vu mbi letra,
Se ç'ká ndodhë nder kohë të vjetra,
Kinse t'njohë fara e Shqyptarvet
Si pat kenë besa e të Parvet!
Eh! zotni, t'nhjatët Zoti jeten!
Pa shikoje 'i herë kuleten,
E ajo tý ká me t'kallxue
Se shka t'zi ti ké fitue
Me njatë t'bukuren Histori,
Qi ké shkrue permbi Shqypni:
Asë, idhnim pa fé nevoje,
E ndo'i borxh edhé n'shtypshkronje?...
Sod n'Shqypni, more lum miku,
Historia asht meteliku;
Pse per tjeter, per ketë besë,
Veç se i qet ti zavall kresë,
Veç se i lán ti kryet gomarit,
Tu u mundue per fis t'Shqyptarit,
Paj Shqyptarët, si jem' tue pá,
Sod me sod s'janë tue pasë ngá
Me u hutue me shkrime t'ona,
T'cillat s'pjellin napoljona,
As nuk báhen, besa, shkallë
Per me u njitë kú báhet pallë:
Púnë qi lypen sod nder né,
Per me u rrekun per atdhé
S'çilet shtek as báhet rangë,
Pse e kanë xánë Shqytarët atë këngë:
H a j a q e n i t - p i j a q e n i t ,
E d h é b j e r k a r a d u z e n i t !...
Prandej sod letrarët e shkretë
Poshtë - n'fund t'unve - i lánë pështetë,
Me 'i grusht miza në kuletë,
E, hae keq, kurrkush s'i pvetë
As per o s h! - as per b a l o s h!
Kush pat kénun si Allighieri?
E pra n'shekull, thonë, i mjeri
E pat púnen rrokopujë,
Tu'u rropatun nper dhé t'hujë
Me Divinen Komedi
Si Per Curri nper Mal t'Zi:
Jo ma na qi i shkojm per nget
Sa prej Vraket dér n'Shkorrét!...
E ma teper jem' Shqyptarë,
Qi, per t'urtë e per letrarë,
Kurr n'Shqypni s'mund t'çojm kandarë.
Po e sheh vetë, Zotní, se kokrra
Nuk mund t'lidhim veç me dokrra;
(Dokrra thirren kah Shqypnija
Dija, Kanga e Historija...)
Se me shkrime - e sterhollime
S'mund t'i a mbushim mendjen kujë,
Veç kot qesim petlla n'ujë...
Po, a thue e din, mor t'u ngjatët jeta!
Persé libra edhe gazeta,
E pse istore - e kangë arbnore
Sod me sod nder zogj t'Shqyptarit
S'janë tue pasun kurrfarë zarit?
N'mos e dijsh, due me t'kallxue,
Per n'paç ngae ti me m'ndigjue.
Zoti i lum per njerzit mbarë,
Tue xáne fill m'baben e parë
E dér m't'mbramin - rend e rend,
Veç treqind derhéma mend
Se má teper s'u pat, dá.
Me kaq mend, tash, more vlla,
A mund t'mbushen sa e sa koka
Qi per randë, ndoshta, i ká toka?
Besá, jo; pse edh'ásht ndo'i kokë
S'cillës s't'i dalin as gjashtë okë
Jo se má treqind derhëm
Qi janë dhánë per njerzit x h é m,
(Ka 'i fjalë turqe bán l a z é m)
Shka po u del nji pjesë e vogel,
Qi s'mbaston me mbushë nji gogel!...
Prandej gjindja edhé si t'plaken
Disi golle e kanë rradaken,
Si me thanë, po e thom' per gjasë,
Si me thanë nji kungull hasë.
Per ketë púnë, po e sheh ti vetë,
Se, sá njerz jemi n'ketë jetë,
N'hatlla t'truvet te kaptina
Ka 'i drrasë méngut t'gjith e kina:
Due me thánë, kem' zi urtije,
Pse e kem' t'gjith ka 'i rrém marrije.
Por ktű vetë s'po due me u djerrë,
Hollë e gjatë tue dashtë m'e tjerrë
Sá marri qi bán gjithkush;
Veç seicilli t'véjë m'rabush
Púnët e veta, e ká me pá
Se, perzét, fort i a kam gjá.
Paj me kénë na bash mirë n'krye,
S'kjém tue pá seri me sye
Ke na shkojn púnët kambë e krye...
Bre, e' má zi kjén púnët tue shkue,
Pse kto mend víjn tu'u plakue
Kah vijin krenat tuj u shtue;
Por Njaj i lum, qi prej Empirit
Sheh e njeh tanë punët e nierit,
Aj mend-lehtit t'bijt e Adamit
Me i ndihmue desht n'ketë rod skamit
Prande' i thotë nji ditë Shen Nikollit:
"Tue kundrue un prej ktij trollit
Si hecë puna e rruzullimit,
Po báj seri prej njerzimit
Ke s'u hini nji herë n'kokë
Se ata vllazen janë mbi tokë,
E se s'ásht fort punë e lmút
Shoqi shoqit m'i a xjerrë trút.
Un kujtoj, s'ásht tjeter send
Qi s'u xéhet vendi vend
Veç pse u dava vetë pak mend.
Prandaj ulu tash mbi dhé,
E me mend ngarko 'i galé:
Del tue shitë kush t'duen me blé.
Por ketë fjalë po t'tham má t'mbramen:
Ké me shitë sá i biri t'amen,
Pse bájn mendt-má shum se dhent"
I Shen Nkolli, kjoftë levdue!
S'ndëj atbotë tuj u hutue;
Por ngarkoi nji barkë me mend,
Edhé duel aj per gjith vend,
Per gjith vend e per gjith fise
Tue shitë mend e tue shitë shise,
Shiti i lumi mend sá shiti
N'e mbramt udha n'Sh'Njin e qiti.
Por sa i uli n'det spirancet,
Qe 'i barkë tjeter vjen prej Francet:
Kisht' dalë Djalli me 'i galé
Me shitë shkarpa neper dhé.
U dha záni n'Shqyptari
Se dy barkë n'atë Sh'Njin kanë hí:
Njana mbushë me shkarpa t'vjetra,
Me mend t'holla mbushun tjetra.
Rán Shqyptarët, at-herë, n'kuvend,
E tue folun rend-e-rend,
(Shka nder né nuk mbahet mend...)
E pleqnuen se per ketë vend
Duhen shkarpa e jo mend.
E prandej kta báne toben,
E má teper vúne gjoben
Per me u lá me desh e qé
Mend Shen Nkollit mos me i blé.
Mandej çuene n'Sh'Njin ke djalli:
Per m'e pvetë sá i báte malli
Edhé Djalli - dreq i vjeter,
Qi tue dashtë nuk ishte tjeter
Veç m'e lánë atë máll n'Shqypni,
U a la shkraoat veresi
Per me dajtë por má bujar,
S'desht atë ditë me u dhanë pazar,
As s'desht vade me ju da,
Veç se u tha se kisht me u la
Gja - ç'do gja, kushedi se kur
Tue lanë mbrapa ka 'i kusur.
Kshtu u tha Djalli, e atje ma vonë,
Mbathne shkrapat babat t'onë.
E s'banë keq, jo, per Tynezonë;
Pse pat thanë nji plak pa dhambë:
Kush s'ka mend do t'kete kambë.
A e din tash, o lum zotnija,
Me sa t'ka ty Historija?
Paj Shqyptarët, t'thaçë, kanë ba be
Mend e shise mos me ble...
Pra, zotni, a e din shka ban?
Hidhi librat mbi tavan,
Edhe rri mandej pështetë
Me duer kryq, me sy perpjetë,
Tue njehë miza - permbi lpiza;
Pse m'atbotë porsi shum kujë,
Ka me t'hecë kungulli mbi ujë,
Ka me t'vu ty barku peta,
Kanë me t'ba t'gjith t'u ngjatët jeta!
E ti, i lmuet si nji mermer,
Tuj u shkarrafendë m'minder,
-Kur me pune, gjithmon pa nga -
Gjyqin shokve ke m'u a da.
Sa me istore e Skanderbeg,
Per ketë besë, s'ke me u kapë m'breg,
As kurr ty s'ka me t'hecë zari
Ka me t'mbetë nen bark samari;
Pse nder ne kjo kohë ka ardhë,
Qi nji e zezë me u thirrë e bardhë:
N'emen t'vet sendet s'duen qujtë
Pse n'don qyqja mos me t'mujtë
E me t'fry era n'kuletë,
Por me t'shkue tymi perpjetë
Edhe fyellit me i ra pshtetë.
Po, por shka, letrave t'ngratë
U a ka lanë lija zanatë
Me i thirrë sendet t'gjitha me emen,
Mashkllin, mashkull - fëmnen, fëmen:
E prandaj kanë shatin n'ujë
E u shkon puna rrokopujë.
Por, pse vetë due t'miren t'ande,
E ma teper pse m'a kande
Qi t' t' nderojë Roma e Stambolla,
Po t'i çoj do kshille t'holla
Qi Tartufi i ka pasë shkrue,
Per me dijtë si me jetue,
Per me dijtë si me vozitë
Nper tallaze t'shekllit t'ngritë,
Per n'do shndosh me dalun n'va
E n'do n'mjaltë spata me t'ra.

Pjesa e dytë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Me t'pvetë kush se ç'ishte jeta,
Mik e fis thuej ktu ásht kuleta!
Fjalë e vjetër.
Tartufi plak, kryetul e bark-sandall.
Nji ftyrë-fudull, sy-xhizhë si gjeraçina
Dhelper per vedi e ndryshej krejt batall;
Qi pa shum mund e dije, me dredhina.
Porsi hardalli i gjatë mbi lule tjera,
Tue kenë vetë hith, u rrit mbi shokë stervina:
T'cillit, kur vodh, i u duk e vogel dera,
E kur n'ketë jetë atij i a leverdisi
Krishtin si Juda e shiti disa hera,
Pa pasë nevojë mandej m'u vjerrë te lisi:
Tue dashtë limuet mÇe shkue mbi shekull jeten,
Kto kshille t'bukra rresht e rresht ujdisi,
T'cillat me Kempis njitë mbas dekës i a gjeten:
O i biri i Adamit.
A do me gzue
Sá t'jesh mbi shekull
Ti tue jetue?
Ti ke me mbajtun
Gjithmon ketë rregull
Erzin e shpirtin
Do t'losish shrregull
Do t'shesish vllazent,
Do t'mohojsh fisin,
Sa herë qi n'shekull
T'a leverdisin.
Gjithëmon përkulu
Kah t'bjen ma mirë
Perse t'a marrish
Veten me t'vshtirë?
Prandaj ti rueju
Se thue t'verteten,
N'daç t'xet m'e pasun
Gjithmonë kuleten.
Mundohu me u dukun
Gjithmon shka s'je:
Ma mirë se duka
S'asht gja m'ketë dhé.
T'nanddhetenandtat
Ti n'terr n'daç bani,
Por para shekllit
Mos t'dale zani.
Prandaj kurr qafen
Mos drejto,
Gjithmonë germuqaas
Pak gja ti shko:
Pse kshtu i pervujtun
Ti ke me u dukun,
E t'mdhejt nen sjetull
Ty kanë me t'strukun
Kurr sy per sy
Mos kqyr ti njerin.
PSe ndryshej t'zemres
T'a kndojn tefterin.
Kurr mis ban llafe
Kur t'jeshë n'shoqni:
Ma e zezë asht llafja
Se nji turpni.
Ma e zezë, po asht llafja
Qi asht thane pa sherr,
Se nji turpni
E kryeme n'terr
Hodum do t'dukesh
Perpara shekllit,
Sepse ti msheftas
T'bajsh punët e mrekllit.
Kqyr se t'rren mendja
Me thanë ndo 'i fjalë
Qi t'perkasë fisin
Prej kah ke dalë.
Kush don me shkue
Limuet mbi tokë
Aj s'do t'ket vllazen,
As fis, as shokë.
Me t'pvetë ndokushi
Se ç'fisi je,
Thuej, fis e atme
Na s'kem' mbi dhé...
N'daç p'rherë me t'shkue
Kungulli mbi ujë
Gjithmonë do t'flasish
Ti n'gjuhë të hu'jë.
Si shtupë ti mrrudhu
Perpara t'mdhejvet,
Dridhu si qeni
Nen cirka t'hejvet.
T'u rrish perpara
Me turi dashit,
N't'u kandët ty shkopi
I koçobashit...
Sa herë t'i ndeshish
Ban me u puthë kamen,
Prrallave t'tyne
Pergjegju: A m e n!
Me lavd tymyti
Kryq e terthuer,
Pse tash t'qet tymi
T'pjekmen dikuer...
Mundohu sa t'mundesh
Me hupë ti veten,
N'daç t'xet m'e pasun
Gjithmon kuleten.
Prandej mos t'lodhesh
Me u zbe nder kndime,
Perse ty dija
T'pertrin ankime.
Mjaft asht per ty
Qi t'dijsh me kndue,
Edhe ndo'i leter
Si do m'e shkrue;
Pse per ma teper
Nuk asht nevoja:
Ma fort se mendja
Do t'lodhet goja...
Ku duerët me i njomun
Ti munde t'dyja,
Ani se t'rrije
Mbas shpinës arsyeja.
Per Zot e mbreten
Mos ban shum fjalë
Pse, m'beso mue,
Mirë ka me t'dalë.
Hyj't ndezia qirin,
O i biri i Adamit,
Ndezja edhe djallit
Nji tjeter vjamit...
Me kto msime sado t'vokrra
Nuk jam rrejtë me fjalë e dokrra,
Porsi rrehet pula n'kokrra;
Por kam ngranë, e por kam pi,
Kam ndeje pshtetun si zotni,
Tu'u da gjygjin shokvet t'mi.
Tue mbajtë ketë rregull
Un hypa m'shrregull
(Po thom per vedi)
E jam tue kndue
Pa fe kujdesit,
Edhe e kam shkue
Si duhet jeten,
E xet kam pasun
Gjithmon kuleten,
E pa u perplasun
Un n'baft kam hasun.
E dij fort mirë,
Kjo jetë a' e vështirë:
A' 'i det i mnershem
Me guma plot;
Por mbrendë veç mbytet
Njaj qi s'din not,
Qi hyllin arit
S'ndjekë t'leverdis
Por kqyrë ma s'parti
Punët e njerzis,
E jo t'dobis.
Un sod u plaka;
Por kurr nafaka
Der m'ditë të sodit
Mue nuk m'ka lanun.
Edhe kam pasun
Gjithmonë me ngranun:
Jam majë si njala
E, si kam dashtun,
Sepse i padashtun.
Perse kam dijtun
N'shekull me vijtun,
E nuk kam ndejun.
Tue rrue kot voe,
Erzin e shpirtin
Tue i vu n'oroe;
Por, tue luejtë shrregull
Krahas me djallë
U vuna m'rregull
E sod jam gjallë
Tue bamun pallë.
Pse, pra, t'pves ty,
Tue pasë mendt n'kry,
Pa punë t'a marrish
Veten me t'keç
Lumnija e erzi
S'janë gja, hae dreq
Erzi e lumnija
(Ndiej, se t'verteta
Janë fjalët e mija),
Ku s'lot kuleta,
Janë dy fjalë t'shkreta.
Sa njerz t'permendun
Janë kalamendun
Prej us e skamit
E kanë mbarue
Pa pasë as vorrin
M'e salikue?
Por vetë, - kqyr seri!-
Qe pa shum dije,
Shndosh si skyferi,
Jam ndeje nen hije
Tue ngranë me shije.
Njeri me leter,
(Asht shkrolë e vjetër)
Kurr m'breg s'mund t'kapet:
Shekllin e njof!
T'a dijsh, sot njerzit
I kanë trut n'zgrof,
Kush din sot çarkun
Ma t'mirë m'e ngrehun,
Per me zgja barkun
Aj ka me u njehun
Per mende-prehun.
Kur barku koder
T'kersase loder,
At-herë puntë t'gjitha
Hecin per fille,
E per ne sheklli
Qet drandofille;
At-herë asht vlla
Secilli niri:
Mollë e pa-da
A' i keqi e i miri
E dreqi e i biri.
Vllazen na jemi,
At-herë, pse i kemi
T'tanë nanat gra
Per kshtu jem, po,
Lazer - e vllazer,
Per ndryshej, jo;
Per ndryshej moter
E vlla njimendit
Mos mbaj kend n'voter
N'dashtë t'jet i vendit
N'dashtë i Kelmendit
Prandej sa t'jesh
Nder mend t'a kesh,
Se asht barku n'shekull
E fis e erz,
Atme e liri,
E Zot per njerz;
E se, pa fjalë,
Njeti n'u darësh,
Ti ke me dalë
(Si e dij prej s'parësh)
Së dy gomarësh.

Status Quo[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Nullus amor populis (Virg.)

LAJMTARËT
Europë, Ballkani
Mbrapshtë asht tue shkue,
Si flokë harapit
Krejt asht pshtjellue.
Do krajla-kuklla
Majmuna mbretash
Si erdhë do knjaza
T'Shkundun kuletash,
S'dijm a prej vedit
A t'shtym prej kujë
Gjithmonë tu'e mbajtun
Janë shatin n'ujë.
Me pare t'lypme
Me shkop e torbë,
Duen m'e perzie
N'Balkan ndo'i çorbë

... me skija nër'komë...

nashta vazhdon nashta

Hite[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fjalët ma t'bukura mos i lyp!
Fill tash ktu po i kthej shqyp...

Uh! harrova; kam thane se sonde s'due me shkrue vjerrsha... Po e kthej pra kuvendisht... "..." shka don me thanë indipendeza? s'e dij. Prit nji herë se po kqyri fjalorin. Tamam, besa!... Hajd e shkruje, Mbasi t'jesh masha e gjithkuj... Hajde!


M'ka marrë malli sod me kndue Por s'po dij kah m'i a fillue: Veç n'i a nissha "hue-bue"... (Mos me pasë ke me vajtue)


Sh. Pjetri, Skenderbeu dhe djalli - plot hite

Sh.Pj: - Ku?
D: Në Ballkan. U çuen kater Shtetent e Ballkanit kundra Turkis, e t'u ban pshesh me pshesh me shoqishojn. Po të thom: Tyrq e Shkje kam pasë sivjet me hangrë pa buk.
S: (Kqyre! kqyre! Pa keq!) - Po kush, thue, e mujti luften?
D:Perzet, ksaj here Turkut i a kanë hjekë do dredha shpinës, qi s'ke si e lypë aspak ma mirë.
S:-Po si kje puna? kush i ngatrroi?
D:-Diplomacija.
S:Shka asht Diplomacija? [hahahah...
D:Asht vajza e eme ... [hahah
S: Ke vajz ti? po s'amës si i thonë?
D:-Europë.
S:- (me vedi) A sheh ti, se un ketë punë s'e kam dijtë. Diplomacia keneka e bija e Djallit, Europa, grueja e tij. - Po si kje tue thane, zi paske kenë në Balkan, asë?
D:-Po; të gjith sivjetet aty pari jam sjellë per me pa luften a Balkanit.
S:-Në Shqypni a ke kenë ndo'i herë?

Europë, kjo Kina nuk asht pallavra, porsi siberia veç mal e avra. ahahah

top hiti i viteve 1908
Nuk e dij se asht rrene a prrallë
Por kam ndie qi atje n'bisht-pallë
Per gjith natë, mbasi t'jet errun
Dalin n'zall shpirtent e djerrun
E me gurë edhe me tulla
Ngrehin shpija e ngrehin kulla,
Edhe i bajn me kaq mjeshtri
Pa m'u a pasë ç'do ustaj lakmi
Por se shka, po duen me thanë
(T'mos xajë besë kush s'don xanë)
Se, kur del e bardha ditë
Gjithshka naten t'kën goditë
Ata e shambin rrash per dhé.