Propaganda maqedonase
Propaganda maqedonase i referohet përdorimit të metodave të komunikimit, narrativave politike dhe historike nga institucione shtetërore, parti politike, media ose aktorë të tjerë në Maqedoni të Veriut me qëllim formësimin e opinionit publik brenda dhe jashtë vendit.[1][2] Termi përdoret si nga studiuesit ashtu edhe nga fqinjët e saj për të përshkruar debatet rreth identitetit kombëtar, historisë dhe politikës rajonale.[2]
Historiku
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Periudha jugosllave
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Artikulli kryesor: Propaganda gjatë Luftërave Jugosllave
Gjatë Jugosllavisë socialiste, autoritetet promovuan një identitet të veçantë maqedonas, të dalluar nga ai bullgar dhe serb. Kjo përfshinte standardizimin e gjuhës maqedonase dhe narrativat e historisë kombëtare që e legjitimonin popullsinë si komb më vete.[3]
Pas pavarësisë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pas vitit 1991, shteti i pavarur përdori simbole dhe politika kulturore për të forcuar identitetin kombëtar. Një nga shembujt më të debatueshëm ishte projekti “Shkupi 2014”, që solli ndërtimin e dhjetëra monumenteve dhe statujave të figurave të lashta si Aleksandri i Madh dhe Filipi II. Ky projekt u interpretua si përpjekje propagandistike për të lidhur drejtpërdrejt popullin modern maqedonas me lashtësinë maqedone.[2]
Kritika nga fqinjët
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Greqia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Greqia ka kundërshtuar përdorimin e emrit “Maqedoni”, duke e parë si propagandë me pretendime territoriale ose kulturore mbi rajonin e saj verior.
Bullgaria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Bullgaria shpesh akuzon Shkupin për “kundër-bullgarizëm” dhe për manipulim të historisë së përbashkët, duke vënë në dyshim autenticitetin e gjuhës maqedonase.[4]
Serbia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Serbia ka kundërshtuar për një kohë të gjatë autoqefalinë e Kishës Ortodokse Maqedonase, duke e interpretuar atë si projekt propagandistik kombëtar.[5]
Shqipëria dhe shqiptarët
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shqipëria dhe komuniteti shqiptar brenda Maqedonisë së Veriut janë shpesh pjesë e debatit mbi propagandën kombëtare maqedonase. Shqiptarët përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të popullsisë së vendit, dhe gjatë dekadave kanë ngritur shqetësime për mënyrën se si përfaqësohen në tekstet shkollore, në media dhe në jetën publike.[6]
Në disa raste, autoritetet maqedonase janë kritikuar për minimizimin e rolit të shqiptarëve në historinë e përbashkët dhe për nënvlerësimin e gjuhës shqipe. Deri në vitin 2018, përdorimi zyrtar i shqipes ishte i kufizuar, ndërsa pas miratimit të Ligjit për përdorimin e gjuhëve, ajo u bë gjuhë zyrtare krahas gjuhës maqedonase. Megjithatë, debatet rreth implementimit të këtij ligji shpesh shoqërohen me akuza për propagandë nacionaliste, ku shqiptarët paraqiten si faktor kërcënues ndaj unitetit shtetëror.[7]
Nga ana tjetër, Shqipëria zyrtare ka mbështetur vazhdimisht të drejtat gjuhësore dhe kulturore të shqiptarëve në Maqedoni të Veriut, gjë që shpesh është interpretuar nga qarqe nacionaliste maqedonase si ndikim i jashtëm ose “propagandë shqiptare”.
Media dhe propaganda digjitale
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Maqedonia e Veriut mori vëmendje ndërkombëtare në vitin 2016, kur u zbulua se qindra faqe të rreme lajmesh nga qyteti i Velesit shpërndanin përmbajtje të rreme në internet, kryesisht në gjuhën angleze. Edhe pse motivi kryesor ishte fitimi financiar, kjo dukuri u përmend shpesh si shembull i "propagandës digjitale" që lidhej me vendin.[8][9]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ↑ Petra. "Dissemination of pro-Russian narratives via media in North Macedonia". Strategic analysis (në sllovakisht). Marrë më 2025-10-07.
- 1 2 3 "Orthodoxy, Liberator Russia, Kusturica. How Russian propaganda operates in the Balkans". en.detector.media (në anglisht). Marrë më 2025-10-07.
- ↑ "Racial Propaganda in Macedonia" (në anglisht).
- ↑ "Hostages of History: North Macedonia, Bulgaria, and the Hazards of EU Accession". Eurasiatique (në anglishte amerikane). 2022-04-03. Marrë më 2025-10-07.
- ↑ Zivanovic, Maja (2018-09-06). "Serbian Patriarch Opposes New States Having Own Churches". Balkan Insight (në anglishte amerikane). Marrë më 2025-10-07.
- ↑ Alb (2024-11-17). "Maqedoni: Tekstet shkollore me përmbajtje fyese ndaj shqiptarëve, premtohet rishikim". Albinfo. Marrë më 2025-10-07.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ↑ Cubolli, Krenare (2024-11-21). "Shqipja në Maqedoninë e Veriut: Çfarë po e pengon zbatimin e Ligjit për gjuhët?". Radio Evropa e Lirë. Marrë më 2025-10-07.
- ↑ Synovitz, Ron; Mitevska, Maria (2020-10-23). "'Fake News' Sites In North Macedonia Pose As American Conservatives Ahead Of U.S. Election". Radio Free Europe/Radio Liberty (në anglisht). Marrë më 2025-10-07.
- ↑ "In Veles, meeting the producers of fake news".