Qazim Koculi: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v Robot: ndryshime kozmetike
Hatake (diskuto | kontribute)
No edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[Skeda:Qazim_Koculi.jpg|thumb|Qazim Koculi]]
[[Skeda:Qazim_Koculi.jpg|thumb|Qazim Koculi]]
'''Qazim Koculi''' (lindi më 1887 Kocul, Vlorë), senator i [[Senati i Këshillit Kombëtar të Shqipërisë|Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë]] nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920 <ref>[http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005] - <tt>Republika e Shqipërisë KUVENDI</tt>. Tiranë 2005</ref>, ushtarak shqiptarë nga Shqipëria.
'''Qazim Koculi''' ([[1887]]-[[1943]]), udhëheqës ushtarak, senator i [[Senati i Këshillit Kombëtar të Shqipërisë|Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë]] nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920 <ref>[http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005] - <tt>Republika e Shqipërisë KUVENDI</tt>. Tiranë 2005</ref>, ushtarak shqiptarë nga Shqipëria.
Koculi ka qenë kryeministri më jetë shkurtër i Shqipërisë ku qeverisi vetëm një ditë, 6 orë, më [[6 dhjetor]] [[1921]].
Koculi ka qenë kryeministri më jetë shkurtër i Shqipërisë ku qeverisi vetëm një ditë, 6 orë, më [[6 dhjetor]] [[1921]].


== Jetëshkrimi ==
== Jetëshkrimi ==
Koculi lindi më 1887 në fshatin [[Kocul]] të [[Vlora|Vlorës]] në kohë të Perandorisë Osmane, i biri i Muhamet Kociut.<ref>[[Ago Agaj|Agaj A.]], Lufta e Vlorës: tregim i njëj pjesëmarrësi, Harmony Printing Ltd., 1960</ref> Arsimin fillor e kreu në vendlindje ndërsa atë të mesëm në gjimnazin “[[Zosimea]]” të Janinës.
Koculi lindi më [[1887]] në fshatin Kocul të Vlorës. Arsimin fillor e kreu në vendlindje ndërsa atë të mesëm në gjimnazin “Zosimea” të Janinës. Studimet e larta i përfundoi në Akademinë e Lartë Ushtarake të Stambollit, pas të cilës fitoi gradën Nëntoger. U emërua më pas në Marinën Ushtarake të Perandorisë Osmane, ku fitoi gradën e togerit. Më 1909 nuk i bindet një urdhri ushtarak të një eprori të tij gjatë një beteje detare në Prevezë, për t`iu dorëzuar flotës italiane, ku luftoi heroikisht me torpendierën e tij të vjetër. Pas nxjerrjes së urdhër-arrestit nga komanda perandorake, Koculi arratiset për në Argjentinë, ku qëndron deri në vitin 1912. Kthehet këtë vit në Vlorë, pasi iu përgjigj një thirrje të Ismail Qemalit. Ky i fundit e cakton drejtor të portit të Vlorës, detyrë të cilën e kreu deri në çastin që porti u mor në administrim nga italianët në tetor të vitit 1914. Deri në vitin 1917 ishte kryekatundar në Brataj të Vlorës. Nga ky vit e deri më 1919 ishte nënprefekt i Tepelenës. Më 21-31 janar 1920 merr pjesë si delegat i Vlorës në Kongresin Kombëtar të Lushnjes, nga i cili u emërua edhe senator. Është aktiv në Luftën e Vlorës të vitit 1920 dhe njihet si një ndër organizatorët e Kuvendit të Barçallasë. Koculi u zgjodh nga ky kuvend si kryetar i komisionit të përbërë nga 16 anëtarë. Më 19 maj 1920 ky komision zgjodhi në Beun të Vlorës, Qazim Koculin si komandant të përgjithshëm të Komitetit të [http://sq.wikipedia.org/wiki/Lufta_e_Vlor%C3%ABs Luftës së Vlorës]. Hyri në Vlorë në krye të trupave shqiptare, pas një beteje të zhvilluar më parë, më 3 shtator 1920. Pas kësaj lufte kreu detyrën e prefektit të Vlorës. Zgjidhet deputet i Vlorës në zgjedhjet e para të 5 prillit 1921. Ishte mbikqyrës i qeverisë së Pandeli Evangjelit së bashku me Bajram Currin dhe Avni Rustemin në periudhën tetor-nëntor 1921. Kriza e dhjetorit 1921 e gjeti në krahun e forcave që ishin për rrëzimin e qeverisë së Evangjelit. Nga kjo krizë ai u bë protagonist jo me ndonjë dëshirë të madhe, duke hyrë në histori edhe si kryeministri njëditor i Shqipërisë. Ai më 6 dhjetor u ngarkua nga Këshilli i Naltë për një kabinet prej 8 anëtarësh. Paraqiti dorëheqjen me argumentimin se nuk ia thoshte administrimit. Në zgjedhjet e 27 dhjetorit 1923, Qazim Koculi u zgjodh sërish deputet i Vlorës në Kuvendin Kushtetues. Gjatë kësaj kohe vazhdoi të përkrahte po atë linjë politike që ishte për rrëzimin e qeverisë.
Studimet e larta i përfundoi në Akademinë e Lartë Ushtarake të Stambollit,<ref name= "ev">[[Eqrem Bej Vlora|Vlora E. bej., Kujtime: 1885-1925, IDK 2008</ref> pas të cilës fitoi gradën ''Teğmen''/Nëntoger. U emërua më pas në Marinën Ushtarake të Perandorisë Osmane, ku fitoi gradën e ''Üsteğmen''/Togerit. Më 1909 nuk i bindet një urdhri ushtarak të një eprori të tij gjatë një beteje detare në Prevezë, për t`iu dorëzuar flotës italiane, ku luftoi heroikisht me torpendierën e tij të vjetër.<ref name= "ev"/>


Pas nxjerrjes së urdhër-arrestit nga komanda perandorake, Koculi arratiset për në Argjentinë, ku qëndron deri në vitin 1912. Kthehet këtë vit në Vlorë, pasi iu përgjigj një thirrjeje të [[Ismail Qemali]]t. Ky i fundit e cakton drejtor të portit të Vlorës, detyrë të cilën e kreu deri në çastin që porti u mor në administrim nga italianët në tetor të vitit 1914. Deri në vitin 1917 ishte kryekatundar në Brataj të Vlorës. Nga ky vit e deri më 1919 ishte nënprefekt i Tepelenës. Më 21-31 janar 1920 merr pjesë si delegat i Vlorës në [[Kongresi i Lushnjës|Kongresin Kombëtar të Lushnjës]], nga i cili u emërua edhe senator.
Koculi ishte ndër pjesëmarrësit dhe përkrahësit e kryengritjesqershorit 1924. Në qeverinë e dalë nga kjo kryengritje, Koculi ishte ministër i Punëve Botore. Me dështimin e kësaj qeverie dhe me Triumfin e Legalitetit, Qazim Koculi emigroi jashtë Shqipërisë bashkë me politikanë tjerë. Emigracionin politik Koculi e kaloi në Vjenë dhe Paris. Gjatë kësaj kohe ai pajtohet me Mbretin Zog dhe pranoi që të ishte kryetar i Komitetit të Kosovës në mërgim. Për këtë gjë, ai ai u pagua me një shumë prej 30 napolonash në muaj. Ishte për kthimin në atdhe para 7 prillit 1939, por një gjë e tillë u kundërshtua nga shokët e tij. Pas pushtimit fashist, Koculi u kthye në Shqipëri, dhe në dhjetor 1939 emërohet anëtar i Këshillit të Lartë të Shtetit. Në qeverinë e Mustafa Krujës ishte Ministër Shteti dhe në çastet e fundit të kësaj qeverie u emërua komisar i lartë në Vlorë, në kohën kur qe rritur lëvizja komuniste atje. Më 2 janar 1943 Qazim Koculi vritet në Vlorë nga batalioni mercenar dibran i italianëve. Për këtë shkak dhe për faktin se italianët nuk pranuandënojë fajtorin, [[Mustafa Kruja]]ishte edhe miku i tij, dha menjëherë dorëheqjen nga posti i kryeministrit.


=== [[Lufta e Vlorës]] ===
== E verteta mbi luften e vlores ==


1920-tën Vlora ishte e pushtuar nga trupat italiane. Me që Gjenerali Piacentini i cili i komandonte ato nuk denjoi t’i përgjigjej ultimatumit të drejtuar atij nga komisioni i dalë nga Kuvendi i Barçallasë që brënda 48 orëve të largoheshin trupat italiane nga Vlora, më 19 maj 1920 u zgjodh Komiteti i Luftës së Vlorës me Komandant të Përgjithshëm Qazim Koculin. Edhe telegramit dërguar nga Komiteti, ku njoftohej se pomos largoheshin brënda 24 orëve forcat shqiptare dofillonin veprimet luftarake kundra forcave italiane, kryekomandanti italian nuk iu përgjigj. Atëbotë plasi beteja. Ajo qe e përgjakëshme dhe u kurorëzua me hyrjen më 3 shtator 1920, në Vlorën e çliruar nga ushtria italiane, të forcave fitimtare shqiptare të komanduara nga Qazim Koculi! E kaluara e tij patriotike ia kishte vënë mbi kokë kurorën me dafina qëkur u caktua komandant i përgjithshëm i forcave që hodhën garnizonin italian të Vlorës në det. Lidhur me atë ngjarje po citoj si është shprehur aso kohe [[Halim Xhelo|Halim Xhelua]]: “''Në qé populli i Labërisë Sparta, trupi i Kryengritjes dhe Komisjoni i të Dymbëdhjetëve sytë, goja edhe veshët, Qazim Koculi qé shpirti i Epopésë së Vlorës!''”
Është aktiv në Luftën e Vlorës të vitit 1920 dhe njihet si një ndër organizatorët e Kuvendit Barçallasë. Meqë Gjenerali Piacentini i cili i komandonte ato nuk denjoi t’i përgjigjej ultimatumit të drejtuar atij nga komisioni i dalë nga Kuvendi i Barçallasë që brënda 48 orëve të largoheshin trupat italiane nga Vlora, më 19 maj 1920 në Beun u zgjodh Komiteti i Luftës së Vlorës me Komandant të Përgjithshëm Qazim Koculin. Hyri Vlorë kryetrupave shqiptare, pas një betejezhvilluar parë, më 3 shtator 1920. Lidhur me atë ngjarje po citoj si është shprehur aso kohe [[Halim Xhelo|Halim Xhelua]]: “''Në qé populli i Labërisë Sparta, trupi i Kryengritjes dhe Komisjoni i të Dymbëdhjetëve sytë, goja edhe veshët, Qazim Koculi qé shpirti i Epopésë së Vlorës!''”
Pas kësaj lufte kreu detyrën e prefektit të Vlorës.


Nga ana e historianëve, përgjatë diktaturës, emri i Qazim Koculit kurrë nuk u lidh me meritat e tij si komandant që i theu forcat italiane edhe i hodhi në det por vetëm u quajt anëtar i qeverisë kuizlinge të Mustafa Krujës. Ku dhe këtu nuk dalin në pah veprimtaria që po planifikohej të bëhej n'atë qeveri. Por përgjatë gjithë periudhës së diktaturës, historianët e indoktrinuar e shtrembërues të të vërtetave, komandant të përgjithshëm të forcave shqiptare kishin emëruar me fantazin’e tyre shterpë, sipas mësimeve të partisë, [[Selam Musai|Selam Musanë]]. Ky vërtet që jo vetëm ishte pjesëmarrës në luftë por edhe ra dëshmor. Për këtë i takon i gjithë respekti. Edhe në se besofshin vetë historianët këtë plagjaturë të tyren, këtë gënjeshtër nuk ua besojnë vlonjatët q’e brohoritën më 3 shtator 1920 Qazim Koculin që hyri në krye të vullnetarëve në Vlorë e as ua besojnë fëmijët’e as nipërit e atyre vlonjatëve se të vërtetën e kanë dëgjuar nga goja e pararendësve të tyre me veshët e tyre!
Por të mos mjaftonte kjo, këta hodhën hi edhe mbi figurën e tij, duke gënjyer popullin. Disa nga gojëdhenat e shtrembëruara nga realizmi socialist, na vijnë me vargjet e turpshme:


Zgjidhet deputet i Vlorës në zgjedhjet e para të 5 prillit 1921. Ishte mbikqyrës i qeverisë së [[Pandeli Evangjeli]]t së bashku me [[Bajram Curri]]n dhe [[Avni Rustemi]]n në periudhën tetor-nëntor 1921. Kriza e dhjetorit 1921 e gjeti në krahun e forcave që ishin për rrëzimin e qeverisë së Evangjelit. Nga kjo krizë ai u bë protagonist jo me ndonjë dëshirë të madhe, duke hyrë në histori edhe si kryeministri njëditor i Shqipërisë. Ai më 6 dhjetor u ngarkua nga Këshilli i Naltë për një kabinet prej 8 anëtarësh. Paraqiti dorëheqjen me argumentimin se nuk ia thoshte administrimit si i ndershëm që ishte.<ref name= "ev"/> Në zgjedhjet e 27 dhjetorit 1923, Qazim Koculi u zgjodh sërish deputet i Vlorës në Kuvendin Kushtetues. Gjatë kësaj kohe vazhdoi të përkrahte po atë linjë politike që ishte për rrëzimin e qeverisë.
:"Moj Vlorë e bukur në gropë
:të kanë shitur të zotë
:Qazim Koculi me shokë…"
Më 2 janar 1943, tek udhëtonte për në Tiranë, Qazim Koculi së bashku me prefektin e Vlorës Léle Koçin, më të dalë të Vlorës vriten që të dy nga forca mercenare ushtarake të nxitura dhe të mbështetura nga italianët. Ky krim i kryer ndaj Qazim Koculit, i nxitur nga ana e italianëve për t’u hakmarrë për dështimin e tyre në Vlorën e 1920-ës, qe pika e cila e mbushi kupën: Mustafa Kruja në shënjë proteste si edhe indinjate ndaj italianëve si edhe personalisht ndaj Mëkëmbësit të Mbretit Jacomoni që nuk pranoi që të arrestoheshin e të çoheshin në gjyq vrasësit e Qazim Koculit, paraqiti menjëherë dorëheqjen nga posti i kryeministrit.

Siç dihet, dhe siç mund të imagjinohet gjatë periudhës së diktatures komuniste, familja e tij u internua dhe u detyrua të vuaj bëmat e Qazim Koculit që për ironi të fatit ishin ato që i dhanë lirinë Vlorës dhe gjithë Shqipërisë.

E njëjta histori vazhdon edhe sot e kësaj dite. Në Vlorë nuk ekziston asnjë shkolle apo rrugë apo monument që të mbajë emrin e Qazim Koculit. As bashkia e Vlorës, as qeveria qendrore as presidenti nuk kanë propozuar asnjëherë medaljen për të nderuar kujtimin e Qazim Koculit. Akoma më shumë, këta historianët e ditëve të sotme që thurin librat e historisë, o jane komunista te thekur ose jane injorante.


Koculi ishte ndër pjesëmarrësit dhe përkrahësit e LëvizjesQershorit 1924. Në qeverinë e dalë nga kjo kryengritje, Koculi ishte ministër i Punëve Botore. Me dështimin e kësaj qeverie dhe me Triumfin e Legalitetit, Qazim Koculi emigroi jashtë Shqipërisë bashkë me politikanët e tjerë. Emigracionin politik Koculi e kaloi në Vienë dhe Paris. Gjatë kësaj kohe ai pajtohet me [[Mbreti Zogu I|Mbretin Zog]] dhe pranoi që të ishte kryetar i Komitetit të Kosovës në mërgim. Për këtë gjë, ai ai u pagua me një shumë prej 30 napolonash në muaj. Ishte për kthimin në atdhe para 7 prillit 1939, por një gjë e tillë u kundërshtua nga shokët e tij. Pas pushtimit fashist, Koculi u kthye në Shqipëri, dhe në dhjetor 1939 emërohet anëtar i Këshillit të Lartë të Shtetit. Në qeverinë e [[Mustafa Kruja|Mustafa Krujës]] ishte Ministër Shteti dhe në çastet e fundit të kësaj qeverie u emërua komisar i lartë në Vlorë, në kohën kur qe rritur lëvizja komuniste atje. Më 2 janar 1943 Qazim Koculi vritet në Vlorë nga batalioni mercenar dibran i Halil Alisë i italianëve. Mustafa Kruja shënjë proteste si edhe indinjate ndaj italianëve si edhe personalisht ndaj MëkëmbësitMbretit Jacomoni nuk pranoi arrestoheshin e çoheshin në gjyq vrasësit e Qazim Koculit, paraqiti menjëherë dorëheqjen nga posti i kryeministrit.


== Burimi i të dhënave ==
== Burimi i të dhënave ==
{{Ref}}
<references/>


[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Lindje 1887]]
[[Kategoria:Lindje 1887]]
[[Kategoria:Vdekje 1943]]
[[Kategoria:Vdekje 1943]]
[[Kategoria:Atdhetarë shqiptarë]]
[[Kategoria:Kuvendi i Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kuvendi i Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]]

Versioni i datës 3 shkurt 2013 19:04

Qazim Koculi

Qazim Koculi (1887-1943), udhëheqës ushtarak, senator i Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920 [1], ushtarak shqiptarë nga Shqipëria. Koculi ka qenë kryeministri më jetë shkurtër i Shqipërisë ku qeverisi vetëm një ditë, 6 orë, më 6 dhjetor 1921.

Jetëshkrimi

Koculi lindi më 1887 në fshatin KoculVlorës në kohë të Perandorisë Osmane, i biri i Muhamet Kociut.[2] Arsimin fillor e kreu në vendlindje ndërsa atë të mesëm në gjimnazin “Zosimea” të Janinës. Studimet e larta i përfundoi në Akademinë e Lartë Ushtarake të Stambollit,[3] pas të cilës fitoi gradën Teğmen/Nëntoger. U emërua më pas në Marinën Ushtarake të Perandorisë Osmane, ku fitoi gradën e Üsteğmen/Togerit. Më 1909 nuk i bindet një urdhri ushtarak të një eprori të tij gjatë një beteje detare në Prevezë, për t`iu dorëzuar flotës italiane, ku luftoi heroikisht me torpendierën e tij të vjetër.[3]

Pas nxjerrjes së urdhër-arrestit nga komanda perandorake, Koculi arratiset për në Argjentinë, ku qëndron deri në vitin 1912. Kthehet këtë vit në Vlorë, pasi iu përgjigj një thirrjeje të Ismail Qemalit. Ky i fundit e cakton drejtor të portit të Vlorës, detyrë të cilën e kreu deri në çastin që porti u mor në administrim nga italianët në tetor të vitit 1914. Deri në vitin 1917 ishte kryekatundar në Brataj të Vlorës. Nga ky vit e deri më 1919 ishte nënprefekt i Tepelenës. Më 21-31 janar 1920 merr pjesë si delegat i Vlorës në Kongresin Kombëtar të Lushnjës, nga i cili u emërua edhe senator.

Lufta e Vlorës

Është aktiv në Luftën e Vlorës të vitit 1920 dhe njihet si një ndër organizatorët e Kuvendit të Barçallasë. Meqë Gjenerali Piacentini i cili i komandonte ato nuk denjoi t’i përgjigjej ultimatumit të drejtuar atij nga komisioni i dalë nga Kuvendi i Barçallasë që brënda 48 orëve të largoheshin trupat italiane nga Vlora, më 19 maj 1920 në Beun u zgjodh Komiteti i Luftës së Vlorës me Komandant të Përgjithshëm Qazim Koculin. Hyri në Vlorë në krye të trupave shqiptare, pas një beteje të zhvilluar më parë, më 3 shtator 1920. Lidhur me atë ngjarje po citoj si është shprehur aso kohe Halim Xhelua: “Në qé populli i Labërisë Sparta, trupi i Kryengritjes dhe Komisjoni i të Dymbëdhjetëve sytë, goja edhe veshët, Qazim Koculi qé shpirti i Epopésë së Vlorës!” Pas kësaj lufte kreu detyrën e prefektit të Vlorës.


Zgjidhet deputet i Vlorës në zgjedhjet e para të 5 prillit 1921. Ishte mbikqyrës i qeverisë së Pandeli Evangjelit së bashku me Bajram Currin dhe Avni Rustemin në periudhën tetor-nëntor 1921. Kriza e dhjetorit 1921 e gjeti në krahun e forcave që ishin për rrëzimin e qeverisë së Evangjelit. Nga kjo krizë ai u bë protagonist jo me ndonjë dëshirë të madhe, duke hyrë në histori edhe si kryeministri njëditor i Shqipërisë. Ai më 6 dhjetor u ngarkua nga Këshilli i Naltë për një kabinet prej 8 anëtarësh. Paraqiti dorëheqjen me argumentimin se nuk ia thoshte administrimit si i ndershëm që ishte.[3] Në zgjedhjet e 27 dhjetorit 1923, Qazim Koculi u zgjodh sërish deputet i Vlorës në Kuvendin Kushtetues. Gjatë kësaj kohe vazhdoi të përkrahte po atë linjë politike që ishte për rrëzimin e qeverisë.

Koculi ishte ndër pjesëmarrësit dhe përkrahësit e Lëvizjes së Qershorit 1924. Në qeverinë e dalë nga kjo kryengritje, Koculi ishte ministër i Punëve Botore. Me dështimin e kësaj qeverie dhe me Triumfin e Legalitetit, Qazim Koculi emigroi jashtë Shqipërisë bashkë me politikanët e tjerë. Emigracionin politik Koculi e kaloi në Vienë dhe Paris. Gjatë kësaj kohe ai pajtohet me Mbretin Zog dhe pranoi që të ishte kryetar i Komitetit të Kosovës në mërgim. Për këtë gjë, ai ai u pagua me një shumë prej 30 napolonash në muaj. Ishte për kthimin në atdhe para 7 prillit 1939, por një gjë e tillë u kundërshtua nga shokët e tij. Pas pushtimit fashist, Koculi u kthye në Shqipëri, dhe në dhjetor 1939 emërohet anëtar i Këshillit të Lartë të Shtetit. Në qeverinë e Mustafa Krujës ishte Ministër Shteti dhe në çastet e fundit të kësaj qeverie u emërua komisar i lartë në Vlorë, në kohën kur qe rritur lëvizja komuniste atje. Më 2 janar 1943 Qazim Koculi vritet në Vlorë nga batalioni mercenar dibran i Halil Alisë i italianëve. Mustafa Kruja në shënjë proteste si edhe indinjate ndaj italianëve si edhe personalisht ndaj Mëkëmbësit të Mbretit Jacomoni që nuk pranoi që të arrestoheshin e të çoheshin në gjyq vrasësit e Qazim Koculit, paraqiti menjëherë dorëheqjen nga posti i kryeministrit.

Burimi i të dhënave

  1. ^ Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005 - Republika e Shqipërisë KUVENDI. Tiranë 2005
  2. ^ Agaj A., Lufta e Vlorës: tregim i njëj pjesëmarrësi, Harmony Printing Ltd., 1960
  3. ^ a b c [[Eqrem Bej Vlora|Vlora E. bej., Kujtime: 1885-1925, IDK 2008