Paganizmi modern në Skandinavi
Paganizmi modern në Skandinavi është pothuajse ekskluzivisht i dominuar nga Heathenry Gjermane, në forma dhe grupe që ringjallin paganizmin nordik. Këto përgjithësisht ndahen në dy rrjedha të karakterizuara nga një qasje e ndryshme ndaj folklorit: Ásatrú, një lëvizje që u shoqërua me qasjet më novatore dhe të bazuara në Edda brenda Heathenry, dhe Forn Siðr, Forn Sed ose Nordisk Sed, një lëvizje e shënuar nga duke qenë përgjithësisht më tradicionaliste, me fokus etnik dhe me rrënjë folklorike, i karakterizuar nga një botëkuptim që ithtarët e tij e quajnë folketro ("besimi i popullit", "feja popullore"). Forn Siðr mund të jetë gjithashtu një term për Heathenry Skandinave në përgjithësi. Vanatrú përcakton fenë e atyre individëve ose grupeve në të cilat dominon adhurimi i vanirëve.
Fetë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Një ndarje në klasifikim ka lindur në mjedisin e heathenizmit skandinav (me përjashtim të Islandës) dhe përcaktohet nga qasja ndaj historisë dhe saktësisë historike. Nga njëra anë, ekziston lëvizja Ásatrú e përfaqësuar nga rindërtuesit "Edaik", të cilët synojnë të kuptojnë fenë gjermanike parakristiane bazuar në kërkimin akademik dhe Edda, dhe të zbatojnë rindërtimet në praktikën e tyre. Në kontrast me këtë është lëvizja Forn Siðr, Forn Sed ose Nordisk Sed, e karakterizuar nga një qasje " tradicionaliste " ose "folkiste", në Skandinavi e njohur si fólkatrú, e cila thekson traditën e jetesës lokale si qendrore.
Tradicionalistët nuk do të rindërtojnë, por do t'i bazojnë ritualet e tyre në njohuritë intime të folklorit rajonal. Përkrahësit e tradicionalizmit përfshijnë norvegjezin Forn Sed Norge dhe suedezin Samfälligheten för Nordisk Sed . Të dyja fetë refuzojnë idetë e rrymave romantiste ose të epokës së re siç pasqyrohen në Armanizëm ose në Asatrun Amerikane. Në anën tjetër të kësaj shkalle janë qasjet sinkretiste ose eklektike të cilat bashkojnë inovacionin ose "gnozën personale" në traditën historike ose folklorike. "Folkistët" e përcaktojnë fenë e tyre si Nordisk Sed ("Zanone nordike"), duke preferuar këtë term mbi Ásatrú, i cili lidhet kryesisht me rindërtuesit "eklektikë".
Sipas vendit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Danimarka
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në Danimarkë Shoqata Forn Siðr - Ásatrú dhe Vanatrú në Danimarkë u formua në vitin 1999 dhe u njoh zyrtarisht në vitin 2003.
Norvegjia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dy organizata pagane njihen nga qeveria norvegjeze si shoqëri fetare: Åsatrufellesskapet Bifrost e formuar në vitin 1996 (Asatru Fellowship " Bifrost "; me rreth 300 anëtarë në vitin 2011) dhe Forn Sed Norge të formuar në vitin 1998 (me rreth 85 anëtarë në vitin 2014). Njohja nga qeveria u lejon atyre të kryejnë "ceremoni civile ligjërisht të detyrueshme". Forn Sed Norge është anëtar i Kongresit Evropian të Feve Etnike. Një grup i tretë, Vigrid, i bën mësimet racore pjesë të kornizës së tyre ideologjike, si dhe duke përdorur ngjyrat dhe strukturën e flamurit të Gjermanisë naziste në flamurin e tyre. Për këtë arsye shumë i konsiderojnë ata si neonazistë. Vigrid ka ndikuar gjithashtu në pikëpamjen e Norvegjisë për simbolet pagane, duke bërë që shumë norvegjezë të besojnë se simbolet janë raciste në natyrë.
Suedia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në Suedi, Sveriges Asatrosamfund u formua në vitin 1994 dhe u riemërua në Kuvendi Suedez Forn Sed ( Samfundet Forn Sed Sverige ) në vitin 2010. Aktualisht është organizata e dytë më e madhe kombëtare për paganët. Organizata më e madhe është Nordic Asa-Community, e formuar në vitin 2014. Një ndryshim midis të dyjave është se Asambleja e Suedisë Forn Sed merr një qëndrim të qartë politik për çështje të tilla si ksenofobia, ndërsa Komuniteti Nordik Asa pohon se është jopolitik dhe ka ndaluar simbolet politike nga aktivitetet e tij. [1] Ekzistojnë gjithashtu një numër grupesh të pavarura lokale (blotlag). Disa prej tyre kanë qenë pjesë e Nätverket Forn Sed ("Rrjeti Forn Sed") kur ai ishte funksional. Një grup tjetër që funksionon në vend është Samfälligheten för Nordisk Sed ("Komuniteti për Sed Nordik").
Islanda
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ásatrúarfélagið u njoh si një organizatë fetare nga qeveria islandeze në vitin 1973. Udhëheqësi i saj i parë ishte fermeri dhe poeti Sveinbjörn Beinteinsson. Është organizata më e madhe fetare jo e krishterë në Islandë dhe ka rreth 3,583 anëtarë (që nga 1 janari 2017), [2] që përbëjnë pak më shumë se 1% të popullsisë së përgjithshme. Një grup tjetër është Reykjavíkurgoðorð .
Tradicionalizmi përballë rindërtimit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Folketro (danezisht, norvegjeze) ose folktro (suedisht) është shprehje nga gjermanishtja veriore për " fenë popullore ", duke iu referuar në veçanti folklorit skandinav. Në diskursin skandinav termi Heathen përdoret për një fe që përbëhet nga një folklor që besohet të jetë pasardhës i paganizmit historik nordik. Folketro konsiderohet një traditë e gjallë dhe që nuk përfshin përdorimin e rindërtimit në asnjë mënyrë, as përdorimin e burimeve historike si Edda apo shënimin e folklorit. Termi është në kontrast të vetëdijshëm me Asatru, ringjalljen rindërtuese të politeizmit mesjetar nordik. Kushtet e preferuara janë Forn Sed ("Old Custom") ose Nordisk Sed ("Nordic Custom"). Vëmendje më tepër i kushtohet këngës tradicionale, valleve, muzikës popullore dhe festivaleve .
Kritikët i referohen lëvizjes folketro si funtrad (për fundamentalistisk tradicionalisme, "tradicionalizëm fondamentalist"). Nuk duhet ngatërruar "tradicionalizmi radikal" i së Djathtës së Re, i cili thirret në nocione misticiste ose okultiste kombëtare të një tradite pan-indo-evropiane në vend të fokusit në zakonet rajonale të mbrojtura nga folketro . Përkrahësit e Folketro përfshijnë Samfälligheten för Nordisk Sed në Suedi dhe Forn Sed Norge në Norvegji.
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Tersmeden, Carl Bruno; Holmqvist, Tobias (16 maj 2017). "Nytt asa-samfund vill växa". svt.se (në suedisht). Marrë më 10 nëntor 2019.
- ^ "Statistics Iceland >> Society >> Culture >> Religious organisations >> Populations by religious and life stance organizations 1998-2017". Statistics Icleland. Statistics Iceland. Marrë më 1 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)[lidhje e vdekur]