Ernest Rutherford: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
v r2.7.1) (roboti shtoj: als:Ernest Rutherford |
AXRL (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 10: | Rreshti 10: | ||
* 3. Vetëm shumë pak grimca alfa nuk përshkonin pllakën dhe ktheheshin prapa. |
* 3. Vetëm shumë pak grimca alfa nuk përshkonin pllakën dhe ktheheshin prapa. |
||
Duke u menduar rreth |
Duke u menduar rreth këtyre rezultateve, Rutherfordi u përpoq te merrte me mend se çfarë takonin grimcat alfa kur përshkonin pllaken. |
||
Pothuajse te gjitha grimcat |
Pothuajse te gjitha grimcat përshkojnë pllaken duke e lene te pademtuar : ato nuk gjenin përgese që t'i ndalonin dhe trajektorja e tyre mbetej e pandryshuar. Grimcat e pakta që ktheheshin pas, gjenin një pengese te pakapercyeshme, megjithatë shume e vogël meqenese ndodhia ngjet vetëm rralle here. Rutherfordi doli në konkuzionin se kjo pengese duhej te ishe bërthama e vogël, e rende, e pajisur me ngarkese pozitive, meqë grimcat alfa që shmangen nga lëvizja drejtvizore janë ato, trajektorja e te cilave kalon afër bërthamave pozitive. |
||
Rezultatet eksperimentale te arritura nga Rutherfordi dhe te |
Rezultatet eksperimentale te arritura nga Rutherfordi dhe te vërtetuara edhe nga studiues te tjerë lejuan te përpunohet i ashtequajturi model atomik bërthamor. Në te cilin, atomi paraqitej si një sfere, në qendër te se cilës është e vendosur bërthama, dhe elektronet rrotullohen rreth bërthames duke ndjekur orbitale eliptike si ato te planeteve rreth diellit dhe për ketë shkak, ky model u njoh edhe si modeli planetar. Nëse atomin do ta krahasonim me një stadium futbolli, bërthama e tij do te ishte sa një kokerr arre në mes te stadiumit. Vellimi i atomit përputhet me hapësirën e zëne nga elektronet në lëvizje te vazhdueshme përreth bërthames, dhe është një milion miliard here me e madhe, prandaj atomi ka një diametër që është rreth njëqind mije here me i madh se ai i bërthames se tij. |
||
[[Kategoria:Çmimi Nobel për Kimi]] |
[[Kategoria:Çmimi Nobel për Kimi]] |
Versioni i datës 25 mars 2012 19:02
Sir Ernest Rutherford, Baron i parë Rutherford of Nelson, lindi më 30 gusht 1871 në Brightwater afër Nelson në Zelandë e re dhe vdiq më 19 tetor 1937 në Cambridge. Ishte nga Zelanda e Re, por punoi në Angli si studiues i fizikës bërthamore. Në vitin 1908 mori çmimin Nobel. Dhe që nga viti 1931 ishte baron i Rutherford of Nelson.
Eksperimenti
Në vitin 1911 fizikani neozelandez Ernest Rutherford dhe bashkëpunëtoret e tij kryen një eksperiment, i cili më pas u bë historik, në një laborator të Universitetit të Kembrixhit, në Britaninë e Madhe. Ai i kishte vene si qellim vetës të vërtetonte vlefshmërinë e modelit atomik të Thomsonit përmes vëzhgimit të sjelljes së grimcave alfa të lëshuara me shpejtësi shumë të madhe kundër një pllakë shumë të hollë floriri.
Përfundimet e vërejtura qene si më poshtë :
- 1. Pjesa më e madhe e grimcave alfa përshkonte pllakën metalike sikur ajo të mos përbente asnjë pengese.
- 2. Disa grimca alfa pësonin një devijim pak a shumë të madh në krahasim me vijën imagjinare pingul mbi pllake.
- 3. Vetëm shumë pak grimca alfa nuk përshkonin pllakën dhe ktheheshin prapa.
Duke u menduar rreth këtyre rezultateve, Rutherfordi u përpoq te merrte me mend se çfarë takonin grimcat alfa kur përshkonin pllaken.
Pothuajse te gjitha grimcat përshkojnë pllaken duke e lene te pademtuar : ato nuk gjenin përgese që t'i ndalonin dhe trajektorja e tyre mbetej e pandryshuar. Grimcat e pakta që ktheheshin pas, gjenin një pengese te pakapercyeshme, megjithatë shume e vogël meqenese ndodhia ngjet vetëm rralle here. Rutherfordi doli në konkuzionin se kjo pengese duhej te ishe bërthama e vogël, e rende, e pajisur me ngarkese pozitive, meqë grimcat alfa që shmangen nga lëvizja drejtvizore janë ato, trajektorja e te cilave kalon afër bërthamave pozitive.
Rezultatet eksperimentale te arritura nga Rutherfordi dhe te vërtetuara edhe nga studiues te tjerë lejuan te përpunohet i ashtequajturi model atomik bërthamor. Në te cilin, atomi paraqitej si një sfere, në qendër te se cilës është e vendosur bërthama, dhe elektronet rrotullohen rreth bërthames duke ndjekur orbitale eliptike si ato te planeteve rreth diellit dhe për ketë shkak, ky model u njoh edhe si modeli planetar. Nëse atomin do ta krahasonim me një stadium futbolli, bërthama e tij do te ishte sa një kokerr arre në mes te stadiumit. Vellimi i atomit përputhet me hapësirën e zëne nga elektronet në lëvizje te vazhdueshme përreth bërthames, dhe është një milion miliard here me e madhe, prandaj atomi ka një diametër që është rreth njëqind mije here me i madh se ai i bërthames se tij.