Jerusalemi

Al-Quds (hebr יְרוּשָׁלַיִם Yerushalayim; greq. Ιεροσόλυμα - Ierosolima, arab القُدس - al-Quds' - "i shenjti") është një qytet i lashte ne Lindjen e Mesme midis Detit Mesdhe dhe Detit te vdekur ne nje lartesi 650-840 m mbi nivelin e detit. Gjendet ne lindje te Tel Avivit, ne jug te Ramallahut, perëndim te Jerikos dhe veri te Betlehemit. Jerusalemi është kryeqyteti i Izraelit, megjithëse ky emërtim dhe aneksimi i pjesës lindore te qytetit nga Izraeli janë çështje te grindjeve ndërkombëtare.

Historia

Historia e Jerusalemit është shumë e vjetër. Ai është një nder nga qytetet me te lashte te botes dhe ndoshta qysh prej 5000 vjetësh i banuar vazhdimisht. Te gjeturat arkeologjike tregojnë ekzistencën e një ngulimi ne Jerusalem në mijëvjeçarin e 3-te p.e.s. Përmendja e pare e qytetit nga burime historike nis në mijëvjeçarin e 2-te p.e.r. Jerusalemi u ndërtua dhe u themelua ne fillim nga Kanaanitet (u pushtua nga Jebuzitet gjate Eres se Bronxit të vonë), dhe u be kryeqytet i mbretërisë çifute te Izraelit, Judahs dhe Judese në periudhat e Tempullit të Parë dhe Tempullit të Dytë. Qyteti quhej para Mbretit David Ievus, e shfaq vetveten si nje perzierje fantastike te përmendoreve historike, kulturave dhe popujve me një sasi të panumërt vendesh të denja për t´u pare. Jerusalemi është Toka e Shenjte, "qendër e tre feve" : Islamit, Judaizmit dhe Krishterëve.

Nga viti 1948 deri 1967, pjesa perëndimore e Jerusalemit qeverisej nga Izraeli si kryeqytet i tij, ndersa Jerusalemi Lindor qeverisej nga Jordania. Qyteti u ribashkua me fitoren e izraeliteve ne Luftën Gjashtëditore, megjithatë statusi i tij mbetet i diskutueshëm. Nje ligj i nxjerre nga izraelitet ne vitin 1980 e shpall Jerusalemin kryeqytetin "e amshuar, te pandashëm" te Izraelit, kurse Jerusalemi Lindor besohet të jetë menduar kryeqytet i shtetit Palestinez te ardhshëm. Statusi i vendeve të shenjta te Jerusalemit është poashtu i diskutueshëm.

Jerusalemi ka një popullsi prej 724.000 banoresh (nga statistikat e 24 maj 2006). Ai është një qytet i përbërë (heterogjen), dhe përfaqëson shumë kombësi, fe, dhe grupe ekonomiko-shoqërore. Pjesa e quajtur "Qyteti i Vjetër" është i rrethuar nga mure dhe përbehet nga : lagjia myslimane, lagjia Armene, lagjia hebreje dhe lagjia krishtere.