Republika e Parë e Kosovës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Flamuri i Republikës së Kosovës
Kosova në kuadër të Jugosllavisë
Stema e Republikës së Kosovës

Republika e Kosovës ose Republika e Parë e Kosovës ishte një protoshtet i vetëshpallur në Evropën Juglindore i themeluar në vitin 1991. [1] Gjatë kulmit të saj, ajo u përpoq të krijonte institucionet e saj paralele politike në kundërshtim me institucionet e Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës të mbajtura nga Konfederata Serbi - Mali i Zi.

Flamuri i përdorur nga Republika e Kosovës ishte shumë i ngjashëm me flamurin e Shqipërisë, duke paraqitur të njëjtin simbol në të njëjtën ngjyrë.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shpallja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në fund të qershorit 1990, anëtarët shqiptarë të asamblesë krahinore propozuan një votim nëse do të formohej një republikë e pavarur; kryetari etnik serb i kuvendit e mbylli menjëherë atë dhe premtoi se do ta rihapte kuvendin më 2 korrik, i cili më vonë u shty.

Më 2 korrik, shumica dërrmuese e anëtarëve shqiptarë të Kuvendit Krahinor u kthyen në Kuvend, por ai ishte mbyllur; kështu që në rrugë jashtë votuan për shpalljen e Kosovës Republikë në kuadër të federatës jugosllave. [2] Qeveria serbe u përgjigj duke shpërbërë Kuvendin dhe Qeverinë e Kosovës, duke hequr çdo autonomi të mbetur. Qeveria serbe më pas miratoi një ligj tjetër për marrëdhëniet e punës, i cili pushoi nga puna 80,000 punëtorë të tjerë shqiptarë.

Anëtarët shqiptarë etnikë të Kuvendit të Kosovës tashmë të shpërbërë zyrtarisht u mblodhën në fshehtësi në Kaçanik më 7 shtator dhe shpallën "Republikën e Kosovës" në të cilën ligjet nga Jugosllavia do të ishin të vlefshme vetëm nëse janë në përputhje me kushtetutën e Republikës. Kuvendi vazhdoi me shpalljen e "Republikës së Kosovës" shtet të pavarur më 22 shtator 1991. [3] [4] Kjo deklaratë u miratua nga 99% e votuesve në një referendum jozyrtar të mbajtur disa ditë më vonë. Republika e Kosovës mori njohje diplomatike nga Shqipëria.

Strukturat paralele[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shqiptarët e Kosovës organizuan një lëvizje rezistence, duke krijuar një sërë strukturash paralele në arsim, kujdes mjekësor dhe taksa.   U hapën shkolla të reja, me shtëpi që u kthyen në ambiente për shkolla, përfshirë shkollat e mesme dhe universitetet. Dhe në zgjedhjet paralele u zgjodhën liderë të rinj, duke formuar një vend të ri brenda një vendi. Për shkak të represionit, qeveria e re e kishte vendin në mërgim. Kishte një ligë paralele futbolli, duke ndjekur të gjithë sportistët e dëbuar nga stadiumet dhe ambientet sportive. [5] [6]

Ndërhyrja e NATO-s[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Nga viti 1995 e tutje, tensionet në rajon u përshkallëzuan duke çuar në Luftën e Kosovës e cila filloi në shkurt 1998, [7] [8] [9] luftuan midis Republikës Federale të Jugosllavisë dhe guerilës revolucionare për Çlirimtare të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). [10] Fushata e udhëhequr nga UÇK-ja vazhdoi në janar 1999 dhe u soll në vëmendjen e mediave botërore nga masakra e Raçakut, vrasja masive e rreth 45 shqiptarëve (përfshirë 9 kryengritës të UÇK-së) [11] nga forcat serbe të sigurimit. [12] Një konferencë ndërkombëtare u mbajt në Rambuje, Francë më vonë atë pranverë dhe rezultoi në një marrëveshje paqeje të propozuar ( Marrëveshja e Rambujesë ), e cila u pranua nga pala etnike shqiptare, por u refuzua nga qeveria jugosllave. [13]

Dështimi i bisedimeve në Rambuje rezultoi në një fushatë ajrore të NATO-s kundër Republikës Federale të Jugosllavisë që zgjati nga 24 mars deri më 11 qershor, kur autoritetet jugosllave nënshkruan një marrëveshje teknike ushtarake që lejonte paqeruajtësit e NATO-s ( KFOR ) dhe një mision civil ndërkombëtar ( UNMIK ) të hyjnë në Kosovë.

UNMIK-u mori kontrollin e Kosovës. Institucionet e përkohshme të vetëqeverisjes u krijuan për të lejuar liderët politikë dhe të komuniteteve të Kosovës të përfaqësohen në vendime. UÇK-ja u shpërbë dhe u zëvendësua nga Trupat Mbrojtëse të Kosovës, një organizatë civile e armatosur lehtë për reagimin emergjent.

Qeveria[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pozicioni Emri Periudha Shënime Ref
President Ibrahim Rugova 1992–2000 Në mërgim në Itali nga 5 maji deri më 15 korrik 1999 [14]
kryeministër
Bujar Bukoshi 1991–2000 Në mërgim në Lubjanë, pastaj nga maji 1992 deri në gusht 1999 në Bon
Hashim Thaçi 1999–2000 Kryeministri i përkohshëm në opozitë
Kryetar i Kuvendit Ilaz Ramajli 1990–1992

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Judah, Tim (2000). Kosovo: War and Revenge. Yale University Press. ISBN 0300097255. Marrë më 17 shkurt 2013. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "Statement of Albanian PM Sali Berisha during the recognition of the Republic of Kosovo, stating that this is based on a 1991 Albanian law, which recognized the Republic of Kosova". Keshilli i Ministrave. 2008-02-18. Arkivuar nga origjinali më 2012-03-16. Marrë më 2020-02-06. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Noel Malcolm, A Short History of Kosovo, p.346.
  3. ^ Jure Vidmar International Legal Responses to Kosovo’s Declaration of Independence Arkivuar 4 mars 2018 tek Wayback Machine Vanderbilt Journal of Transitional Law, Vol 42, p789
  4. ^ Jure Vidmar (2009). "International Legal Responses to Kosovo's Declaration of Independence" (PDF). Vanderbilt Journal of Transitional Law. 42: 789. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2019-12-20. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ How to build a parallel state, Agron Demi for Prishtina Insight, 2018
  6. ^ Forming a parallel state, Besnik Pula
  7. ^ Independent International Commission on Kosovo (2000). The Kosovo Report (PDF). Oxford: Oxford University Press. fq. 2. ISBN 978-0199243099. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Quackenbush, Stephen L. (2015). International Conflict: Logic and Evidence. Los Angeles: Sage. fq. 202. ISBN 9781452240985. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "Roots of the Insurgency in Kosovo" (PDF). qershor 1999. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Glenny, Misha (2012). The Balkans. USA: Penguin Books. fq. 652. ISBN 978-0-14-242256-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Judah 2000, p. 193
  12. ^ Strauss, Julius (2001-06-30). "Massacre that started long haul to justice". Telegraph.co.uk. Marrë më 2013-02-05. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Suy, Eric (2000). "NATO's Intervention in the Federal Republic of Yugoslavia". Leiden Journal of International Law. 13: 193–205. doi:10.1017/S0922156500000133. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ "Alternative government: Republic of Kosovo". WorldStatesmen.org. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Republika_e_Parë_e_Kosovës&oldid=2498283"