Deçani: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v r2.7.1) (roboti shtoj: pt:Dečani
v r2.7.3) (roboti shtoj: fa:دچانی; Ndryshime kozmetike
Rreshti 97: Rreshti 97:
== Kultura ==
== Kultura ==
[[Skeda:Dečani3.jpg|thumb|Kisha Visoki Deçani]]
[[Skeda:Dečani3.jpg|thumb|Kisha Visoki Deçani]]
Para masave të dhunëshme [[serb|serbe]] të viteve [[1990]] - [[1999]], komuna e Deçanit ka pasur 4 biblioteka publike me 106.800 libra, por, gjatë [[Lufta e Kosovës|luftës]], "dora e zezë" ka zhdukur bibliotekën e [[Juniku]]t dhe ka dëmtuar bibliotekat e tjera të kësaj komune. Duke përfshirë edhe bibliotekën e zhdukur të Junikut, e cila ka pasur 26.850 libra, dhe një numër librash në bibliotekat e tjera, në komunën e Deçanit, gjithësejt janë zhdukur 90.500 libra, 90 % më shumë se sa numri i tërësishëm i librave.
Para masave të dhunëshme [[serb]]e të viteve [[1990]] - [[1999]], komuna e Deçanit ka pasur 4 biblioteka publike me 106.800 libra, por, gjatë [[Lufta e Kosovës|luftës]], "dora e zezë" ka zhdukur bibliotekën e [[Juniku]]t dhe ka dëmtuar bibliotekat e tjera të kësaj komune. Duke përfshirë edhe bibliotekën e zhdukur të Junikut, e cila ka pasur 26.850 libra, dhe një numër librash në bibliotekat e tjera, në komunën e Deçanit, gjithësejt janë zhdukur 90.500 libra, 90 % më shumë se sa numri i tërësishëm i librave.


== Edukimi ==
== Edukimi ==
Rreshti 131: Rreshti 131:
<!-- Kategorizim dhe interwiki -->
<!-- Kategorizim dhe interwiki -->
{{SistemishtetrorKSH|Shërbimet}}
{{SistemishtetrorKSH|Shërbimet}}

[[Kategoria:Deçan|*]]
[[Kategoria:Deçan|*]]
[[Kategoria:Qytete në Kosovë]]
[[Kategoria:Qytete në Kosovë]]
Rreshti 139: Rreshti 140:
[[en:Dečani]]
[[en:Dečani]]
[[es:Dechani]]
[[es:Dechani]]
[[fa:دچانی]]
[[fr:Dečani]]
[[fr:Dečani]]
[[hr:Dečani]]
[[hr:Dečani]]

Versioni i datës 21 maj 2012 10:31

Stampa:Qytete Deçani (serbisht: Dečani, cirilik: Дечани) është qytezë komunë në pjesën perëndimore të Kosovës. Kufizohet me komunën e Pejës, Gjakovës, dhe me Republikën e Shqipërisë. Është i njohur për rrugët historike në mes Pejës dhe Gjakovës. Shikuar nga ana fetare Deçani është i njohur për Kishën Ortodokse. Territori i kësaj komune mbulon 180 km2, dhe ka më se 42 fshatra.

Deçani është vendosur përgjat rrugës kryesore Pejë-Gjakovë- prizren, dhe ka pozitë të mirë gjeografike.Nëpermjet hekurudhës në Pejë lidhet me arterien kryesore ballkanike. Rruga automobiliustike nëpër Pejë,Zhleb due Rozhajë bënë lidhjen më të shkurtër me Detin Adriatik, ndërsa nëpërmjet Gjakovës due Prizrenit lidhet me pjesët jugore të Kosovës dhe me rrugën e kombit, me Shqiperinë.

Deçani është afirmuar si qendër turistiko-rekreative. Fenomenet natyrore dhe ato të rralla antropogjene të këtij mjedisi parqesin motivet komplementare turistike të Rrafshit të Dukagjinit. Është me interes dhe atraktive lugina fluvialo g-glaciale e Lumbardhit të Deçanit, e cila prej burimit deri në vendderdhje në Drinin e Bardhë, me gjatësi 40 km, ka një pjerrtësi vertikale rreth 2 000 m. E tërë hapsira rreth Deçnit , gjegjësisht në mallet që e rrethojnë, janë me liqene akullnajore due me lugina të lumenjëve, të cilat kanë formë të grykës due janë shum tërheqëse për vizitorë.Pyjet e llojllojshme , kullotat e shumta , fauna e pasur,ajri I freskët due I pastër malor I Alpeve Shqiptare, kanë mundësuar që Deçani të afirmohet si qendër rekreativo-turistike .Valorizimi turistik i Deçanit ka fituar renomenë e vet me ndërtimin e pushimorës rrëzë malit të rrethuar me pyje të pishave due të gështenjës. Në afërsi të pushimores gjendet gryka eLumbardhit të Deçanit . në të dalë të Lumbardhit prej gruykës së vet është ndërtuar Mnastiri i Deçanit . Kisha due manastiri nuk është i njohir vetëm për arkitekturën ,lartësinë , dekorimin plastic të syilit romak në gurë me portalet rreth dritareve , por edhe pse është vendosur në një vend pitoresk.

Në afërsi të Manastirit ,në lokalitetin Lloqan,është ruajtur një shtëpi e vjetër e drurit , e cila konsiderohet se është ndërtuar 200-3000 vjet mëherët se Manastiri i Deçanit. Atraktiviteti turistik, vendodhja përgjat rrugës së rëndësishme, trendet e zhvillimit ekonomik të Deçanit kanndikuar që me rastin e reorganizimit administrative në vitin 1960 të bëhet qendër komunalee.Deri vonë Deçani kapatur fizionominë e e fshatit.ndërtesa të ulëta të tipit të grumbulluar due kulla e Dukagjinit I japin disa elemente të arkitekturës rurale.

Ndërtimi intenziv i objekteve hoteliere,qendrës shkollore, godinave të tjera për funksionimin e dministratës due të ndërtesve për banim, kanë ndryshuar pamjeen e Deçanit. Përgjat rrugës kryesore Pejë-Gjakovë-Prizren është ndërtuar pjesa e re e Deçanit. Deçani për këto vite të ekzistimit jo vetëm që ka ndrysahuar pamjen por edhe numrii popullsisë është gjithnjë e më i madh. Deçni në vitin 1953 kapatur 1.339 bvanor, në vitin 1981 3283, ndërsa tash duhet ti ketë mbi 5000 banorë.


Gjeografia

Fshatrat: Irzniq, Dranoc, LLoqan, Voksh, Pobergjë, Prejlep, Isniq, Strellc, Lëbushë, Carrabreg, Gllogjan, Llukë e Ulët, Lukë e Epërm, Lumbardh, Kodrali, Dubovik, Shaptej, Gramaqel, Jasiq i Ulët, Rastavicë, Baballoq, Hulaj, Maznikë, Dashinoc, Pozhar, Ratish i Ulët, Ratish i Epërm, Prapaqan,Dubravë, Sllup, Prekulluk,

Ekonomia

Ekonomia e komunës ka qene kryesisht bujqësore e cila gjatë luftës është shkatërruar tërësisht mbas luftës janë bërë disa përpjekje për të rimëkëmbur mirëpo gjer më tani ajo gjendet nënë nivelin e vitit 1998. Shumica e ish-kooperativave aktivitetet e tyre kanë mbyllur. Janë të regjistruara diku 650 biznese me aktivitete të ndryshme tregtare dhe mikro industriale. Dega ekonomike e Hotelerisë ka filluar te aktivizohet nga viti 2003.

Ndër firma më të njohura në komunë janë:

  • Fabrika e mobileve që punon me kapacitet prej 10-15% me 35 të punësuar
  • Pylltaria me 56 të punësuar
  • Sharra me 45 të punësuar
  • Dekor me 22 të punësuar

Demografia

Viti/Etnia Shqiptar  % Serb  % Të tjerë  % Boshnjak  % Total
1991 regj. 57,000 800 650 150 58,600
Janar 1999 llog. 39,000 98.8 291 0.5 4152 1.0 60 0.15 39,500
2006 llog. 50,000 98.6 22 2.2 4233 0.8 51 0.1 50,500
1.Serb dhe Malazezë 2. Romë dhe Ashkali 3. Egjiptian, Romë dhe Ashkali.

Kultura

Kisha Visoki Deçani

Para masave të dhunëshme serbe të viteve 1990 - 1999, komuna e Deçanit ka pasur 4 biblioteka publike me 106.800 libra, por, gjatë luftës, "dora e zezë" ka zhdukur bibliotekën e Junikut dhe ka dëmtuar bibliotekat e tjera të kësaj komune. Duke përfshirë edhe bibliotekën e zhdukur të Junikut, e cila ka pasur 26.850 libra, dhe një numër librash në bibliotekat e tjera, në komunën e Deçanit, gjithësejt janë zhdukur 90.500 libra, 90 % më shumë se sa numri i tërësishëm i librave.

Edukimi

Komuna ka mese 10,000 nxënës, prej të cilëve 7,800 ndjekin mësimet në 15 shkollat fillore me 384 mësues dhe 2,200 nxënës në tri shkollat e mesme, me 120 mësues.

Politika

  • Partia Fituese AAK
  • AAK - Rasim Selmanaj
  • LDK - Mehmet Bojku
  • PDK - Musë Mushkolaj
  • LDD - Blerim Bajraktaraj
  • PSD - Tahir Kuqi

Infrastruktura

Infrastruktura e Deçanit e cila ishte po thuaj se tërësisht e shkatërruar gjatë luftës, është rimëkëmbur me ndihmën e organizatave të ndryshe internacionale. Rruga Pejë-Gjakovë është rindërtuar plotësisht.

Burim i të dhënave

  • Dokumente të OSCE-së të gjetura në internet në vitin 2006, për profilet e komunave të Kosovës.
  • Dokumente të Rrjetës Elektronike të Organizatave Mjedisore Kosovare - Sharri.net 2006.
  • Dokumente të Postës dhe Telekomit Kosovës të gjetura në internet 2006.
  • Dokumente të Misionit të Bibliotekës së Kosovës : Raporti i IFLA-s/FAIFE-së, prill 2000: Anex 3.

Shih dhe këtë

Lidhje të jashtme



Stema e shtetit
Deklarata Kushtetuta Republika e Kosovës SHPK TMK
Gjykata Kuvendi Kryetari Qeveria Shërbimet
Komunale : Artana  · Dardana  · Deçani  · Sharri  · Drenasi  · Ferizaj*  · Fushë Kosova  · Gjakova*  · Gjilani*  · Graçanica  · Hani Elezit**  · Burimi  · Juniku  · Kaçaniku  · Klina  · Kllokoti  · Albaniku  · Lipjani  · Malisheva  · Mamusha  · Mitrovica*  · Kastrioti  · Parteshi  · Peja*  · Podujeva  · Prishtina*  · Prizreni*  · Rahoveci  · Ranillugu  · Shtërpca  · Shtime  · Skënderaj  · Theranda  · Vitia  · Vushtrria  · Zubin Potoku  · Zveçani
Rajonale : Gjakova ·  Gjilani · Mitrovica · Peja · Prizreni · Prishtina · Ferizaj