Prefekturat e Japonisë

Prefekturë
都道府県code: ja is deprecated
*Todōfuken*
Prefekturë; 都道府県; Todōfuken
Kategoria	Ndarja administrative e nivelit të parë të një shteti unitar
Vendi	Japonia
Numri	47 prefektura
Popullsia	560,517 (Tottori) – 13,843,403 (Tokio)
Sipërfaqja	1,861.7 km2 (718.8 sq mi) (Kagawa) – 83,453.6 km2 (32,221.6 sq mi) (Hokkaido)
Qeveria	Qeveria e prefekturës, qeveria qendrore
Nënndarjet	Nënprefekturat

Japonia është e ndarë në 47 prefektura (Japonisht: 都道府県, todōfuken), duke formuar nivelin e parë të juridiksionit dhe ndarjes administrative të vendit. Ato përfshijnë 43 prefektura (県, ken, [keꜜɴ]) të duhura, dy prefektura urbane (府, fu; Osaka dhe Kyoto), një "qark" ose "territor" (道, dō; Hokkaido) dhe një "metropol" (都, to; Tokio). Në vitin 1868, Funhanken sanchisei krijoi prefekturat e para (urbane-fu dhe rurale -ken) për të zëvendësuar administratorët urbanë dhe rural (bugyō, daikan, etj.) në pjesët e vendit të kontrolluara më parë direkt nga shogunati dhe disa territore të rebelëve/shogunatëve besnikë që nuk i ishin nënshtruar qeverisë së re si Aizu/Wakamatsu. Në vitin 1871, të gjitha tokat e mbetura feudale (han) u shndërruan gjithashtu në prefektura, kështu që prefekturat e ndanë tërë vendin. Në disa valë të konsolidimit të territorit, 47 prefekturat e sotme u formuan nga fundi i shekullit. Në shumë raste, këto janë në kundërshtim me provincat antike të ritsuryō të Japonisë.^[1]

Shefi ekzekutiv i çdo prefekture është një guvernator i zgjedhur drejtpërdrejt (知事, chiji). Urdhërat dhe buxhetet miratohen nga një asamble njëdhomëshe (議会, gikai) anëtarët e së cilës zgjidhen për mandat katër vjeçare.

Sipas një sërë ligjesh të viteve 1888-1890 për qeverisjen vendore deri në vitet 1920, çdo prefekturë (atëherë vetëm 3-fu dhe 42 -ken; Hokkai-dō dhe Okinawa-ken ishin subjekt i ligjeve të ndryshme deri në shekullin e 20-të) u nda në qytete (市, shi) dhe rrethe (郡, gun) dhe çdo rreth në qytezë (町, chō/machi) dhe fshatra (村, son/mura). Hokkaido ka 14 nënprefektura që veprojnë si Zyra të Përgjithshme Nënprefektural (総合振興局, sōgō-shinkō-kyoku) dhe Zyrat Nënprefektural (振興局, shinkō-kyoku) të prefekturës. Disa prefektura të tjera kanë edhe zyrat e degës që kryejnë funksione administrative prefekturale jashtë kryeqytetit. Tokio, kryeqyteti i Japonisë, është një prefekturë e bashkuar; një metropol, ai ka tipare të të dy qyteteve dhe prefekturave.

Llojet e prefekturave[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Historikisht, gjatë periudhës Edo, shogunati Tokugawa krijoi zona të rregulluara nga bugyō (奉行支配) rreth nëntë qyteteve më të mëdha në Japoni, dhe 302 zona të qeverisura me qytete (郡代支配地) gjetkë. Kur qeveria Meiji filloi të krijojë sistemin prefektural në vitin 1868, nëntë zonat e rregulluara nga bugyō u bënë fu (府), ndërsa zonat e qeverisura të qytezës dhe pjesa tjetër e zonave të qeverisura nga bugyō u bënë ken (県). Më vonë, më 1871, qeveria caktoi Tokio, Osaka dhe Kyoto si fu, dhe e vendosi fu tjetër në statusin e ken. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, më 1943, Tokio u bë to, një lloj i ri i pseudo-prefekturës.

Megjithë ndryshimet në terminologji, ekziston pak dallim funksional midis katër llojeve të qeverive lokale. Qeveritë nën-kombe nganjëherë kolektivisht quhen todōfuken (都道府県) në japonisht, që është një ndërthurje e katër termave.

Lista e prefekturave[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Prefectura	Kanji	Kryeqyteti	Kanji	Rajoni	Ishulli kryesor	Popullsia¹	Sipërfaqja²	Dendësia³	Distr.	Komunat	ISO	Prefiksi
Aichi	愛知県	Nagoya	名古屋市	Chūbu	Honshu	7,484,094	5,172.48	1,446.9	7	54	JP-23	052
Akita	秋田県	Akita	秋田市	Tōhoku	Honshū	1,022,839	11,637.54	87.9	6	25	JP-05	018
Aomori	青森県	Aomori	青森市	Tōhoku	Honshū	1,308,649	9,645.59	135.7	8	40	JP-02	017
Chiba	千葉県	Chiba	千葉市	Kantō	Honshū	6,224,027	5,157.65	1,206.8	6	54	JP-12	043
Ehime	愛媛県	Matsuyama	松山市	Shikoku	Shikoku	1,385,840	5,676.11	244.2	7	20	JP-38	089
Fukui	福井県	Fukui	福井市	Chūbu	Honshū	787,099	4,190.49	187.8	7	17	JP-18	077
Fukuoka	福岡県	Fukuoka	福岡市	Kyushu	Kyūshū	5,102,871	4,986.40	1,023.4	12	60	JP-40	092
Fukushima	福島県	Fukushima	福島市	Tōhoku	Honshū	1,913,606	13,783.74	138.8	13	59	JP-07	024
Gifu	岐阜県	Gifu	岐阜市	Chūbu	Honshū	2,032,533	10,621.29	191.4	9	42	JP-21	058
Gunma	群馬県	Maebashi	前橋市	Kantō	Honshū	1,973,476	6,362.28	310.2	7	35	JP-10	027
Hiroshima	広島県	Hiroshima	広島市	Chūgoku	Honshū	2,844,963	8,479.45	335.5	5	23	JP-34	082
Hokkaido	北海道	Sapporo	札幌市	Hokaido	Hokaido	5,383,579	83,424.31	68.6	66	180	JP-01	011–016
Hyōgo	兵庫県	Kobe	神戸市	Kansai	Honshū	5,536,989	8,400.96	659.1	8	41	JP-28	073
Ibaraki	茨城県	Mito	水戸市	Kantō	Honshū	2,917,857	6,097.06	478.6	7	44	JP-08	029
Ishikawa	石川県	Kanazawa	金沢市	Chūbu	Honshū	1,154,343	4,186.09	275.8	5	19	JP-17	076
Iwate	岩手県	Morioka	盛岡市	Tōhoku	Honshū	1,279,814	15,278.40	83.8	10	33	JP-03	019
Kagawa	香川県	Takamatsu	高松市	Shikoku	Shikoku	976,756	1,876.72	520.5	5	17	JP-37	087
Kagoshima	鹿児島県	Kagoshima	鹿児島市	Kyūshū	Kyūshū	1,648,752	9,186.94	179.4	8	43	JP-46	099
Kanagawa	神奈川県	Yokohama	横浜市	Kantō	Honshū	9,127,323	2,415.83	3,778.2	6	33	JP-14	045
Kōchi	高知県	Kōchi	高知市	Shikoku	Shikoku	728,461	7,103.93	102.5	6	34	JP-39	088
Kumamoto	熊本県	Kumamoto	熊本市	Kyūshū	Kyūshū	1,786,969	7,409.35	241.2	9	45	JP-43	096
Kyoto	京都府	Kyoto	京都市	Kansai	Honshū	2,610,140	4,612.19	565.9	6	26	JP-26	074
Mie	三重県	Tsu	津市	Kansai	Honshū	1,815,827	5,774.40	314.5	7	29	JP-24	059
Miyagi	宮城県	Sendai	仙台市	Tōhoku	Honshū	2,334,215	7,282.22	320.5	10	35	JP-04	022
Miyazaki	宮崎県	Miyazaki	宮崎市	Kyūshū	Kyūshū	1,104,377	7,735.31	142.8	6	26	JP-45	098
Nagano	長野県	Nagano	長野市	Chūbu	Honshū	2,099,759	13,104.29	154.8	14	77	JP-20	026
Nagasaki	長崎県	Nagasaki	長崎市	Kyūshū	Kyūshū	1,377,780	4,132.09	333.4	4	21	JP-42	095
Nara	奈良県	Nara	奈良市	Kansai	Honshū	1,365,008	3,691.09	369.8	7	39	JP-29	074
Niigata	新潟県	Niigata	新潟市	Chūbu	Honshū	2,305,098	12,584.10	183.2	9	30	JP-15	025
Ōita	大分県	Ōita	大分市	Kyūshū	Kyūshū	1,166,729	6,340.71	184	3	18	JP-44	097
Okayama	岡山県	Okayama	岡山市	Chūgoku	Honshū	1,922,181	7,114.50	270.2	10	27	JP-33	086
Okinawa	沖縄県	Naha	那覇市	Kyushu	Ishujt Ryukyu	1,434,138	2,281.12	628.7	5	41	JP-47	098
Osaka	大阪府	Osaka	大阪市	Kansai	Honshū	8,838,908	1,905.14	4,639.9	5	43	JP-27	06x
Saga	佐賀県	Saga	佐賀市	Kyūshū	Kyūshū	833,245	2,440.68	341.4	6	20	JP-41	095
Saitama	埼玉県	Saitama	さいたま市	Kantō	Honshū	7,261,271	3,797.75	1,912	8	63	JP-11	048
Shiga	滋賀県	Ōtsu	大津市	Kansai	Honshū	1,413,184	4,017.38	351.8	3	19	JP-25	077
Shimane	島根県	Matsue	松江市	Chūgoku	Honshū	694,188	6,708.24	103.5	5	19	JP-32	085
Shizuoka	静岡県	Shizuoka	静岡市	Chūbu	Honshū	3,701,181	7,777.42	475.8	5	35	JP-22	054
Tochigi	栃木県	Utsunomiya	宇都宮市	Kantō	Honshū	1,974,671	6,408.09	308.2	5	26	JP-09	028
Tokushima	徳島県	Tokushima	徳島市	Shikoku	Shikoku	756,063	4,146.65	182.3	8	24	JP-36	088
Tokio	東京都	Shinjuku	新宿区	Kantō	Honshū	13,513,734	2,190.93	6,168.1	1	39	JP-13	03x 042
Tottori	鳥取県	Tottori	鳥取市	Chūgoku	Honshū	573,648	3,507.05	163.6	5	19	JP-31	085
Toyama	富山県	Toyama	富山市	Chūbu	Honshū	1,066,883	4,247.61	251.2	2	15	JP-16	076
Wakayama	和歌山県	Wakayama	和歌山市	Kansai	Honshū	963,850	4,724.69	204	6	30	JP-30	075
Yamagata	山形県	Yamagata	山形市	Tōhoku	Honshū	1,122,957	9,323.15	120.4	8	35	JP-06	023
Yamaguchi	山口県	Yamaguchi	山口市	Chūgoku	Honshū	1,405,007	6,112.30	229.9	4	19	JP-35	083
Yamanashi	山梨県	Kōfu	甲府市	Chūbu	Honshū	835,165	4,465.27	187	5	27	JP-19	055

Shënime: ¹ sipas vitit 2015; ² km²; ³ per km²

Prefekturat e mëparshme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vitet 1800[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Prefektura	Japonisht	Viti i heqjes	Fati
Kanazawa	金沢県	1869	U riemërua si Ishikawa
Sendai	仙台県	1871	U riemërua si Miyagi
Morioka	盛岡県	1872	U riemërua si Iwate
Nagoya	名古屋県	1872	U riemërua si Aichi
Nukata	額田県	1872	U bashkua në Aichi
Nanao	七尾県	1872	U bashkua në Ishikawa dhe Shinkawa
Iruma	入間県	1873	U bashkua në Kumagaya dhe Kanagawa
Inba	印旛県	1873	U bashkua në Chiba
Kisarazu	木更津県	1873	U bashkua në Chiba
Utsunomiya	宇都宮県	1873	U bashkua në Tochigi
Asuwa	足羽県	1873	U bashkua në Tsuruga
Kashiwazaki	柏崎県	1873	U bashkua në Niigata
Ichinoseki→Mizusawa→Iwai	一関県→水沢県→磐井県	1875	U bashkua në Iwate dhe Miyagi
Okitama	置賜県	1875	U bashkua në Yamagata
Niihari	新治県	1875	Merged into Ibaraki and Chiba
Sakata→Tsuruoka	酒田県→鶴岡県	1876	U bashkua në Yamagata
Taira→Iwasaki	平県→磐前県	1876	U bashkua në Fukushima dhe Miyagi
Wakamatsu	若松県	1876	U bashkua në Fukushima
Chikuma	筑摩県	1876	U bashkua në Nagano dhe Gifu
Tsuruga	敦賀県	1876	U bashkua në Ishikawa dhe Shiga
Niikawa	新川県	1876	U bashkua në Ishikawa
Sakai	堺県	1881	U bashkua në Osaka
Ashigara	足柄県	1876	U bashkua në Kanagawa dhe Shizuoka
Kumagaya	熊谷県	1876	U bashkua në Gunma dhe Saitama
Aikawa	相川県	1876	U bashkua në Niigata
Hamamatsu	浜松県	1876	U bashkua në Shizuoka
Hakodate	函館県	1886	U bashkua në Hokkaido
Sapporo	札幌県	1886	U bashkua në Hokkaido
Nemuro	根室県	1886	U bashkua në Hokkaido
Tokyo	東京府	1943	U riorganizua si Metropoli Tokio (東京都)

Të humbura pas Luftës së Dytë Botërore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Këtu janë disa territore që u humbën pas Luftës së Dytë Botërore. Kjo nuk përfshin të gjitha territoret e Perandorisë së Japonisë siç është Manchukuo.

Territori	Prefektura			Okupimi aleat	Statusi i tanishëm^[2]
Territori	Emri	Japonisht	Kryeqyteti	Okupimi aleat	Shteti	Emri	Kryqyteti
Mainland	Okinawa	沖縄県	Naha	SHBA^[3]	Japonia	Okinawa	Naha
Mainland	Karafuto	樺太庁	Toyohara	Bashkimi Sovjetik	Rusia	pjesë e Provinca Sakhalin	Yuzhno-Sakhalinsk
Korea	Heian-hoku	平安北道	Shingishū		Koreja e Veriut	Pyongan i Veriut	Sinuiju
	Heian-nan	平安南道	Heijō			Pyongan i Jugut	Pyongyang
	Kankyō-hoku	咸鏡北道	Seishin			Hamgyong i Veriut	Ranam
	Kankyō-nan	咸鏡南道	Kankō			Hamgyong i Jugut	Hamhung
	Kōkai	黃海道	Kaishū			Hwanghae	Haeju
	Kōgen^[4]	江原道	Shunsen			Kangwon	Chuncheon^[5]
	Kōgen^[4]	江原道	Shunsen	SHBA	Korea e Jugut	Gangwon	Chuncheon^[5]
	Chūsei-hoku	忠清北道	Seishū			Chungcheong i Veriut	Cheongju
	Chūsei-nan	忠清南道	Taiden			Chungcheong i Jugut	Daejeon
	Keiki	京畿道	Keijō			Gyeonggi	Seuli
	Keishō-hoku	慶尚北道	Taikyū			Gyeongsang i Veriut	Daegu
	Keishō-nan	慶尚南道	Fuzan			Gyeongsang i Jugut	Busan
	Zenra-hoku	全羅北道	Zenshū			Gyeongsang i Veriut	Jeonju
	Zenra-nan	全羅南道	Kōshū			Jeolla i Jugut	Gwangju
Tajvani	Hōko	澎湖庁	Makō	Republika e Kinës	Tajvani	Penghu	Magong
	Karenkō	花蓮港庁	Karenkō			Hualien	Hualien
	Shinchiku	新竹州	Shinchiku			Hsinchu	Hsinchu
	Taichū	台中州	Taichū			Taichung	Taichung
	Taihoku	台北州	Taihoku			Taipei	Taipei
	Tainan	台南州	Tainan			Tainan	Tainan
	Taitō	台東庁	Taitō			Taitung	Taitung
	Takao	高雄州	Takao			Kaohsiung	Kaohsiung
Kantō^[6]		関東州	Dairen	Bashkimi Sovjetik^[7]	Kina	pjesë e Dalian, Liaoning
Nan'yō		南洋庁	Korōru	SHBA	Palau		Ngerulmud
					Ishujt Marshall		Majuro
					Federata Mikroneziane		Palikir
					SHBA	Northern Mariana Islands	Saipan

Referimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ Nussbaum, Louis-Frédéric, 2002: "Provinces and prefectures" in Japan encyclopedia, p. 780.
^ Ndryshimet e ndarjes administrative të pas luftës nuk pasqyrohen në këtë tabelë. Kryeqyteti i ish administratës japoneze nuk është domosdoshmërisht kryeqyteti i ekuivalentit të sotëm.
^ Administruar nga qeveria ushtarake e Shteteve të Bashkuara të Ishujve Ryukyu. U kthye në Japoni në vitin 1972
^ Për shkak të ndarjes së Koresë, Kōgen (Kangwon / Gangwon), Keiki (Gyeonggi) dhe Kōkai (Hwanghae) ndahen midis Koresë së Veriut dhe Koresë së Jugut. Ndërsa secila Kore ka provincën e vet Kangwon / Gangwon, pjesa e Koresë së Veriut të Gyeonggi dhe pjesa e Koresë së Jugut të Hwanghae janë zhytur në provincat e tjera.
^ Shunsen (Chuncheon) është në Korenë e Jugut të sotshme.
^ Dhënë me qira nga dinastia Qing, më pas Republika e Kinës dhe Manchukuo.
^ Pas Luftës së Dytë Botërore, Bashkimi Sovjetik pushtoi territorin. Bashkimi Sovjetik ia ktheu Republikës Popullore të Kinës në vitin 1955.

[nussbaum780-1] Nussbaum, Louis-Frédéric, 2002: "Provinces and prefectures" in Japan encyclopedia, p. 780.

[2] Ndryshimet e ndarjes administrative të pas luftës nuk pasqyrohen në këtë tabelë. Kryeqyteti i ish administratës japoneze nuk është domosdoshmërisht kryeqyteti i ekuivalentit të sotëm.

[3] Administruar nga qeveria ushtarake e Shteteve të Bashkuara të Ishujve Ryukyu. U kthye në Japoni në vitin 1972

[Korea-4] Për shkak të ndarjes së Koresë, Kōgen (Kangwon / Gangwon), Keiki (Gyeonggi) dhe Kōkai (Hwanghae) ndahen midis Koresë së Veriut dhe Koresë së Jugut. Ndërsa secila Kore ka provincën e vet Kangwon / Gangwon, pjesa e Koresë së Veriut të Gyeonggi dhe pjesa e Koresë së Jugut të Hwanghae janë zhytur në provincat e tjera.

[5] Shunsen (Chuncheon) është në Korenë e Jugut të sotshme.

[6] Dhënë me qira nga dinastia Qing, më pas Republika e Kinës dhe Manchukuo.

[7] Pas Luftës së Dytë Botërore, Bashkimi Sovjetik pushtoi territorin. Bashkimi Sovjetik ia ktheu Republikës Popullore të Kinës në vitin 1955.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]