Polonia

Coordinates: 52°N 20°E / 52°N 20°E / 52; 20
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

52°N 20°E / 52°N 20°E / 52; 20

Republika e Polonisë
Rzeczpospolita Polska
Flamuri i Polonisë Stema e Polonisë
Vendndodhja e Polonisë
Vendndodhja e Polonisë
Vendndodhja e Polonisë   (e gjelbër e errët)

–  në Europë   ( e gjelbër & gri e errët)
–  në Bashkimin Europian   (e gjelbër)

Himni Kombëtar Mazurek Dąbrowskiego (Polonia nuk ka humbur)
Kryeqyteti Varshava
Gjuha zyrtare Polonisht
Anëtarësimi në OKB 24 tetor 1945
Forma e qeverisjes Republikë Parlamentare
President Andrzej Duda
Kryeministër Beata Szydło
Sipërfaqja
– totale
– % ujë
Vëndi i 71-të
312.679 km²
3,07
Popullsia (2014)
– totale
– dendësia
Vëndi i 34-të
38.483.957 banorë
123 banorë/km²
PBB (2015)
 PBB për banor
481,235 miliard dollarë
12.662 dollarë
Monedha Złoty (PLN)
Zona kohore
– zakonisht
– në verë

UTC+1
UTC+2
Prefiksi telefonik +48
Kodi i internetit .pl
Kodi ISO 3166-1 PL

Polonia (polonisht: Polska), zyrtarisht Republika e Polonisë (polonisht: Rzeczpospolita Polska), është një vend në Evropën Qëndrore. Ajo kufizohet nga Gjermania në perëndim, Çekia dhe Sllovakia në jug, Ukraina dhe Bjellorusia në lindje dhe Deti Baltik, Provinca e Kaliningradit (një eksklave ruse) dhe Lituania në veri. Sipërfaqja e përgjithshme e Polonisë është 312.679 kilometra katrorë, duke e renditur atë vendin e 71-të më të madh në botë dhe të 9-të në Europë. Me një popullsi prej mbi 38.500.000 banorë, Polonia është vendi i 34 më i populluar në botë. Polonia është një shtet unitar i ndarë në 16 njësi administrative.

Polonia si me elemente shtetërore është krijuar që para 1.000 viteve, nga dinastia e Pia-së, ashtu që të arrijë vitet e arta (kulminacionin) në fund të shekullit XVI nën udhëheqjen e dinastisë së Jagilonian-it, kur Polonia ishte një ndër vendet më të fuqishme dhe më të zhvilluarat në Evropë.

Vendi i "Solidarność"-it, Republika e III-të Polake e thirrur në jetë në vitin 1997 ka hyrë në Paktin e Aleancës Veriore (NATO) në vitin 1999 dhe i është bashkangjitur Bashkësis.

Politika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Harta e Polonisë moderne

Njësitë territoriale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Polonia ka 16 njësi territoriale të nivelit të lartë të quajtura vojvoxhva (pol. Województwa) të cilat ndahen në njësi të nivelit të mesme të quajtura povjat (org.:powiaty, njëjës: powiat) dhe që ndahen më tutje në njësi të niveli të ulët të quajtura gmina (org.: gminy, njëjës: gmina). Me date 10 prill 2010 humbi jeten presidenti polak Lech Kaczynski. Ai ishte duke udhëtuar për në Rusi për t'i bërë homazhe rreth 25 mijë personave te vrarë nga Stalini. Avioni i tij u rrëzua afër aeroportin të Smolensk në perëndim te Rusisë.

Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipërfaqja e përgjithshme e Polonisë është 312,685 km², shtrihet rreth koordinatave gjeografike 52 00 V, 20 00 L dhe 304,465 km² të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 8,220 km² ujë.

Vija bregdetare e Polonisë është 491 km e gjatë ndërsa kufiri tokësorë 2,788 km i gjatë.

Klima e Polonisë është klimë e ndryshueshme kryesisht e freskët me verë të lagshtë e dimër mesatar.

Pjesa më e madhe e relievit të Polonisë është terren i rrafshnaltave, kufiri në jugë përshkohet nga malet. Pika më e ultë e relievit gjendet përgjatë bregut të lumit Elb në vendin e quajtur Raçki (-2m; pol.: Raczki Elbląskie) dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 2,499 metrave në vendin e quajtur Rysy.

Lumi më i gjatë në Poloni është lumi Visila (pol.: Wisła) me një gjatësi prej 1047 km.

Liqeni me sipërfaqe më të madhe në Poloni është liqeni Shniarvu (pol.: Śniardwy) me një sipërfaqe prej 113,8 km².

Ekonomia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ekonomia e Polonisë është industri e lehtë tekstilit ,ushqimore kurse nga indrustria ka si lënd djegse thëngjillin.Po ashtu ka edhe metalurgjinë e zezë dhe atë me njgjyra .


Demografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]


Kultura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të tjera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Galeria[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

 Commons: Polonia – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale
 Commons: Polonia – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale
Për më shumë shih në projektin si motër "Commons".

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]