Halloween: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
v r2.7.3) (roboti shtoj: diq:Halloween |
Xqbot (diskuto | kontribute) v r2.7.3) (roboti shtoj: hy:Հելոուին; Ndryshime kozmetike |
||
Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
{{Cn|'''''Halloween''''' (hellëuin) e ka prejardhjen në kremtimin e ndërrimit të viteve të kalendarit të [[Keltët|Keltëve]], natën midis [[31 tetor]]it dhe [[1 nëntor]]it.}} Që 600 vjet p.e.s populli kelt mirëpriste në këtë mënyre muajt e errët të dimrit duke u ndarë në të njëjtën kohë nga periudha e lulëzuar e verës. [[Druidët]] (lloj besimi) ja përkushtonin këtë natë Zotit të tyre të vdekjes, [[Samhai]]n. Gojëdhëna thotë se ai i mblodhi shpirtrat e të vdekurve të 12 muajve të vitit të shkuar, pasi ata i kishin larë mëkatet e tyre dhe i dërgoi në parajsën e keltëve. |
{{Cn|'''''Halloween''''' (hellëuin) e ka prejardhjen në kremtimin e ndërrimit të viteve të kalendarit të [[Keltët|Keltëve]], natën midis [[31 tetor]]it dhe [[1 nëntor]]it.}} Që 600 vjet p.e.s populli kelt mirëpriste në këtë mënyre muajt e errët të dimrit duke u ndarë në të njëjtën kohë nga periudha e lulëzuar e verës. [[Druidët]] (lloj besimi) ja përkushtonin këtë natë Zotit të tyre të vdekjes, [[Samhai]]n. Gojëdhëna thotë se ai i mblodhi shpirtrat e të vdekurve të 12 muajve të vitit të shkuar, pasi ata i kishin larë mëkatet e tyre dhe i dërgoi në parajsën e keltëve. |
||
[[ |
[[Skeda:Halloween.JPG|thumbnail|235px| Një [[kungulli|kungull]] i ndriçuar nga brenda, simboli i ''[[Halloween]]''-it]] |
||
Njerëzit mblidheshin në kodrat mbi tokat e tyre dhe duke ndezur zjarre të mëdhenj, përzenin shpirtrat e këqinj të vitit që shkoi. Më pas, shuanin përkohësisht zjarrin në shtëpitë e tyre dhe pak më vonë e ndiznin përsëri. |
Njerëzit mblidheshin në kodrat mbi tokat e tyre dhe duke ndezur zjarre të mëdhenj, përzenin shpirtrat e këqinj të vitit që shkoi. Më pas, shuanin përkohësisht zjarrin në shtëpitë e tyre dhe pak më vonë e ndiznin përsëri. |
||
Kështu emri ''Halloween'' i ka rrënjët në [[Evropa|Evropë]]. Kisha ua mori Keltëve këtë zakon gjatë përhapjes së [[krishtërimi]]t. Ishte At Gjergji i IV i cili n vitin [[837]] e ringjalli [[1 nëntor|1 Nëntorin]] duke e quajtur Dita e të gjithë Shpirtrave. {{Cn|Për të mos shtrembëruar beimin tek [[Samhai]], kjo ditë është menduar të jetë edhe dita e të vdekurve.}} |
Kështu emri ''Halloween'' i ka rrënjët në [[Evropa|Evropë]]. Kisha ua mori Keltëve këtë zakon gjatë përhapjes së [[krishtërimi]]t. Ishte At Gjergji i IV i cili n vitin [[837]] e ringjalli [[1 nëntor|1 Nëntorin]] duke e quajtur Dita e të gjithë Shpirtrave. {{Cn|Për të mos shtrembëruar beimin tek [[Samhai]], kjo ditë është menduar të jetë edhe dita e të vdekurve.}} |
||
Vetëm në |
Vetëm në [[shekulli XIX|shek. XIX]] ''Halloween'' arriti të kalojë [[Atlantiku]]n për në [[Amerika e Veriut|Amerikën Veriore]] së bashku me pasardhësit e Keltëve, [[Irlandezët]], të cilët shtegëtuan atje për shkak të kushteve të këqija për jetës. Atje, ky zakon u përhap shpejt në të gjithë vendin, por gjatë përhapjes pësoi edhe ndryshim të dukshëme. Kështu tashme ''Halloween'' më tepër përngjan me karnevalet së sa me zakonet e mëhershme. |
||
Shenja dalluese e ''Halloween''-ve është [[kungulli]], e cila e ka prejardhjen në [[ShBA]]. Por ama arsyeja e përdorimit të kungullit me vrima me pamje të jashtme të frikshme dhe njëkohësisht të bukur rrjedh gjithashtu nga koha e Keltëve. Një zuzar me emrin ''Jack O'Lanten'' duhej të shkonte në [[Ferri|ferr]] pas vdekjes së tij. Por [[Djalli]] e ktheu mbrapsht duke i dhëne një copë [[qymyri]] (thëngjill) që digjej që ta kishte gjatë gjithë rrugës. ''Jack''-u e vendosi qymyrin në një [[Rrepa|rrepë]] të madhe dhe u nis drejt drejt një udhëtimi të pafundte me që nuk e lejuan të futej në asnjë mbretëri të vdekurish. Për njerëzit ishte më se e qartë që rrepa me qymyrin u shtinte tmerrin para së gjithash shpirtrave të këqinj. Meqenëse amerikanët përdoren kungullin në vend të rrepës, ai mbeti shenja dalluese e ''Halloween''-ve. |
Shenja dalluese e ''Halloween''-ve është [[kungulli]], e cila e ka prejardhjen në [[ShBA]]. Por ama arsyeja e përdorimit të kungullit me vrima me pamje të jashtme të frikshme dhe njëkohësisht të bukur rrjedh gjithashtu nga koha e Keltëve. Një zuzar me emrin ''Jack O'Lanten'' duhej të shkonte në [[Ferri|ferr]] pas vdekjes së tij. Por [[Djalli]] e ktheu mbrapsht duke i dhëne një copë [[qymyri]] (thëngjill) që digjej që ta kishte gjatë gjithë rrugës. ''Jack''-u e vendosi qymyrin në një [[Rrepa|rrepë]] të madhe dhe u nis drejt drejt një udhëtimi të pafundte me që nuk e lejuan të futej në asnjë mbretëri të vdekurish. Për njerëzit ishte më se e qartë që rrepa me qymyrin u shtinte tmerrin para së gjithash shpirtrave të këqinj. Meqenëse amerikanët përdoren kungullin në vend të rrepës, ai mbeti shenja dalluese e ''Halloween''-ve. |
||
Rreshti 47: | Rreshti 47: | ||
[[hr:Noć vještica]] |
[[hr:Noć vještica]] |
||
[[hu:Halloween]] |
[[hu:Halloween]] |
||
[[hy:Հելոուին]] |
|||
[[id:Halloween]] |
[[id:Halloween]] |
||
[[is:Hrekkjavaka]] |
[[is:Hrekkjavaka]] |
Versioni i datës 30 tetor 2012 00:54
[nevojitet citimi] Që 600 vjet p.e.s populli kelt mirëpriste në këtë mënyre muajt e errët të dimrit duke u ndarë në të njëjtën kohë nga periudha e lulëzuar e verës. Druidët (lloj besimi) ja përkushtonin këtë natë Zotit të tyre të vdekjes, Samhain. Gojëdhëna thotë se ai i mblodhi shpirtrat e të vdekurve të 12 muajve të vitit të shkuar, pasi ata i kishin larë mëkatet e tyre dhe i dërgoi në parajsën e keltëve.
Njerëzit mblidheshin në kodrat mbi tokat e tyre dhe duke ndezur zjarre të mëdhenj, përzenin shpirtrat e këqinj të vitit që shkoi. Më pas, shuanin përkohësisht zjarrin në shtëpitë e tyre dhe pak më vonë e ndiznin përsëri.
Kështu emri Halloween i ka rrënjët në Evropë. Kisha ua mori Keltëve këtë zakon gjatë përhapjes së krishtërimit. Ishte At Gjergji i IV i cili n vitin 837 e ringjalli 1 Nëntorin duke e quajtur Dita e të gjithë Shpirtrave.[nevojitet citimi] Vetëm në shek. XIX Halloween arriti të kalojë Atlantikun për në Amerikën Veriore së bashku me pasardhësit e Keltëve, Irlandezët, të cilët shtegëtuan atje për shkak të kushteve të këqija për jetës. Atje, ky zakon u përhap shpejt në të gjithë vendin, por gjatë përhapjes pësoi edhe ndryshim të dukshëme. Kështu tashme Halloween më tepër përngjan me karnevalet së sa me zakonet e mëhershme.
Shenja dalluese e Halloween-ve është kungulli, e cila e ka prejardhjen në ShBA. Por ama arsyeja e përdorimit të kungullit me vrima me pamje të jashtme të frikshme dhe njëkohësisht të bukur rrjedh gjithashtu nga koha e Keltëve. Një zuzar me emrin Jack O'Lanten duhej të shkonte në ferr pas vdekjes së tij. Por Djalli e ktheu mbrapsht duke i dhëne një copë qymyri (thëngjill) që digjej që ta kishte gjatë gjithë rrugës. Jack-u e vendosi qymyrin në një rrepë të madhe dhe u nis drejt drejt një udhëtimi të pafundte me që nuk e lejuan të futej në asnjë mbretëri të vdekurish. Për njerëzit ishte më se e qartë që rrepa me qymyrin u shtinte tmerrin para së gjithash shpirtrave të këqinj. Meqenëse amerikanët përdoren kungullin në vend të rrepës, ai mbeti shenja dalluese e Halloween-ve.