Karli i Madh: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v roboti shtoj: ur:چارلیمان
v r2.7.1) (roboti ndryshoj: an:Carlos Magno
Rreshti 9: Rreshti 9:
[[af:Karel die Grote]]
[[af:Karel die Grote]]
[[als:Karl der Große]]
[[als:Karl der Große]]
[[an:Carlemanyo]]
[[an:Carlos Magno]]
[[ang:Carl sē Micel Francena Cyning]]
[[ang:Carl sē Micel Francena Cyning]]
[[ar:شارلمان]]
[[ar:شارلمان]]

Versioni i datës 13 korrik 2012 21:12

Charlemagne dhe Papa Adrian I.

Karli i Madh Charlemagne (latinisht: Carolus Magnus, anglisht: Charles the Great, gjermanisht: Karl der Große, holandisht: Karel de Grote) (742 ose 747-28 janar, 814) ishte mbreti i Frankve që krijoi Perandorin e Shenjtë Romake. Ai u kurorëzua si Perandor në vitin 800. Ai ishte djali i madh i mbretit Pippin III i dinastisë Karolingiane. Kur vdiq Pippin, Karli dhe vëllai i tij vendosën mbretërimin së bashku. Kur vdiq në vitin 771 vallai Carloman, Karli u bë sundimtar i vetëm i Frankve. Në 800, në ditën e Krishtlindjeve, Papa Leo III e kurorzoj atë perandor.

Frankt një nga popujt gjermanik që kishin lëvizur nga shtëpitë e tyre mbi lumin Rhein në Perandorinë Romake siç ishte copëtuar-u, nga viti 700 nga sundimtarët e Galis. Ata gjithashtu mbrojtën papatin dhe besimin katolike. Kur mbreti i tyre Pepin i Vogël vdiq, bijtë e tij, Karli dhe Carloman zgjodhën për të ndarë mbretërinë. Ata e ndanë atë në dy pjesë: gjysma e Karlit, dhe të tjerat për Carloman. Carloman vdiq më 4 dhjetor 771, duke lënë Karlin si lider i tërë mbretërisë franke. Ai ishte mbret i frankëve nga 768, dhe mbret i Lombardve nga 774. Ai u kurorëzua IMPERATOR Augustus (Perandor) në Romë, në ditën e Krishtlindjeve nga Papa Leo III në 800, duke lindur Perandorin e Shenjtë Romake, me shpresen qe do të jetë një lloj i dytë Perandorisë Perëndimore Romake (ndërsa bizantinët e Kostandinopojës ishin ende duke mbajtur deri perandorinë romake.) Me shumë luftëra, Karli u përhap me zotërime në të gjithë në shumë vende të Evropës Perëndimore. Karli luftuaonte në luftëra gjatë gjithë kohës kur ai ishte mbret. Ai është i njohur për përdorimin e shpatës së tij, "Joyeuse", në secilin prej tridhjetë vjet të luftës dhe 18 betejat ai luftoi me të. Ai po ashtu arriti në fund për të pushtuar Saksonin, diçka që perandori romak Augustus nuk mund të bënte 800 vjet më parë. Ai ishte në gjendje për të kthyer saksonët në krishterimin katolik. Ai gjithashtu kishte ndërtuar shumë shkolla në mënyrë që njerëzit e tij mund të mësojnë. Ai vdiq në 814, duke e lënë mbretërinë e tij për djalin e tij të vetëm, Louis. Pasardhësit e Karlit do të quhen Carolingians.