Filipi II i Maqedonisë: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v r2.7.2+) (roboti ndryshoj: nl:Philippus II van Macedonië
No edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{Monark
{{Monark
|Emri =Filipi II
|Emri = Filipi II
|title =Bazileus i Maqedonisë
|title = Bazileus i Maqedonisë
|image =[[Image:Filip II Macedonia.jpg|250px]]
|image = [[Image:Filip II Macedonia.jpg|250px]]
|caption =<small>Busti i Filipit II i Maqedonisë.</small>
|caption = <small>Busti i Filipit II i Maqedonisë.</small>
|reign =359 P.r.l.k – 336 P.r.l.k
|reign = 359 P.r.l.k – 336 P.r.l.k
|Gjuha_amtare1 = Greqisht
|Gjuha_amtare1 = Greqisht
|Gjuha_amtare1_Emri1 = Φίλιππος
|Gjuha_amtare1_Emri1 = Φίλιππος
|Paraardhësi =Amyntas IV i Maqedonisë
|Paraardhësi = Amyntas IV i Maqedonisë
|Pasardhësi =[[Aleksandri i Madh]]
|Pasardhësi = [[Aleksandri i Madh]]
|bashkëshort 1 =Audata
|bashkëshort 1 = Audata
|bashkëshort 2 =Fila
|bashkëshort 2 = Fila
|bashkëshort 3 =Nicesipolis
|bashkëshort 3 = Nicesipolis
|bashkëshort 4 =Filina
|bashkëshort 4 = Filina
|bashkëshort 5 =Olimpias
|bashkëshort 5 = Olimpias
|bashkëshort 6 =Meda e Odesës
|bashkëshort 6 = Meda e Odesës
|bashkëshort 7 =Kleopatra Euridika
|bashkëshort 7 = Kleopatra Euridika
|Fëmijët =Cynane<br />Filip III<br />[[Aleksandri i Madh]]<br />Kleopatra<br />Thessalonica<br /> Ptolemeu I Soter
|Fëmijët = Cynane<br />Filip III<br />[[Aleksandri i Madh]]<br />Kleopatra<br />Thessalonica<br /> Ptolemeu I Soter
|Dinastia mbretërore=Dinastia Argead
|Dinastia mbretërore = Dinastia Argead
|Babai =Amyntas III
|Babai = Amyntas III
|Mamaja =Euridika II
|Mamaja = Euridika II
|Data e lindjes =382 p.r.l.k
|Data e lindjes = 382 p.r.l.k
|Vendi i lindjes =Pela, Maqedoni
|Vendi i lindjes = Pela, Maqedoni
|Data e vdekjes =Tetor, 336 p.r.l.k (46 vjeç)
|Data e vdekjes = Tetor, 336 p.r.l.k (46 vjeç)
|Vendi i vdekjes =Aigai, [[Maqedoni]]
|Vendi i vdekjes = Aigai, [[Maqedoni]]
|Vendi i varrosjes =Aigai, [[Maqedoni]]
|Vendi i varrosjes = Aigai, [[Maqedoni]]
|}}
|}}


Rreshti 36: Rreshti 36:
Filipi ishte martuar me Audaten stermbese e mbretit Ilir te Dardanise, Bardhyl. Megjithate kjo nuk e pengoi te marshonte kundrejt Ilireve ne (358) dhe ti derrmonte ne nje beteje te eger ku vdiqen 7000 ilire (357). Me kete ai vendosi autoritetin e tij ne Liqenin e Ohrit dhe ne favor te Epiroteve.
Filipi ishte martuar me Audaten stermbese e mbretit Ilir te Dardanise, Bardhyl. Megjithate kjo nuk e pengoi te marshonte kundrejt Ilireve ne (358) dhe ti derrmonte ne nje beteje te eger ku vdiqen 7000 ilire (357). Me kete ai vendosi autoritetin e tij ne Liqenin e Ohrit dhe ne favor te Epiroteve.


Ai perdori edhe luftesn socilale si nje mundesi per zgjerim. Beri nje marreveshje me Athinasit e cila nuk kishte mundur dot te pushtonte Amfiolisin, qe komandonte minierat e arit ne malin Pangaion. Ai do ta mposhte kete qytet dhe do te ia jepte Athinasve ne kembim te qytetit Pydnas te cilin Maqedonasit e kishin humbur ne 363. Megjithate pasi pushtoi Amfiolisin ai i mbajti te dy qytetet. Pasi Athina i shpalli lufte ai lidhi aleance me "Lidhjen Kalkidiane te Olnysit". Me pas pushtoi Potidaean dhe kesaj rradhe duke e mbajtur fjalen dhe ia dha Lidhjes (356) nje vit perpara se te martohej me princeshen Epirote Olimpia, e cila ishte e bija e mbretit te Molosve.
Ai perdori edhe luftesn socilale si nje mundesi per zgjerim. Beri nje marreveshje me Athinasit e cila nuk kishte mundur dot te pushtonte Amfiolisin, qe komandonte minierat e arit ne malin Pangaion. Ai do ta mposhte kete qytet dhe do te ia jepte Athinasve ne kembim te qytetit Pydnas te cilin Maqedonasit e kishin humbur ne 363. Megjithate pasi pushtoi Amfiolisin ai i mbajti te dy qytetet. Pasi Athina i shpalli lufte ai lidhi aleance me "Lidhjen Kalkidiane te Olnysit". Me pas pushtoi Potidaean dhe kesaj rradhe duke e mbajtur fjalen dhe ia dha Lidhjes (356) nje vit perpara se te martohej me princeshen Epirote Olimpia, e cila ishte e bija e mbretit te Molosve.


Ne 356 p.k Filipi pushtoi edhe Creniden te ciles ia ndryshoi emrin ne Filipi: atje themeloi nje garnizon te fuqishem i cili do te kontrollonte minierat e saj , te cilat i dhane shume ar me ane te te cilave financoi fushatat ushtarake. Ne te njejten kohe gjenerali i tij Parmenioni kishte mundur Iliret perseri. Gjithashtu ne 356 p.k lindi djali i tij Aleksandri dhe Filipi kishte fituar ne gare me kuaj ne lojerat Olimpike. Ne 355-354 p.k ai rrethoi Methonen qytetin e fundit qe kontrollonte Athina ne gjirin Thermaik. Gjate rrethimit Filipi humbi nje sy. Megjithe ardhjen e dy flotave Athinase qyteti ra ne 354 p.k. Filipi gjithashtu sulmoi edhe dy qytete Thrake te vendosura ne bregdet : Abdera dhe Maronea (354-353).
Ne 356 p.k Filipi pushtoi edhe Creniden te ciles ia ndryshoi emrin ne Filipi: atje themeloi nje garnizon te fuqishem i cili do te kontrollonte minierat e saj , te cilat i dhane shume ar me ane te te cilave financoi fushatat ushtarake. Ne te njejten kohe gjenerali i tij Parmenioni kishte mundur Iliret perseri. Gjithashtu ne 356 p.k lindi djali i tij Aleksandri dhe Filipi kishte fituar ne gare me kuaj ne lojerat Olimpike. Ne 355-354 p.k ai rrethoi Methonen qytetin e fundit qe kontrollonte Athina ne gjirin Thermaik. Gjate rrethimit Filipi humbi nje sy. Megjithe ardhjen e dy flotave Athinase qyteti ra ne 354 p.k. Filipi gjithashtu sulmoi edhe dy qytete Thrake te vendosura ne bregdet : Abdera dhe Maronea (354-353).
Rreshti 48: Rreshti 48:
[[Skeda:PhilipIIGoldStaterHeadOfApollo.jpg|thumb|200px|right|Filipi i II ne monedhe ari, me koken e Apollonit.]]
[[Skeda:PhilipIIGoldStaterHeadOfApollo.jpg|thumb|200px|right|Filipi i II ne monedhe ari, me koken e Apollonit.]]


Ne 349 p.k, Filipi nisi rrethimin e Olynthesit e cila pervec pozicioniot te saj strategjik pretendonte ne fronin maqedonas prej disa lidhjeje me Arrhideusin dhe Menelaun. Olynthesi ne fillim ishte aleat me Maqedonine por me vone lidhi besnikeri me Athinen. Kjo e fundit nuk beri asgje per te ndihmuar qytetin, ekspedita e tyre u kthye mbrapa per shkak te nje revolte ne Eube te cilen e pagoi Filipi me arin e tij. Ne vitin 348 p.k mbreti maqedonas mundi Olynthesin dhe e shkaterroi te tere qytetin. Te njejtin fat kishin pesuar edhe qytetet e tjera te Kolkides. Meqe Maqedonia dhe te tere regjionet e tjera fqinje ishin te sigurta, Filipi festoi lojerat e tij Olimpike ne Dium. Ne 347 p.k Filipi avancoi per te pushtuar te tere zonat lindore rreth Hebrusit dhe detyroi paraqitjen e princit thrak Cersobleptesit. Ne vitin 346 p.k ai nderhyri ne menyre efektive ne luften midis Tebes dhe Fokeasve por lufterat e tij me Athinen ende vazhdonin. Megjithate Athina i kishte bere kerkerse per paqe dhe kur Filipi shkoi perseri ne jug u vendos paqja ne Thesali. Me qytet shtetet kyce greke ai i dergoi nje mesazh Spartes ``Nqs ju nuk paraqiteni pa vonesa te metejshme, une do te shkoj me ushtri ne tokat tuaja dhe do te shkaterroj fermat tuaja, vras njerezit tuaj dhe do te shkaterroj qytetin tuaj. Pergjigja etyre lakonike ishte ``ne qofte se ``. Filipi dhe Aleksandri do ti linin te dy vetem. Me vone ushtrite maqedonase kaluan nga Epiri ne detin Adriatik.
Ne 349 p.k, Filipi nisi rrethimin e Olynthesit e cila pervec pozicioniot te saj strategjik pretendonte ne fronin maqedonas prej disa lidhjeje me Arrhideusin dhe Menelaun. Olynthesi ne fillim ishte aleat me Maqedonine por me vone lidhi besnikeri me Athinen. Kjo e fundit nuk beri asgje per te ndihmuar qytetin, ekspedita e tyre u kthye mbrapa per shkak te nje revolte ne Eube te cilen e pagoi Filipi me arin e tij. Ne vitin 348 p.k mbreti maqedonas mundi Olynthesin dhe e shkaterroi te tere qytetin. Te njejtin fat kishin pesuar edhe qytetet e tjera te Kolkides. Meqe Maqedonia dhe te tere regjionet e tjera fqinje ishin te sigurta, Filipi festoi lojerat e tij Olimpike ne Dium. Ne 347 p.k Filipi avancoi per te pushtuar te tere zonat lindore rreth Hebrusit dhe detyroi paraqitjen e princit thrak Cersobleptesit. Ne vitin 346 p.k ai nderhyri ne menyre efektive ne luften midis Tebes dhe Fokeasve por lufterat e tij me Athinen ende vazhdonin. Megjithate Athina i kishte bere kerkerse per paqe dhe kur Filipi shkoi perseri ne jug u vendos paqja ne Thesali. Me qytet shtetet kyce greke ai i dergoi nje mesazh Spartes ``Nqs ju nuk paraqiteni pa vonesa te metejshme, une do te shkoj me ushtri ne tokat tuaja dhe do te shkaterroj fermat tuaja, vras njerezit tuaj dhe do te shkaterroj qytetin tuaj. Pergjigja etyre lakonike ishte "ne qofte se". Filipi dhe Aleksandri do ti linin te dy vetem. Me vone ushtrite maqedonase kaluan nga Epiri ne detin Adriatik.


Ne 345 p.k ai kryen nje fushate te veshtire kunder Ardiaios, nen mbretin e tyre Pluratus, gjate se ciles ai u plagos rende nga nje ushtar ardian ne kemben e djathte.
Ne 345 p.k ai kryen nje fushate te veshtire kunder Ardiaios, nen mbretin e tyre Pluratus, gjate se ciles ai u plagos rende nga nje ushtar ardian ne kemben e djathte.


Ne 342 p.k Filipi udhehoqi nje ekspedite ne veri kunder Skitheve duke pushtuar qytetin e fortifikuar Thrak, Eumolpia per t'i dhene asaj emrin e tij, Filipolis ( Plovidi modern).
Ne 342 p.k Filipi udhehoqi nje ekspedite ne veri kunder Skitheve duke pushtuar qytetin e fortifikuar Thrak, Eumolpia per t'i dhene asaj emrin e tij, Filipolis (Plovidi modern).


Ne 340 p.k Filipi filloi rrethimin e Perinthusit. Ai filloi edhe nje rrethim tjeter ne 349 p.k ne qytetin e Bizantit. Pas mossuksesit ne te dy rrethimet ndikimi i Filipit ne Greqi ishte kompromentuar. Megjithate ai me sukses arriti te rikonformonte autoritetin ne Egje duke mundur nje ushtri Tebane dhe Athinase te bashkuar ne betejen e Kerones, ne 338 p.k, ndersa ne te njejtin vit, ai shkaterroi Amfisen sepse banoret e saj kishin kultivuar ne menyre te paligjshme pjese te fushes Krisaian e cila i takonte Delfit. Filipi krijoi dhe udhehoqi Ligen e Korintit ne 337 p.k. Anetaret e Lidhjes thane se nuk do te benin lufte kunder njeri-tjetrit, pervec nqs kjo ishte per te shtypur revolucion. Filipi u caktua si lider i ushtrise kunder Perandorise Persiane. Ne 336 p.k kur po beheshin pergatitjet e para Filipi u vra dhe u zevendesua ne fron nga djali i tij, Aleksandri i III.
Ne 340 p.k Filipi filloi rrethimin e Perinthusit. Ai filloi edhe nje rrethim tjeter ne 349 p.k ne qytetin e Bizantit. Pas mossuksesit ne te dy rrethimet ndikimi i Filipit ne Greqi ishte kompromentuar. Megjithate ai me sukses arriti te rikonformonte autoritetin ne Egje duke mundur nje ushtri Tebane dhe Athinase te bashkuar ne betejen e Kerones, ne 338 p.k, ndersa ne te njejtin vit, ai shkaterroi Amfisen sepse banoret e saj kishin kultivuar ne menyre te paligjshme pjese te fushes Krisaian e cila i takonte Delfit. Filipi krijoi dhe udhehoqi Ligen e Korintit ne 337 p.k. Anetaret e Lidhjes thane se nuk do te benin lufte kunder njeri-tjetrit, pervec nqs kjo ishte per te shtypur revolucion. Filipi u caktua si lider i ushtrise kunder Perandorise Persiane. Ne 336 p.k kur po beheshin pergatitjet e para Filipi u vra dhe u zevendesua ne fron nga djali i tij, Aleksandri i III.


==Vrasja==
== Vrasja ==

[[Skeda:Phillip Museum.jpg|thumb|200px|Larnaksi i arte, ne muzeun e [[Virgjinias]], e cila mund te permbaje mbetjet e Filipit te II te Maqedonise.]]
[[Skeda:Phillip Museum.jpg|thumb|200px|Larnaksi i arte, ne muzeun e [[Virgjinias]], e cila mund te permbaje mbetjet e Filipit te II te Maqedonise.]]


Rreshti 66: Rreshti 65:
Pesedhjete vjet me vone, historiani Cleitarchus, shpjegoi dhe zgjeroi me shume historine. Shekuj me vone ky version iu transmetua Didorus Sicilusit dhe nga tere historianet e tjere qe perdoren Cleitarchusin. Ne librin e gjashtembedhjete historik te Didorusit shkruhet : Pausania ishte nje dashnor i Filipit dhe u be xheloz kur ky i fundit kthye syte tek nje tjeter i ri i quajtur serisht Pausania.
Pesedhjete vjet me vone, historiani Cleitarchus, shpjegoi dhe zgjeroi me shume historine. Shekuj me vone ky version iu transmetua Didorus Sicilusit dhe nga tere historianet e tjere qe perdoren Cleitarchusin. Ne librin e gjashtembedhjete historik te Didorusit shkruhet : Pausania ishte nje dashnor i Filipit dhe u be xheloz kur ky i fundit kthye syte tek nje tjeter i ri i quajtur serisht Pausania.


Kur Pausania iu ankua Filipit per Attalusin por ky kishte ndermend ta conte Attalusin se bashku me Parmenionin ne Azi per te bere nje pergatitje per pushtimin e tij te planifikuar. Filipi gjithashtu u martua me mbesen ose vajzen e Attalusit te quajtur Euridike. Ne vend qe te fyente Attalusin, Filipi e zbuti Pausanian duke e ngritur ne rangun e truprojes. Pausanias, deshira per tu hakmarre ndaj atij qe nuk ia ktheu nderin ne vend i qendronte akoma e gjalle; keshtu ai planifikoi te vriste Filipin, dhe disa kohe pas perdhunimit te dyshuar, ndersa Attalusi ishte ne Azi duke lufuar me Persianet, ai vendos planin e tij ne veprim. Historiane te tjere mendojne se Aleksandri dhe/ose mamaja e tij Olimpia kishin bere shume intriga ne mos vete nxitesit. Kjo e fundit duket sikur mund te jete dicka sepse Olimpia ia shprehu mirenjohjen ne te njejten nate kur u kthye nga mergimi vendosi kurore ne trupin e vrasesit dhe urdheroi te behen sakrifica vjetore ne nje koder ku ndodhej varri, ne kujtim te tij.
Kur Pausania iu ankua Filipit per Attalusin por ky kishte ndermend ta conte Attalusin se bashku me Parmenionin ne Azi per te bere nje pergatitje per pushtimin e tij te planifikuar. Filipi gjithashtu u martua me mbesen ose vajzen e Attalusit te quajtur Euridike. Ne vend qe te fyente Attalusin, Filipi e zbuti Pausanian duke e ngritur ne rangun e truprojes. Pausanias, deshira per tu hakmarre ndaj atij qe nuk ia ktheu nderin ne vend i qendronte akoma e gjalle ; keshtu ai planifikoi te vriste Filipin, dhe disa kohe pas perdhunimit te dyshuar, ndersa Attalusi ishte ne Azi duke lufuar me Persianet, ai vendos planin e tij ne veprim. Historiane te tjere mendojne se Aleksandri dhe/ose mamaja e tij Olimpia kishin bere shume intriga ne mos vete nxitesit. Kjo e fundit duket sikur mund te jete dicka sepse Olimpia ia shprehu mirenjohjen ne te njejten nate kur u kthye nga mergimi vendosi kurore ne trupin e vrasesit dhe urdheroi te behen sakrifica vjetore ne nje koder ku ndodhej varri, ne kujtim te tij.


[[Skeda:Vergina Tombs Entrance.jpg|thumb|200px|right|Hyrja për ne "Tumen e Madhe" Muzeu i [[Virgjinias]].]]
[[Skeda:Vergina Tombs Entrance.jpg|thumb|200px|right|Hyrja për ne "Tumen e Madhe" Muzeu i [[Virgjinias]].]]


Shume historiane moderne kane verejtur se te gjitha lloogarite jane te pamundshme. Ne rastin e Pausanias motivi i krimit eshte veshtire te duket adekuat. Ne anen tjeter implikimi i Aleksandrit dhe i Olimpies duket i cuditshem: te veproje si ata nuk do te duhej te kishin treguar paturpesi te pacipe ne fytyren e nje makine ushtarake besnike pergjithesisht ndaj Filipit si Pausania.(ata nuk dinin gje per konfliktin midis te dyve). Ajo që duket të jenë të regjistruar në këtë janë dyshimet e natyrshme që ra mbi përfituesit kryesor të vrasjes, veprimet e tyre pas vrasjes, sadoqe e mire do te ishte per ata kjo vrasje, nuk mund te provoje fajesine e tyre. Me tej: Attalusi u ekzekutua nga Aleksandri pasi ky morri fronin, një mund të pyes veten nëse regjistrimi i tij në mesin e komplotistët nuk ishte për efekt të futjes se motive politike në një spastrim.Attalus kishte deklaruar publikisht shpresën e tij se nuk do të ketë sukses, Aleksandri sa Filipi, por më tepër se një bir i mbeses se tij Euridike qe u martua me Filipin, mund ta largonte Aleksandrin nga froni, keshtu ai vrau babane ne bashkpunim me mamane per te siguruar fronin.
Shume historiane moderne kane verejtur se te gjitha lloogarite jane te pamundshme. Ne rastin e Pausanias motivi i krimit eshte veshtire te duket adekuat. Ne anen tjeter implikimi i Aleksandrit dhe i Olimpies duket i cuditshem: te veproje si ata nuk do te duhej te kishin treguar paturpesi te pacipe ne fytyren e nje makine ushtarake besnike pergjithesisht ndaj Filipit si Pausania.(ata nuk dinin gje per konfliktin midis te dyve). Ajo që duket të jenë të regjistruar në këtë janë dyshimet e natyrshme që ra mbi përfituesit kryesor të vrasjes, veprimet e tyre pas vrasjes, sadoqe e mire do te ishte per ata kjo vrasje, nuk mund te provoje fajesine e tyre. Me tej : Attalusi u ekzekutua nga Aleksandri pasi ky morri fronin, një mund të pyes veten nëse regjistrimi i tij në mesin e komplotistët nuk ishte për efekt të futjes se motive politike në një spastrim.Attalus kishte deklaruar publikisht shpresën e tij se nuk do të ketë sukses, Aleksandri sa Filipi, por më tepër se një bir i mbeses se tij Euridike qe u martua me Filipin, mund ta largonte Aleksandrin nga froni, keshtu ai vrau babane ne bashkpunim me mamane per te siguruar fronin.


[[af:Philippos II van Makedonië]]
[[af:Philippos II van Makedonië]]

Versioni i datës 1 prill 2012 19:47

Filipi II
Bazileus i Maqedonisë
Busti i Filipit II i Maqedonisë.
GreqishtΦίλιππος
<includeonly
Lindur382 p.r.l.k
Vendi i lindjesPela, Maqedoni
VdekjaTetor, 336 p.r.l.k (46 vjeç)
Vendi i vdekjesAigai, Maqedoni
ParaardhësiAmyntas IV i Maqedonisë
PasardhësiAleksandri i Madh
GratëAudata
Fila
Nicesipolis
Filina
Olimpias
Meda e Odesës
Kleopatra Euridika
FëmijëtCynane
Filip III
Aleksandri i Madh
Kleopatra
Thessalonica
Ptolemeu I Soter Cynane
Filip III
Aleksandri i Madh
Kleopatra
Thessalonica
Ptolemeu I Soter
Dinastia mbretëroreDinastia Argead
BabaiAmyntas III
MamajaEuridika II

Filipi II i Maqedonisë jetoi në vitet 382-336 para Krishtit. Ai ishte mbret Grek i Maqedonisë nga 359-336 para Krishtit. Ishte babai i Aleksandërit të madh dhe Filipit të III.

Jeta

Filipi lindi në Pelle kryeqytetin e Maqedonisë. Ai ishte djali i Amyntasit III dhe Euridikes. Në rininë e tij ai u çua në Tebe si peng sepse në atë kohë Teba ishte qytet-shteti më i fuqishëm i Greqisë. Kjo periudhe zgjati 3 vjet (368-365 para Krishtit). Gjatë kohës që ndenje atje ai morri nja edukim ushtarak dhe diplomatik nga Epaminonda. Në 364 para Krishtit ai u rikthye në Maqedoni. Vdekja e vëllezërve të vet Aleksandrit II dhe Perdikas III i kishte hapur rruge për në fron të cilin e morri në 359 para Krishtit.

Aftësitë ushtarake te cilat i zotëronte Filipi i sollën atij shume suksese ne fillim. Megjithatë atij i duhej te rregullonte një situate e cila ishte përkeqësuan jashtë mase prej disfatës kundër Ilireve ku kishte gjetur vdekjen edhe Perdika III. Paionasit dhe Thraket kishin pushtuar lindjen e vendit ndërsa Athinasit kërcënonin ne jug. Duke perdorur diplomacine si arriti ti largonte Paionasit dhe Thraket ma ane te shumave premtuese qe do tu japte. Pas kesaj arriti ta shkaterronte ushtrinë athinase prej 3000 hopliteve (359 P.K). Tashme i lire prej kundershtareve ai u përpoq te forconte pozitat e tij ne vend dhe sidomos ushtrine. Risia e tij me e rendesishme ishte te perdorte kembesorine te armatosur me sarissa, një shtize jashtezakonisht e gjate me te cilën u formua "Falanga Maqedonase".

Filipi ishte martuar me Audaten stermbese e mbretit Ilir te Dardanise, Bardhyl. Megjithate kjo nuk e pengoi te marshonte kundrejt Ilireve ne (358) dhe ti derrmonte ne nje beteje te eger ku vdiqen 7000 ilire (357). Me kete ai vendosi autoritetin e tij ne Liqenin e Ohrit dhe ne favor te Epiroteve.

Ai perdori edhe luftesn socilale si nje mundesi per zgjerim. Beri nje marreveshje me Athinasit e cila nuk kishte mundur dot te pushtonte Amfiolisin, qe komandonte minierat e arit ne malin Pangaion. Ai do ta mposhte kete qytet dhe do te ia jepte Athinasve ne kembim te qytetit Pydnas te cilin Maqedonasit e kishin humbur ne 363. Megjithate pasi pushtoi Amfiolisin ai i mbajti te dy qytetet. Pasi Athina i shpalli lufte ai lidhi aleance me "Lidhjen Kalkidiane te Olnysit". Me pas pushtoi Potidaean dhe kesaj rradhe duke e mbajtur fjalen dhe ia dha Lidhjes (356) nje vit perpara se te martohej me princeshen Epirote Olimpia, e cila ishte e bija e mbretit te Molosve.

Ne 356 p.k Filipi pushtoi edhe Creniden te ciles ia ndryshoi emrin ne Filipi: atje themeloi nje garnizon te fuqishem i cili do te kontrollonte minierat e saj , te cilat i dhane shume ar me ane te te cilave financoi fushatat ushtarake. Ne te njejten kohe gjenerali i tij Parmenioni kishte mundur Iliret perseri. Gjithashtu ne 356 p.k lindi djali i tij Aleksandri dhe Filipi kishte fituar ne gare me kuaj ne lojerat Olimpike. Ne 355-354 p.k ai rrethoi Methonen qytetin e fundit qe kontrollonte Athina ne gjirin Thermaik. Gjate rrethimit Filipi humbi nje sy. Megjithe ardhjen e dy flotave Athinase qyteti ra ne 354 p.k. Filipi gjithashtu sulmoi edhe dy qytete Thrake te vendosura ne bregdet : Abdera dhe Maronea (354-353).

Harta e territorit i Filipit II

I perfshire edhe ne luften e 3 fetare qe kishte shperthyer ne Greqi, Filipi ne veren e 353 p.k ai pushtoi Thesaline duke mposhtur 7000 Fokeas nen vellane e Onomarkusit. Kjo e fundit mundi Filipin ne dy beteja qe pasuan. Filipi u kthye ne Thesali veren e ardhshme me 20000 kembesore dhe 3000 kalores duke perfshire te tere trupat Thesaliane te rekrutuar. Ne betejen e Krokusit 6000 Fokeas vdiqen ndersa 3000 te tjere u burgosen dhe me vone u mbyten. Kjo lufte i dha Filipit nje prestigj te madh si dhe blerjen e lire te Feraes nje qytet ne juglindje te Thesalise. Ai gjithashtu u be tagus i Thesalise. Mori regjionin Magnesia qe ndodhej ne juglindje te Thesalise se bashku me qytetin e saj kryesor Pagasae. Filipi nuk avancoi per ne Greqine qendrore sepse Athinasit duke mos arritur ne kohe per te mbrjtur Pagasaen kishin pushtuar Termopilet.

Armiqesia me Athinen nuk ishte teresisht e hapur por Athina ishte kercenuar nga pala maqedonase per arin ne Eube. Ne 352 p.k deri ne 346 p.k Filipi serisht nuk sulmoi ne jug. Ai ishte aktiv ne nenshtrimin e qyteteve koder te Ballkanit perendimor e verior dhe zvogelimin e qyteteve bregdetare greke deri ne Hebrus. Per qytetin kryesor bregdetar Olynthesit Filipi vazhdonte te pretendonte miqesine perderisa qytetet e tjera fqinje ishin ne duart e tij.

Filipi i II ne monedhe ari, me koken e Apollonit.

Ne 349 p.k, Filipi nisi rrethimin e Olynthesit e cila pervec pozicioniot te saj strategjik pretendonte ne fronin maqedonas prej disa lidhjeje me Arrhideusin dhe Menelaun. Olynthesi ne fillim ishte aleat me Maqedonine por me vone lidhi besnikeri me Athinen. Kjo e fundit nuk beri asgje per te ndihmuar qytetin, ekspedita e tyre u kthye mbrapa per shkak te nje revolte ne Eube te cilen e pagoi Filipi me arin e tij. Ne vitin 348 p.k mbreti maqedonas mundi Olynthesin dhe e shkaterroi te tere qytetin. Te njejtin fat kishin pesuar edhe qytetet e tjera te Kolkides. Meqe Maqedonia dhe te tere regjionet e tjera fqinje ishin te sigurta, Filipi festoi lojerat e tij Olimpike ne Dium. Ne 347 p.k Filipi avancoi per te pushtuar te tere zonat lindore rreth Hebrusit dhe detyroi paraqitjen e princit thrak Cersobleptesit. Ne vitin 346 p.k ai nderhyri ne menyre efektive ne luften midis Tebes dhe Fokeasve por lufterat e tij me Athinen ende vazhdonin. Megjithate Athina i kishte bere kerkerse per paqe dhe kur Filipi shkoi perseri ne jug u vendos paqja ne Thesali. Me qytet shtetet kyce greke ai i dergoi nje mesazh Spartes ``Nqs ju nuk paraqiteni pa vonesa te metejshme, une do te shkoj me ushtri ne tokat tuaja dhe do te shkaterroj fermat tuaja, vras njerezit tuaj dhe do te shkaterroj qytetin tuaj. Pergjigja etyre lakonike ishte "ne qofte se". Filipi dhe Aleksandri do ti linin te dy vetem. Me vone ushtrite maqedonase kaluan nga Epiri ne detin Adriatik.

Ne 345 p.k ai kryen nje fushate te veshtire kunder Ardiaios, nen mbretin e tyre Pluratus, gjate se ciles ai u plagos rende nga nje ushtar ardian ne kemben e djathte.

Ne 342 p.k Filipi udhehoqi nje ekspedite ne veri kunder Skitheve duke pushtuar qytetin e fortifikuar Thrak, Eumolpia per t'i dhene asaj emrin e tij, Filipolis (Plovidi modern).

Ne 340 p.k Filipi filloi rrethimin e Perinthusit. Ai filloi edhe nje rrethim tjeter ne 349 p.k ne qytetin e Bizantit. Pas mossuksesit ne te dy rrethimet ndikimi i Filipit ne Greqi ishte kompromentuar. Megjithate ai me sukses arriti te rikonformonte autoritetin ne Egje duke mundur nje ushtri Tebane dhe Athinase te bashkuar ne betejen e Kerones, ne 338 p.k, ndersa ne te njejtin vit, ai shkaterroi Amfisen sepse banoret e saj kishin kultivuar ne menyre te paligjshme pjese te fushes Krisaian e cila i takonte Delfit. Filipi krijoi dhe udhehoqi Ligen e Korintit ne 337 p.k. Anetaret e Lidhjes thane se nuk do te benin lufte kunder njeri-tjetrit, pervec nqs kjo ishte per te shtypur revolucion. Filipi u caktua si lider i ushtrise kunder Perandorise Persiane. Ne 336 p.k kur po beheshin pergatitjet e para Filipi u vra dhe u zevendesua ne fron nga djali i tij, Aleksandri i III.

Vrasja

Larnaksi i arte, ne muzeun e Virgjinias, e cila mund te permbaje mbetjet e Filipit te II te Maqedonise.

Vrasja ndodhi gjate teotrit te viti 336 p.k, Aegje kryeqytetin e lashte te mbreterise se Maqedonise. Gjykatat ishin mbledhur per te festuar martesen midis Aleksandrit te I te Epirit me vajzen e Filipit nga gruaja e katert e tij, Kleopatra. Ndersa mbreti po hynte ne teater ai u vra nga Pausania i Orestit nje nga shtate truperojat e tij. Vrasesi menjehere u perpoq te shpetonte duke vrapuar drejt bashkepunetoreve te tij qe po prisnin ne hyrjen te Aegjeas me kuaj. Ai u ndoq nga tre truperoja te Filipit te cilet e kapen dhe e vrane me duart e tyre.

Arsyet e vrasjes se Pausanias kane qene te veshtira te shpjegohen plotesisht per shkak se edhe historianet e lashte kane patur mendime te ndryshme. Aristoteli thote se Filipi u vra sepse Pausania ishte ofenduar nga Attalusi- mbreti vjeherr i Filipit.

Pesedhjete vjet me vone, historiani Cleitarchus, shpjegoi dhe zgjeroi me shume historine. Shekuj me vone ky version iu transmetua Didorus Sicilusit dhe nga tere historianet e tjere qe perdoren Cleitarchusin. Ne librin e gjashtembedhjete historik te Didorusit shkruhet : Pausania ishte nje dashnor i Filipit dhe u be xheloz kur ky i fundit kthye syte tek nje tjeter i ri i quajtur serisht Pausania.

Kur Pausania iu ankua Filipit per Attalusin por ky kishte ndermend ta conte Attalusin se bashku me Parmenionin ne Azi per te bere nje pergatitje per pushtimin e tij te planifikuar. Filipi gjithashtu u martua me mbesen ose vajzen e Attalusit te quajtur Euridike. Ne vend qe te fyente Attalusin, Filipi e zbuti Pausanian duke e ngritur ne rangun e truprojes. Pausanias, deshira per tu hakmarre ndaj atij qe nuk ia ktheu nderin ne vend i qendronte akoma e gjalle ; keshtu ai planifikoi te vriste Filipin, dhe disa kohe pas perdhunimit te dyshuar, ndersa Attalusi ishte ne Azi duke lufuar me Persianet, ai vendos planin e tij ne veprim. Historiane te tjere mendojne se Aleksandri dhe/ose mamaja e tij Olimpia kishin bere shume intriga ne mos vete nxitesit. Kjo e fundit duket sikur mund te jete dicka sepse Olimpia ia shprehu mirenjohjen ne te njejten nate kur u kthye nga mergimi vendosi kurore ne trupin e vrasesit dhe urdheroi te behen sakrifica vjetore ne nje koder ku ndodhej varri, ne kujtim te tij.

Hyrja për ne "Tumen e Madhe" Muzeu i Virgjinias.

Shume historiane moderne kane verejtur se te gjitha lloogarite jane te pamundshme. Ne rastin e Pausanias motivi i krimit eshte veshtire te duket adekuat. Ne anen tjeter implikimi i Aleksandrit dhe i Olimpies duket i cuditshem: te veproje si ata nuk do te duhej te kishin treguar paturpesi te pacipe ne fytyren e nje makine ushtarake besnike pergjithesisht ndaj Filipit si Pausania.(ata nuk dinin gje per konfliktin midis te dyve). Ajo që duket të jenë të regjistruar në këtë janë dyshimet e natyrshme që ra mbi përfituesit kryesor të vrasjes, veprimet e tyre pas vrasjes, sadoqe e mire do te ishte per ata kjo vrasje, nuk mund te provoje fajesine e tyre. Me tej : Attalusi u ekzekutua nga Aleksandri pasi ky morri fronin, një mund të pyes veten nëse regjistrimi i tij në mesin e komplotistët nuk ishte për efekt të futjes se motive politike në një spastrim.Attalus kishte deklaruar publikisht shpresën e tij se nuk do të ketë sukses, Aleksandri sa Filipi, por më tepër se një bir i mbeses se tij Euridike qe u martua me Filipin, mund ta largonte Aleksandrin nga froni, keshtu ai vrau babane ne bashkpunim me mamane per te siguruar fronin.