Shteti pa dalje në det

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Shtet pa dalje në det)
Shtetet pa dalje në det: 42 pa dalje në det (e gjelbërt), 2 dyfish pa dalje në tokë (vjollcë)

Një shtet pa dalje në det është një vend që nuk ka territor të lidhur me një oqean ose bregdeti i të cilit shtrihet në pellgjet endorheike. Aktualisht janë 44 vende pa dalje në det dhe 5 shtete pjesërisht të njohura pa dalje në det.[1] Kazakistani është vendi më i madh në botë pa dalje në det..[2]

Në vitin 1990, kishte vetëm 30 vende pa dalje në det në botë. Shpërbërja e Jugosllavisë, shpërbërjet e Bashkimit Sovjetik dhe Çekosllovakisë, dhe referendumet e pavarësisëEritreas dhe Sudanit të Jugut kanë krijuar 15 vende të reja pa dalje në det dhe 4 shtete të njohura pjesërisht pa dalje në det, ndërsa ish-vendi pa dalje në det i Çekosllovakisë pushoi së ekzistuari më 1 janar 1993.

Në përgjithësi, të qenit pa dalje në det krijon disa të meta politike dhe ekonomike që qasja në ujërat ndërkombëtare do të shmangte. Për këtë arsye, kombet e mëdha dhe të vogla gjatë historisë kanë kërkuar të kenë qasje në ujërat e hapura, madje edhe me shpenzime të mëdha në pasuri, gjakderdhje dhe kapital politik.

Vendet pa dalje në det mund të kufizohen nga një vend i vetëm që ka qasje të drejtpërdrejtë në det të hapur, dy ose më shumë vende të tilla, ose të rrethohen nga vende të tjera pa dalje në det, duke e bërë një vend dyfish të dalë nga deti.

Lista e vendeve pa dalje në det dhe shteteve pjesërisht të njohura pa dalje në det[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shteti Sipërfaqja (km2) Popullsia Kontinenti Nënrajoni Vendet rrethuese
Internationally recognized landlocked states
Afganistani Afganistani 652,230 33,369,945 Azia Azia e Jugut Kina, Irani, Pakistani, Taxhikistani, Turkmenistani, Uzbekistani
Andorra Andorra 468 77,543 Evropa Evropa Jugore Franca dhe Spanja
Armenia Armenia 29,743 3,254,300 Azia Azia Perëndimore Azerbajxhani, Gjeorgjia, Irani, dhe Turqia
Stampa:Country data AUS Austria 83,871 8,823,054 Evropa Evropa Qendrore Republika Çeke, Gjermania, Hungaria, Italia, Lihtenshtajni, Sllovakia, Sllovenia, dhe Zvicra
Azerbajxhani Azerbajxhani 86,600 8,997,401 Azia Azia Perëndimore Armenia, Gjeorgjia, Irani, Rusia, dhe Turqia
Belgjika Bjellorusia 207,600 9,484,300 Evropa Evropa Lindore Letonia, Lituania, Polonia, Rusia, dhe Ukraina
Stampa:Country data Bhutan Butani 38,394 691,141 Azia Azia Jugore Kina dhe India
Bolivia Bolivia 1,098,581 10,907,778 Amerika Amerika Jugore Argjentina, Brazili, Kili, Paraguaji, dhe Peru
Botswana Botsvana 582,000 1,990,876 Afrika Afrika Jugore Namibia, Republika Jugafrikane, Zambia, dhe Zimbabveja
Burkina Faso Burkina Faso 274,222 15,746,232 Afrika Afrika Perëndimore Benin, Bregu i Fildishtë, Gana, Mali, Niger, dhe Togo
Burundi Burundi 27,834 10,557,259 Afrika Afrika Lindore Republika Demokratike e Kongos, Ruanda, dhe Tanzania
Republika e Afrikës Qendrore Republika e Afrikës Qendrore 622,984 4,422,000 Afrika Afrika Qendrore Kameruni, Çadi, Kongo, Republika Demokratike e Kongos, Sudani i Jugut, dhe Sudani
Stampa:Country data Chad Çadi 1,284,000 13,670,084 Afrika Afrika Qendrore Kameruni, Republika e Afrikës Qendrore, Libia, Nigeri, Nigeria, dhe Sudani
Republika Çeke Republika Çeke 78,867 10,674,947 Evropa Evropa Qendrore Austria, Gjermania, Polonia, dhe Sllovakia
Stampa:Country data Eswatini Esuatini 17,364 1,185,000 Afrika Afrika Jugore Mozambiku dhe Republika Jugafrikane
Etiopia Etiopia 1,104,300 101,853,268 Afrika Afrika Lindore Xhibuti, Eritrea, Kenia, Somalia, Sudani i Jugut, dhe Sudani
Hungaria Hungaria 93,028 9,797,561 Evropa Evropa Qendrore Austria, Kroacia, Rumania, Serbia, Sllovakia, Sllovenia, dhe Ukraina
Kazakistani Kazakistani 2,724,900 16,372,000 Azia Azia Qendrore Kina, Kirgistani, Rusia, Turkmenistani, dhe Uzbekistani
Kirgistani Kirgistani 199,951 5,482,000 Azia Azia Qendrore Kina, Kazakistani, Taxhikistani, dhe Uzbekistani
Stampa:Country data Laos Laosi 236,800 7,123,205 Azia Azia Juglindore Kamboxhia, Kina, Birmania, Tajlanda, dhe Vietnami
Stampa:Country data Lesotho Lesoto 30,355 2,067,000 Afrika Afrika Jugore Republika Jugafrikane
Lihtenshtajni Lihtenshtajni 160 35,789 Evrope Evropa Qendrore Austria dhe Zvicra
Luksemburgu Luksemburgu 2,586 502,202 Evropa Evropa Qendrore Belgjika, Franca, dhe Gjermania
Malawi Malavi 118,484 15,028,757 Africa Eastern Africa Mozambique, Tanzania, and Zambia
Mali Mali 1,240,192 14,517,176 Afrika Afrika Perëndimore Algjeria, Burkina Faso, Bregu i Fildishtë, Guinea, Mauritania, Nigeri, dhe Senegali
Maqedonia e Veriut Maqedonia e Veriut 25,713 2,114,550 Evropa Evropa Jugore Shqipëria, Bullgaria, Greqia, Kosova dhe Serbia
Moldavia Moldavia 33,846 3,559,500 Evropa Evropa Lindore Rumania, Transnistria dhe Ukraina
Mongolia Mongolia 1,566,500 2,892,876 Azia Azia Lindore Kina dhe Rusia
Nepal Nepali 147,181 26,494,504 Azia Azia Jugore Kina dhe India
Nigeri Nigeri 1,267,000 15,306,252 Afrika Afrika Perëndimore Algjeria, Benini, Burkina Faso, Çadi, Libia, Mali, dhe Nigeria
Paraguaji Paraguaji 406,752 6,349,000 Amerika Amerika Jugore Argjentina, Bolivia, dhe Brazili
 Rwanda 26,338 10,746,311 Afrika Afrika Lindore Burundi, Republika Demokratike e Kongos, Tanzania, dhe Uganda
San Marino San Marino 61 31,716 Evropa Evropa Jugore Italia
Serbia Serbia 88,361 6,926,705 Evropë Evropa Jugore Shqipëria (nërpëmjet territorit të diskutueshëm të Kosovës), Bosnja dhe Hercegovina, Bullgaria, Kroacia, Hungaria, Kosova Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, dhe Rumania
Sllovakia Sllovakia 49,035 5,429,763 Evropa Evropa Qendrore Austria, Republika Çeke, Hungaria, Polonia, dhe Ukraina
Stampa:Country data South Sudan Sudani i Jugut 619,745 8,260,490 Afrika Afrika Lindore Republika e Afrikës Qendrore, Republika Demokratike e Kongos, Etiopia, Kenia, Sudani, dhe Uganda
Stampa:Country data Tajikistan Taxhikistani 143,100 7,349,145 Azia Azia Qendrore Afganistani, Kina, Kirgistani, dhe Uzbekistani
Turkmenistani Turkmenistani 488,100 5,110,000 Azia Azia Qendrore Afganistani, Irani, Kazakistani, dhe Uzbekistani
Uganda Uganda 241,038 40,322,768 Afrika Afrika Perëndimore Republika Demokratike e Kongos, Kenia, Ruanda, Sudani i Jugut, dhe Tanzania
Uzbekistani Uzbekistani 449,100 32,606,007 Azia Azia Qendrore Afghanistan, Kazakistani, Kirgistani, Taxhikistani, dhe Turkmenistani
Stampa:Country data Vatican City Vatikani 0.44 826 Evropa Evropa Jugore Italia
Zambia Zambia 752,612 12,935,000 Afrika Afrika Lindore Angola, Botsvana, Republika Demokratike e Kongos, Malavi, Mozambiku, Namibia, Tanzania, dhe Zimbabveja
Zimbabwe Zimbabveja 390,757 12,521,000 Afrika Afrika Lindore Botsvana, Mozambiku, Republika Jugafrikane, dhe Zambia
Stampa:Country data CHE Zvicra 41,284 8,401,120 Evropa Evropa Qendrore Austria, Franca, Gjermania, Italia, dhe Lihtenshtajni
Shtetet e njohura pjesërisht pa dalje në det
Stampa:Country data Artsakh Arcahu 3,170 120,000 Azia Azia Perëndimore Azerbajxhani
Kosova Kosova 10,908 1,804,838 Evropa Evropa Jugore Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, dhe Serbia
Stampa:Country data South Ossetia Osetia e Jugut 3,900 72,000 Azia Azia Perëndimore Gjeorgjia dhe Rusia
Stampa:Country data Transnistria Transnistria 4,163 505,153 Evropa Evropa Lindore Moldavia dhe Ukraina
Gjithsej 14,776,228 475,818,737 N/A
Përqindja e botës 11.4% 6.9%

Shënim:

  1. Nëse Transnistria (e panjohur) përfshihet, atëherë Moldavia dhe Transnistria formojnë grupin e tyre të Evropës Lindore, të listuar në kllapa në tabelë.
  2. Nëse nuk do të ishte për 40 km vijë bregdetare në Muanda, Republika Demokratike e Kongos do t'i bashkonte dy grupet afrikane në një, duke i bërë ata grupin më të madh të afërt në botë.
  3. Grupi i Azisë Jugore dhe grupi i Azisë Perëndimore mund të konsiderohen të afërta, të bashkuara me Detin Kaspik pa dalje në det. Mongolia është pothuajse pjesë e këtij grupi gjithashtu, duke u ndarë nga Kazakistani vetëm 30 km, përgjatë territorit kinez ose rus.

Ekzistojnë 14 vendet e mëposhtme "të vetme" pa dalje në det (secila prej tyre nuk kufizohet me asnjë vend tjetër pa dalje në det):

Shënime:

  1. Nëse Transnistria (e panjohur) përfshihet, atëherë Moldavia nuk do të konsiderohet një vend i vetëm pa dalje në det.
  2. Nëse Bregu Perëndimor (një pjesë e shtetit të njohur pjesërisht të Palestinës) përfshihet si një entitet i veçantë politik, atëherë Azia do të kishte 6 vende të vetme pa dalje në det.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ 44 Landlocked Countries Without Direct Ocean Access
  2. ^ "Largest LLC" (në anglisht). United Nations Conference on Trade and Development.