Kërceni tek përmbajtja

Pjata fluturuese

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Një pjatë fluturuese e supozuar fotografuar mbi Passaic, New Jersey, në vitin 1952

Pjata fluturuese, ose disku fluturues, është një lloj i supozuar i objektit fluturues të paidentifikuar në formë disku (UFO). Termi u krijua në 1947 nga mediat e lajmeve të Shteteve të Bashkuara (SHBA) për objektet që piloti Kenneth Arnold pretendonte se fluturonin së bashku me aeroplanin e tij mbi shtetin e Uashingtonit . Gazetat raportuan historinë e Arnoldit me vlerësime të shpejtësisë të pabesueshme për avionët e asaj periudhe. Historia i parapriu një valë qindra pamjesh në të gjithë Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë incidentin e Roswell dhe shikimin e UFO-ve të Fluturimit 105 . Një pilot i Gardës Kombëtare vdiq në ndjekje të një disku fluturues në vitin 1948, dhe grupet kërkimore civile dhe teoritë e konspiracionit u zhvilluan rreth temës. Koncepti u përhap shpejt në vende të tjera. Raportet e hershme spekuluan për teknologjinë e fshehtë ushtarake, por disqet fluturuese u bënë sinonim i alienëve në vitin 1950. Termat më të përgjithshme ushtarake objekt fluturues i paidentifikuar (UFO) dhe fenomene anormale të paidentifikuara (UAP) kanë zëvendësuar gradualisht termin me kalimin e kohës.

Vështrim

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
black and white photograph with reflective circular shape
Foto ajrore e bërë mbi liqenin Cote, Kosta Rika, nga Sergio Loaiza (1971)

Në fantashkencë, pamjet e UFO-ve, teoritë e konspiracionit të UFO-ve dhe kulturën më të gjerë popullore, disqet zakonisht pilotohen nga qenie jo njerëzore. [1] Shumica e pamjeve të raportuara përshkruajnë disqe në distancë dhe nuk përmendin një ekuipazh. Përshkrimet e zanatit ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme. Raportet e hershme theksuan shpejtësinë, por përshkrimet u zhvendosën me kalimin e dekadave tek objektet që rrinin më së shumti pezull. Në përgjithësi thuhet se janë të rrumbullakëta, ndonjëherë me një zgjatje sipër, por detajet e formës ndryshojnë midis raporteve. Dëshmitarët i përshkruajnë disqet fluturuese si të heshtura ose shurdhuese, me drita të çdo ngjyre dhe që fluturojnë vetëm ose në formacion. Përllogaritjet e madhësisë variojnë nga mjaftueshëm e vogël për t'u përshtatur në një dhomë të gjallë deri në mbi 2,000 feet (610 m) në diametër. Shikimet janë më të shpeshta gjatë natës. Astronomi Donald Howard Menzel arriti në përfundimin se raportet ishin shumë të ndryshme për të përshkruar të njëjtin lloj objektesh. Ekspertët kanë identifikuar disqet më të raportuara si fenomene të njohura, duke përfshirë objekte astronomike si Venusi, objekte ajrore si balonat dhe fenomene optike si qentë e diellit.

Raportet e avionëve fantastikë i paraprijnë pajatave të para fluturuese. [2] :24Në antikitet, dritat misterioze në qiell u interpretuan si dukuri shpirtërore. [3] Në vitet 1800, shumë gazeta raportuan anije ajrore masive me drita të ndezura dhe motorë që gumëzhinin. Këto shihen shpesh si pararendës të disqeve fluturuese dhe shikimeve të UFO-ve. [4] Më 25 janar 1878, Denison Daily News shtypi një artikull në të cilin Xhon Martin, një fermer vendas, raportonte një objekt që i ngjante një baloni që fluturonte "me shpejtësi të mrekullueshme". Gazeta tha se nga këndvështrimi i tij, dukej se ishte rreth madhësisë së një pjate, një nga përdorimet e para të fjalës "pjatë" në lidhje me një UFO. [5] Një shpërthim i një numri shikimesh të aeroplanëve misterioz ndodhi në Amerikë në 1896 dhe 1897. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pilotët aleatë raportuan se topa drite ndiqnin avionët e tyre. Ata i quajtën dritat luftarakë dhe besuan se ishin avionë të avancuar të Boshtit. [6] :2

Shumë aspekte të disqeve tipike fluturuese u shfaqën për herë të parë në fantashkencë . [7] [8] : 206–8 Sociologu francez Bertrand Méheust vuri në dukje, për shembull, romanin e Jean de La Hire të vitit 1908 La Roue fulgurante ( Rrota e Rrufesë ). [9] Në roman, një makinë fluturuese në formë disku rrëmben protagonistët nëpërmjet një rreze drite. [8] : 206–8 Revista fantastiko-shkencore Amazing Stories filloi botimin e "The Shaver Mystery" në vitin 1945. Shkruar nga Richard Sharpe Shaver dhe redaktuar nga Raymond A. Palmer, ato ishin përralla fantastiko-shkencore për "robotët e dëmshëm" të avancuar teknologjikisht që rrëmbyen njerëzit, por historitë u paraqitën si një tregim i vërtetë i jetës së Shaver. [1] [10] : 1–3 Derisa revista pushoi së botuari The Shaver Mystery, rubrika e letrave të Amazing Stories ishte rregullisht plot me lexues që ndanin pamjet e tyre të supozuara të vërteta të robotëve. [10] :3

Përpara se pjata fluturuese të krijohej si term, veprat e artit të fantazisë në revistat e pulpës përshkruanin disqe fluturues. [11] Fizikani skeptik Milton Rothman vuri në dukje shfaqjen e të ashtuquajturave disqe fluturuese në veprat e artit fantazi të revistave fantastiko-shkencore të viteve 1930, nga artistë të tillë si Frank R. Paul . [12] [13] Një nga përshkrimet më të hershme të Paulit të një disku fluturues u shfaq në kopertinën e numrit të nëntorit 1929 të revistës fantastiko-shkencore të Hugo Gernsback , Science Wonder Stories . [11]

Koncepti modern i disqeve fluturuese, duke përfshirë lidhjen me alienët, mund të gjurmohet në shikimin e UFO-ve të Kenneth Arnold të vitit 1947. [14] [3] Më 24 qershor 1947, biznesmeni dhe piloti amator Kenneth Arnold u ul në pistën ajrore të Yakima, Uashington. Ai i tha stafit dhe miqve se kishte parë nëntë objekte të pazakonta në ajër. [15] Arnold vlerësoi shpejtësinë e tyre në 1700 milje në orë, përtej aftësive të avionëve të njohur. [14] Gazetat shpejt kontaktuan Arnoldin për intervista. Oregoniani Lindor raportoi avionin e tij të supozuar si "sipastër". [16] Në një intervistë radiofonike të 26 qershorit, Arnold i përshkroi ato si "diçka si një pjatë byreku që ishte prerë në gjysmë me një lloj trekëndëshi konveks në pjesën e pasme". [17] Shkrimtarët e titullit shpikën termat "pjatë fluturuese" dhe "disk fluturues" për tregimin. [14] [18] Arnold më vonë tha për CBS News se mbulimi i hershëm "nuk më citoi siç duhet [...] kur përshkrova se si ata fluturuan, thashë se ata fluturuan sikur të merrnin një disk dhe ta hidhnin nëpër ujë. Shumica e gazetave e keqkuptuan dhe e cituan gabimisht këtë gjithashtu. Ata thanë që unë thashë se ishin si një disk; Unë thashë se ata fluturuan në një mënyrë si një disk." [19] Forma rrethore e disqeve tipike fluturuese mund të jetë për shkak të gazetarëve që gabojnë përshkrimin e lëvizjes së Arnold-it "si tenxhere". [14]

Kultura pop e viteve 1950 përqafoi disqet fluturuese. Disqet u shfaqën në film, televizion, letërsi, muzikë, lodra dhe reklama. Raportet e tyre ndikuan në lëvizjet fetare dhe ishin objekt i hetimeve ushtarake. Forma u bë stenografi vizuale për pushtuesit e huaj. Gjatë viteve 1960, disqet u zbehën në popullaritet pasi UFO-t u raportuan dhe u përshkruan në forma të tjera. Disqet pushuan së shikuari si forma standarde për anijet kozmike aliene, por ende shpesh përshkruhen, ndonjëherë për vlerën e tyre retro që të ngjallte epokën e hershme të Luftës së Ftohtë.

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b Britt, Ryan (13 shtator 2016). "Meet the UFO Expert Who Doesn't Believe in Aliens". Inverse (në anglisht). Marrë më 13 korrik 2024.
  2. ^ Eghigian, Greg (2024). After the Flying Saucers Came: A Global History of the UFO Phenomenon. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 9780190092054. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b Bader, Christopher D.; Mencken, F. Carson; Baker, Joseph O. (2011). Paranormal America: Ghost Encounters, UFO Sightings, Bigfoot Hunts, and Other Curiosities in Religion and Culture (në anglisht). NYU Press. fq. 46–50. ISBN 978-0-8147-8642-0.
  4. ^ Welsch, Robert (1979). "'This Mysterious Light Called an Airship': Nebraska 'Saucer' Sightings, 1897" (PDF). Nebraska History. 60: 92–113. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Before the Wright Brothers...There Were UFOs". American Chronicle. 18 gusht 2012. Arkivuar nga origjinali më 19 gusht 2012. Marrë më 4 korrik 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Peebles, Curtis (1994). Watch the Skies!: A Chronicle of the Flying Saucer Myth. Washington, DC: The Smithsonian Institution. ISBN 978-1-56098-343-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "Early 20th Century Magazine Covers with "Flying Saucer"-Like Craft". Ufopop.org. Marrë më 23 mars 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ a b Kripal, Jeffrey J. (2010). Authors of the Impossible: The Paranormal and the Sacred. University of Chicago Press. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Meheust, Bertrand (1978). Science Fiction et Soucoupes Volantes. Mercure de France. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b Mckee, Gabriel (18 korrik 2020). ""Reality – Is It a Horror?": Richard Shaver's Subterranean World and the Displaced Self". The Journal of Gods and Monsters. 1 (1): 1–17. doi:10.58997/jgm.v1i1.1. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ a b Prothero, Donald R.; Callahan, Timothy D. (2 gusht 2017). UFOs, Chemtrails, and Aliens: What Science Says (në anglisht). Indiana University Press. fq. 319–321. ISBN 978-0-253-03338-3.
  12. ^ Wu, Frank (1998). "Gallery of Frank R. Paul's Science Fiction Artwork". www.frankwu.com. Marrë më 1 prill 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Darr, Jennifer (3 korrik 1997). "Coming To A Sky Near You". Philadelphia Citypaper. Arkivuar nga origjinali më 1 tetor 2015. Marrë më 1 prill 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ a b c d Garber, Megan (15 qershor 2014). "The Man Who Introduced the World to Flying Saucers". The Atlantic (në anglisht). Marrë më 14 korrik 2024.
  15. ^ Wright, Phil (16 qershor 2017). "The Sighting". East Oregonian (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 14 korrik 2024. Marrë më 14 korrik 2024.
  16. ^ Lee, Russell (24 qershor 2022). "1947: Year of the Flying Saucer". airandspace.si.edu (në anglisht). Marrë më 18 korrik 2024. He told his story to reporters Bill Bequette and Nolan Skiff of the East Oregonian newspaper the day after his sighting. Skiff used the words 'saucer-like aircraft' when he published a short print article that same day. After suggesting to Arnold that a wire story might generate comments from the military on flights of experimental aircraft that could explain Arnold's sighting, Bequette published a brief story picked up by the Associated Press wire service, using the words 'nine bright saucer-like objects' to describe what Arnold said he saw.
  17. ^ Meyer, Dave (24 qershor 2011). "64th Anniversary of Flying Saucers at Mt. Rainier". KNKX Public Radio (në anglisht). Marrë më 18 korrik 2024. Arnold described the shiny objects as 'something like a pie plate that was cut in half with a sort of a convex triangle in the rear' and that they flew 'like a saucer if you skipped it across the water.' The term 'flying saucer' made it into a newspaper headline and the rest, as they say, is history.
  18. ^ "Supersonic Flying Saucers Sighted by Idaho Pilot". Chicago Sun. Chicago. 1947. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Sagan, Carl (1997). The Demon-Haunted World (bot. Paperback). London: Headline. fq. 69, 123–127. ISBN 978-0-7472-5156-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Pjata_fluturuese&oldid=2792197"