Jump to content

Partia Demokratike (ShBA)

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Partia Demokratike
KryetariJaime Harrison
Trupi drejtuesDemocratic National Committee[1][2]
Themelues
Themeluarjanar 1828, 8; 196 vite më parë (8-01-1828)[3]
Baltimore, Maryland, U.S.
Paraprirë ngaPartia Demokratike-Republikane
Selia430 South Capitol Street SE,
Uashington, D.C., SHBA
Krahu i nxënësve
Krahu i të rinjveDemokratët e Rinj të Amerikës
Krahu i graveFederata Kombëtare e Grave Demokratike
Anëtarësimi (2022)Increase 47,194,492[4]
IdeologjiaShumica:
Fraksionet:
Faqja zyrtare
Stampa:Official URL

Partia Demokratike është një nga dy partitë kryesore politike bashkëkohore në Shtetet e Bashkuara . E themeluar në 1828, ajo u ndërtua kryesisht nga Martin Van Buren, i cili mblodhi një kuadër të gjerë politikanësh në çdo shtet, mbështetës të heroit të luftës Andrew Jackson, duke e bërë atë partinë më të vjetër politike aktive në botë. [11] [12] [13]Që nga vitet 1850, rivalja e saj kryesore është Partia Republikane. Partia është gjithëpërfshirëse, [14] dhe është më pak e njëtrajtshme ideologjikisht se Partia Republikane (me individë brenda saj që shpesh kanë pikëpamje të ndryshme politike ) për shkak të listës më të gjatë të grupeve të interesit që e përbëjnë atë, [15] [16] [17] [5] [18] megjithëse liberalizmi modern është ideologjia e shumicës në parti. [5] [19]

Paraardhësja historike e Partisë Demokratike konsiderohet të jetë Partia Demokratike-Republikane . [20] [21] Përpara vitit 1860, Partia Demokratike mbështeste fuqitë presidenciale të zgjeruara, [22] interesat e shteteve të skllavërisë, [23] agrarianizmin, [24] dhe ekspansionizmin, [24] ndërsa kundërshtonte një bankë kombëtare dhe tarifat e larta . [24] Ajo u nda në 1860 sipas qëndrimit ndaj skllavërisë dhe e fitoi presidencën vetëm dy herë [a] midis 1860 dhe 1910. Në fund të shekullit të 19-të, ajo vazhdonte të kundërshtonte tarifat e larta dhe pati debate të ashpra të brendshme rreth standardit të arit . Në fillim të shekullit të 20-të, ajo mbështeti reformat progresive dhe kundërshtoi imperializmin, me në krye Woodrow Wilson që fitoi Shtëpinë e Bardhë në zgjedhjet e 1912 dhe 1916 . Që nga Franklin D. Roosevelt dhe koalicioni i tij New Deal pas vitit 1932, Partia Demokratike ka përkrahur një platformë shoqërore liberale, duke përfshirë sigurimet shoqërore dhe ndihmën për papunët . [25] [5] [26] Marrëveshja e Re u mbështet fort nga emigrantët e atëhershëm evropianë, por shkaktoi një rënie në mbështetjen e krahut konservator pro-biznes të partisë. [27] [28] [29] Pas epokës së Shoqërisë së Madhe të legjislacionit progresiv nën Lyndon B. Johnson, duke përfshirë Medicare, Aktin e të Drejtave Civile të vitit 1964 dhe Aktin e të Drejtave të Votimit të vitit 1965, bazat e votuesve të partive u zhvendosën; shtetet jugore filluan të votonin bindshëm për republikanët dhe ato verilindore nisën të votonin bindshëm për demokratët më të besueshme. [30] Ndikimi sindikatave në parti është zvogëluar që nga vitet 1970, [31] [32] [33] dhe ndërsa elektorati amerikan u zhvendos në një drejtim më konservator pas presidencës së Ronald Reaganit, zgjedhja e Bill Clintonit e orientoi partinë drejt Rrugës së Tretë, duke përvetësuar politika ekonomike të orientuara nga tregu dhe politika kulturore liberale . [34] [35] [36] [37] Në kohën e Barack Obamës partia miratoi martesat e homoseksualëve dhe kaloi reformën e kujdesit shëndetësor të njohur si Obamacare.

Filozofia e Partisë Demokratike për liberalizmin modern amerikan ndërthur nocionet e lirisë civile dhe barazisë sociale me mbështetjen për një ekonomi kapitaliste të përzier . [38] Reforma e qeverisjes së korporatave, mbrojtja e mjedisit, mbështetja për punët e sindikuara, zgjerimi i programeve sociale, shkollimi i përballueshëm në kolegj, reforma e kujdesit shëndetësor, [39] mundësitë e barabarta dhe mbrojtja e konsumatorit përbëjnë thelbin e agjendës ekonomike të partisë. [40] [41] Për sa u përket çështjet sociale, ajo mbron reformën e financimit të fushatës, [42] të drejtat LGBT, [43] drejtësinë penale [44] dhe reformën e imigracionit, [45] ligje më të rrepta për armët, [46] të drejtat e abortit, [47] dhe legalizimin e marjuanës . [48] Që nga fillimi i viteve 2010, Partia Demokratike është zhvendosur ndjeshëm majtas për çështjet sociale, kulturore dhe fetare. [49] [50]

Gratë, të rinjtë amerikanë, njerëzit që jetojnë në zona urbane dhe të diplomuarit, si dhe shumica e pakicave racore, fetare dhe seksuale kanë më shumë gjasa të mbështesin Partinë Demokratike. [51] [52] [31] [53] [54] [55] Që nga vitet 1980, partia ka njohur mbështetje në rritje midis të bardhëve të arsimuar në universitet dhe mbështetje të pakësuar midis anëtarëve të klasës së bardhë punëtore . [52] [56] [31] [57] . Tre nga nëntë gjyqtarët e Gjykatës së Lartë të SHBA-së janë emëruar nga presidentë demokratë. Sipas anëtarëve të regjistruar (në ato shtete që lejojnë ose kërkojnë regjistrim sipas përkatësisë partiake ), Partia Demokratike është partia më e madhe në Shtetet e Bashkuara dhe e treta më e madhe në botë . Duke përfshirë edhe presidentin aktual, Joe Biden, 16 demokratë kanë shërbyer si President i Shteteve të Bashkuara.[5]

Shiko edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "About the Democratic Party". Democratic Party. Marrë më 15 prill 2022. For 171 years, [the Democratic National Committee] has been responsible for governing the Democratic Party {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Democratic Party (12 mars 2022). "The Charter & The Bylaws of the Democratic Party of the United States" (PDF). fq. 3. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 27 mars 2022. Marrë më 15 prill 2022. The Democratic National Committee shall have general responsibility for the affairs of the Democratic Party between National Conventions {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Cole, Donald B. (1970). Jacksonian Democracy in New Hampshire, 1800–1851. Harvard University Press. fq. 69. ISBN 978-0-67-428368-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Winger, Richard. "August 2022 Ballot Access News Print Edition". Ballot Access News. Marrë më 8 shtator 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ a b c d e Arnold, N. Scott (2009). Imposing values: an essay on liberalism and regulation. Oxford University Press. fq. 3. ISBN 9780495501121. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2020. Marrë më 28 prill 2020. Modern liberalism occupies the left-of-center in the traditional political spectrum and is represented by the Democratic Party in the United States. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "President Obama, the Democratic Party, and Socialism: A Political Science Perspective". The Huffington Post. 29 qershor 2012. Arkivuar nga origjinali më 24 mars 2019. Marrë më 9 janar 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Hale, John (1995). The Making of the New Democrats. New York: Political Science Quarterly. fq. 229. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Dewan, Shaila; Kornblut, Anne E. (30 tetor 2006). "In Key House Races, Democrats Run to the Right". The New York Times. Arkivuar nga origjinali më 27 korrik 2019. Marrë më 28 janar 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Stein, Letita; Cornwell, Susan; Tanfani, Joseph (23 gusht 2018). "Inside the progressive movement roiling the Democratic Party". Reuters. Arkivuar nga origjinali më 13 qershor 2022. Marrë më 13 qershor 2022. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^
  11. ^ M. Philip Lucas, "Martin Van Buren as Party Leader and at Andrew Jackson's Right Hand." in A Companion to the Antebellum Presidents 1837–1861 (2014): 107–129.
  12. ^ "The Democratic Party, founded in 1828, is the world's oldest political party" states Kenneth Janda; Jeffrey M. Berry; Jerry Goldman (2010). The Challenge of Democracy: American Government in Global Politics. Cengage Learning. fq. 276. ISBN 9780495906186. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Michael Kazin, What It Took to Win: A History of the Democratic Party (2022) pp 5, 12.
  14. ^ Herndon, Astead W. (2021-02-21). "Democrats' Big Tent Helped Them Win. Now It Threatens Biden's Agenda". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 2022-08-23.
  15. ^ Lelkes, Yphtach; Sniderman, Paul M. (2016). "The Ideological Asymmetry of the American Party System". British Journal of Political Science (në anglisht). 46 (4): 825–844. doi:10.1017/S0007123414000404. ISSN 0007-1234.
  16. ^ Gidron, Noam; Ziblatt, Daniel (2019-05-11). "Center-Right Political Parties in Advanced Democracies". Annual Review of Political Science (në anglisht). 22 (1): 17–35. doi:10.1146/annurev-polisci-090717-092750. ISSN 1094-2939. Arkivuar nga origjinali më 26 shkurt 2020. Marrë më 10 nëntor 2021.
  17. ^ Grossman, Matt; Hopkins, David A. (2016). Asymmetric Politics: Ideological Republicans and Group Interest Democrats. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780190626594.001.0001. ISBN 978-0-19-062659-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ "President Obama, the Democratic Party, and Socialism: A Political Science Perspective". The Huffington Post. 29 qershor 2012. Arkivuar nga origjinali më 24 mars 2019. Marrë më 9 janar 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ "President Obama, the Democratic Party, and Socialism: A Political Science Perspective". The Huffington Post. 29 qershor 2012. Arkivuar nga origjinali më 24 mars 2019. Marrë më 9 janar 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ "Major American Political Parties of the 19th Century". Norwich University Online (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 5 korrik 2022. Marrë më 2022-07-04. ...The Democratic-Republican and Whig parties are considered the predecessors of today's Democratic and Republican parties, respectively.
  21. ^ The party has claimed a founding date of 1792 as noted in S.2047 which passed in the United States Senate in 1991. 102nd Congress (1991), S.2047 – A bill to establish a commission to commemorate the bicentennial of the establishment of the Democratic Party of the United States. {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja)
  22. ^ Holt, Michael F. (1992). Political Parties and American Political Development: From the Age of Jackson to the Age of Lincoln. Louisiana State University Press. fq. 27–28. ISBN 978-0807126097. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ Bates, Christopher (2015). The Early Republic and Antebellum America: An Encyclopedia of Social, Political, Cultural, and Economic History. Taylor & Francis. fq. 293. ISBN 9781317457404. The expansion engineered by Polk rendered the Democratic Party increasingly beholden to Southern slave interests, which dominated the party from 1848 to the Civil War. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ a b c Staff. "Jacksonian Democracy: The Democratization of Politics". Encyclopædia Britannica. Marrë më 6 tetor 2022. By the 1840s, Whig and Democratic congressmen voted as rival blocs. Whigs supported and Democrats opposed a weak executive, a new Bank of the United States, a high tariff, distribution of land revenues to the states, relief legislation to mitigate the effects of the depression, and federal reapportionment of House seats. Whigs voted against and Democrats approved an independent treasury, an aggressive foreign policy, and expansionism. These were important issues, capable of dividing the electorate just as they divided the major parties in Congress. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ Geer, John G. (1992). "New Deal Issues and the American Electorate, 1952-1988". Political Behavior. 14 (1): 45–65. doi:10.1007/BF00993508. ISSN 0190-9320. JSTOR 586295. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ Grigsby, Ellen (2008). Analyzing Politics: An Introduction to Political Science. Cengage Learning. fq. 106–107. ISBN 9780495501121. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2020. Marrë më 28 prill 2020. In the United States, the Democratic Party represents itself as the liberal alternative to the Republicans, but its liberalism is for the most part the later version of liberalism—modern liberalism. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ Prendergast, William B. (1999). The Catholic Voter in American Politics: The Passing of the Democratic Monolith. Washington, D.C.: Georgetown University. ISBN 978-0-87840-724-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ Marlin, George J. (2004). The American Catholic Voter: 200 Years of Political Impact. South Bend, Indiana: St. Augustine. ISBN 978-1-58731-029-4. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2020. Marrë më 28 prill 2020. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ Michael Corbett et al.
  30. ^ "Women More Likely to Be Democrats, Regardless of Age". Gallup.com. 12 qershor 2009. Arkivuar nga origjinali më 14 qershor 2010. Marrë më 17 qershor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ a b c Levitz, Eric (2022-10-19). "How the Diploma Divide Is Remaking American Politics". New York (në anglishte amerikane). Marrë më 2022-10-21. Blue America is an increasingly wealthy and well-educated place. Throughout the second half of the 20th century, Americans without college degrees were more likely than university graduates to vote Democratic. But that gap began narrowing in the late 1960s before finally flipping in 2004... A more educated Democratic coalition is, naturally, a more affluent one... In every presidential election from 1948 to 2012, white voters in the top 5 percent of America's income distribution were more Republican than those in the bottom 95 percent. Now, the opposite is true: Among America's white majority, the rich voted to the left of the middle class and the poor in 2016 and 2020, while the poor voted to the right of the middle class and the rich.
  32. ^ Kullgren, Ian (10 nëntor 2020). "Union Workers Weren't a Lock for Biden. Here's Why That Matters". Bloomberg Law (në anglisht). Marrë më 3 nëntor 2022.
  33. ^ Frank, Thomas (2016). Listen, liberal, or, What ever happened to the party of the people? (bot. First). New York. ISBN 978-1-62779-539-5. OCLC 908628802. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
  34. ^ Geismer, Lily (2019-06-11). "Democrats and neoliberalism". Vox (në anglisht). Marrë më 2022-11-05. The version of neoliberalism embedded in these policies understood a distinct role for government to stimulate market-oriented solutions to address social ills such as unemployment and poverty. It thereby aimed not to eradicate the welfare state but rather to reformulate it. It extended the importance of poverty alleviation, which had long served as a benchmark of liberal policy, and had many similarities with the basic ideas of the war on poverty.
  35. ^ Hale, Jon F. (1995). "The Making of the New Democrats". Political Science Quarterly. 110 (2): 207–232. doi:10.2307/2152360. ISSN 0032-3195. JSTOR 2152360. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  36. ^ Wills, Garry (1997-01-19). "The Clinton Principle". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 2022-08-24.
  37. ^ Edsall, Thomas B. (1998-06-28). "CLINTON AND BLAIR ENVISION A 'THIRD WAY' INTERNATIONAL MOVEMENT". Washington Post (në anglishte amerikane). ISSN 0190-8286. Marrë më 2022-11-01.
  38. ^ Larry E. Sullivan.
  39. ^ Goodnough, Abby; Kaplan, Thomas (28 qershor 2019). "Democrat vs. Democrat: How Health Care Is Dividing the Party". The New York Times. Marrë më 22 korrik 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  40. ^ Levy, Jonah (2006). The State after Statism: New State Activities in the Age of Liberalization. Harvard University Press. fq. 198. ISBN 9780495501121. In the corporate governance area, the center-left repositioned itself to press for reform. The Democratic Party in the United States used the postbubble scandals and the collapse of share prices to attack the Republican Party ... Corporate governance reform fit surprisingly well within the contours of the center-left ideology. The Democratic Party and the SPD have both been committed to the development of the regulatory state as a counterweight to managerial authority, corporate power, and market failure. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  41. ^ U.S. Department of State. "A Mixed Economy: The Role of the Market". About.com. Arkivuar nga origjinali më 18 janar 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  42. ^ "Democratic Party on Government Reform". Ontheissues.org. Arkivuar nga origjinali më 30 prill 2016. Marrë më 19 janar 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  43. ^ "Democratic Platform Endorses Gay Marriage". All Things Considered. Npr.org. 4 shtator 2012. Arkivuar nga origjinali më 5 tetor 2013. Marrë më 2 tetor 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  44. ^ "PROTECTING COMMUNITIES AND BUILDING TRUST BY REFORMING OUR CRIMINAL JUSTICE SYSTEM". Democratic Party. Marrë më 30 nëntor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  45. ^ Chammah, Maurice (18 korrik 2016). "Two Parties, Two Platforms on Criminal Justice". The Marshall Project. Arkivuar nga origjinali më 31 maj 2019. Marrë më 22 maj 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  46. ^ "Preventing Gun Violence". Democrats.org. Arkivuar nga origjinali më 2018-11-04. Marrë më 22 maj 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  47. ^ "Democratic Party on Abortion". OnTheIssues.org. Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2020. Marrë më 5 gusht 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  48. ^ Gurley, Gabrielle (2020-11-23). "Biden at the Cannabis Crossroads". The American Prospect (në anglishte amerikane). Marrë më 2022-08-24.
  49. ^ Zengerle, Jason; Metz, Justin (2022-06-29). "The Vanishing Moderate Democrat". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 2022-07-20. Over the last decade, the Democratic Party has moved significantly to the left on almost every salient political issue ... on social, cultural and religious issues, particularly those related to criminal justice, race, abortion and gender identity, the Democrats have taken up ideological stances that many of the college-educated voters who now make up a sizable portion of the party's base cheer ... .
  50. ^ Cooper, Ryan (2022-06-30). "'Moderate' Democrats Are Anything But". The American Prospect. Marrë më 2022-11-09. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  51. ^ Alberta, Tim (2022-11-03). "Why Democrats Are Losing Hispanic Voters". The Atlantic (në anglisht). Marrë më 2022-11-04. Indeed, this is what makes the implications of a Hispanic partisan realignment so profound: At a moment when Democrats have begun to dominate the affluent, college-educated vote that for decades formed the cornerstone of the Republican coalition, perhaps the only thing that can keep the GOP competitive is an infusion of support from the very middle- and working-class Hispanics who were, at this moment in history, supposed to deliver the Democrats a foolproof majority.
  52. ^ a b Ackley, Kate (2 nëntor 2022). "Midterms' final stretch marked by fights in unexpected places". Roll Call (në anglisht). Marrë më 4 nëntor 2022. Democrats have gained support among more college-educated and affluent voters, as Republicans have made inroads with working-class voters, including minority voters. And House Republicans may expand their number of members who are Black, Hispanic, and Asian American, as the party has more minority House candidates... than in any previous cycle.
  53. ^ Brownstein, Ronald (21 maj 2019). "The Democratic Party is being transformed. These House votes show how". CNN. Arkivuar nga origjinali më 21 maj 2019. Marrë më 22 maj 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  54. ^ Munis, Kal (20 tetor 2022). "Why Resentful Rural Americans Vote Republican". The Washington Post. Marrë më 21 tetor 2022. ...that the disproportionately White, older, more religious, less affluent and less highly educated voters who live in rural areas are more likely to hold socially conservative views generally championed by Republicans. Meanwhile, urban areas are filled with younger, more racially diverse, more highly educated and more affluent people who hold the more socially liberal views generally championed by Democrats. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  55. ^ Teixeira, Ruy (2022-11-06). "Democrats' Long Goodbye to the Working Class". The Atlantic (në anglisht). Marrë më 2022-11-08. From 2012 to 2020, the Democrats not only saw their support among white working-class voters — those without college degrees — crater, they also saw their advantage among nonwhite working-class voters fall by 18 points. And between 2016 and 2020 alone, the Democratic advantage among Hispanic voters declined by 16 points, overwhelmingly driven by the defection of working-class voters. In contrast, Democrats' advantage among white college-educated voters improved by 16 points from 2012 to 2020, an edge that delivered Joe Biden the White House.
  56. ^ Cohn, Nate (2022-07-13). "Poll Shows Tight Race for Control of Congress as Class Divide Widens". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 2022-08-27. But the cofluence of economic problems and resurgent cultural issues has helped turn the emerging class divide in the Democratic coalition into a chasm, as Republicans appear to be making new inroads among nonwhite and working class voters... For the first time in a Times/Siena national survey, Democrats had a larger share of support among white college graduates than among nonwhite voters - a striking indication of the shifting balance of political energy...


Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Partia_Demokratike_(ShBA)&oldid=2733953"