Budapesti: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
v roboti largoj: roa-rup:Budapest (deleted) |
Addbot (diskuto | kontribute) v Bot: Migrating 162 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1781 (translate me) |
||
| Rreshti 84: | Rreshti 84: | ||
[[Kategoria:Kryeqytete të botës]] |
[[Kategoria:Kryeqytete të botës]] |
||
[[Kategoria:Qytete në Hungari]] |
[[Kategoria:Qytete në Hungari]] |
||
[[ace:Budapèst]] |
|||
[[af:Boedapest]] |
|||
[[als:Budapest]] |
|||
[[am:ቡዳፔስት]] |
|||
[[an:Budapest]] |
|||
[[ar:بودابست]] |
|||
[[arz:بودابيست]] |
|||
[[ast:Budapest]] |
|||
[[av:Будапешт]] |
|||
[[az:Budapeşt]] |
|||
[[bar:Budapest]] |
|||
[[bat-smg:Budapešts]] |
|||
[[be:Горад Будапешт]] |
|||
[[be-x-old:Будапэшт]] |
|||
[[bg:Будапеща]] |
|||
[[bn:বুদাপেস্ট]] |
|||
[[bo:བུ་ད་ཕེ་སིད།]] |
|||
[[br:Budapest]] |
|||
[[bs:Budimpešta]] |
|||
[[ca:Budapest]] |
|||
[[cbk-zam:Budapest]] |
|||
[[ckb:بوداپێست]] |
|||
[[crh:Budapeşt]] |
|||
[[cs:Budapešť]] |
|||
[[csb:Bùdapeszt]] |
|||
[[cv:Будапешт]] |
|||
[[cy:Budapest]] |
|||
[[da:Budapest]] |
|||
[[de:Budapest]] |
|||
[[diq:Budapeşt]] |
|||
[[dsb:Budapest]] |
|||
[[ee:Budapest]] |
|||
[[el:Βουδαπέστη]] |
|||
[[en:Budapest]] |
|||
[[eo:Budapeŝto]] |
|||
[[es:Budapest]] |
|||
[[et:Budapest]] |
|||
[[eu:Budapest]] |
|||
[[ext:Budapest]] |
|||
[[fa:بوداپست]] |
|||
[[fi:Budapest]] |
|||
[[fiu-vro:Budapest]] |
|||
[[fo:Budapest]] |
|||
[[fr:Budapest]] |
|||
[[frp:Budapèst]] |
|||
[[frr:Budapest]] |
|||
[[fy:Boedapest]] |
|||
[[ga:Búdaipeist]] |
|||
[[gag:Budapeşt]] |
|||
[[gd:Budapest]] |
|||
[[gl:Budapest]] |
|||
[[gn:Budapest]] |
|||
[[gu:બુડાપેસ્ટ]] |
|||
[[gv:Budapest]] |
|||
[[he:בודפשט]] |
|||
[[hi:बुडापेस्ट]] |
|||
[[hif:Budapest]] |
|||
[[hr:Budimpešta]] |
|||
[[hsb:Budapest]] |
|||
[[ht:Boudapès]] |
|||
[[hu:Budapest]] |
|||
[[hy:Բուդապեշտ]] |
|||
[[ia:Budapest]] |
|||
[[id:Budapest]] |
|||
[[ie:Budapest]] |
|||
[[io:Budapest]] |
|||
[[is:Búdapest]] |
|||
[[it:Budapest]] |
|||
[[ja:ブダペスト]] |
|||
[[jv:Budapest]] |
|||
[[ka:ბუდაპეშტი]] |
|||
[[kab:Budapest]] |
|||
[[kk:Будапешт]] |
|||
[[kn:ಬುಡಾಪೆಸ್ಟ್]] |
|||
[[ko:부다페스트]] |
|||
[[koi:Будапешт]] |
|||
[[krc:Будапешт]] |
|||
[[ku:Budapeşt]] |
|||
[[kv:Будапешт]] |
|||
[[kw:Budapest]] |
|||
[[la:Budapestinum]] |
|||
[[lb:Budapest]] |
|||
[[li:Boedapes]] |
|||
[[lij:Budapest]] |
|||
[[lmo:Budapest]] |
|||
[[ln:Budapest]] |
|||
[[lt:Budapeštas]] |
|||
[[lv:Budapešta]] |
|||
[[mdf:Будапешт]] |
|||
[[mhr:Будапешт]] |
|||
[[mi:Budapest]] |
|||
[[mk:Будимпешта]] |
|||
[[ml:ബുഡാപെസ്റ്റ്]] |
|||
[[mn:Будапешт]] |
|||
[[mr:बुडापेस्ट]] |
|||
[[mrj:Будапешт]] |
|||
[[ms:Budapest]] |
|||
[[my:ဗူးဒပက်မြို့]] |
|||
[[myv:Будапешт ош]] |
|||
[[nah:Budapest]] |
|||
[[nds:Budapest]] |
|||
[[new:बुदापेस्त]] |
|||
[[nl:Boedapest]] |
|||
[[nn:Budapest]] |
|||
[[no:Budapest]] |
|||
[[nov:Budapesht]] |
|||
[[oc:Budapèst]] |
|||
[[or:ବୁଦାପେଷ୍ଟ]] |
|||
[[os:Будапешт]] |
|||
[[pa:ਬੁਦਾਪੈਸਤ]] |
|||
[[pdc:Budapescht]] |
|||
[[pih:Budapest]] |
|||
[[pl:Budapeszt]] |
|||
[[pms:Bùdapest]] |
|||
[[pnb:بوداپست]] |
|||
[[ps:بوډاپسټ]] |
|||
[[pt:Budapeste]] |
|||
[[qu:Budapest]] |
|||
[[rm:Budapest]] |
|||
[[ro:Budapesta]] |
|||
[[ru:Будапешт]] |
|||
[[sah:Будапешт]] |
|||
[[scn:Budapest]] |
|||
[[sco:Budapest]] |
|||
[[se:Budapest]] |
|||
[[sh:Budimpešta]] |
|||
[[simple:Budapest]] |
|||
[[sk:Budapešť]] |
|||
[[sl:Budimpešta]] |
|||
[[sm:Budapest]] |
|||
[[so:Budapest]] |
|||
[[sr:Будимпешта]] |
|||
[[st:Budapest]] |
|||
[[stq:Budapest]] |
|||
[[sv:Budapest]] |
|||
[[sw:Budapest]] |
|||
[[szl:Budapeszt]] |
|||
[[ta:புடாபெஸ்ட்]] |
|||
[[tg:Будапешт]] |
|||
[[th:บูดาเปสต์]] |
|||
[[tl:Budapest]] |
|||
[[tpi:Budapest]] |
|||
[[tr:Budapeşte]] |
|||
[[tt:Будапешт]] |
|||
[[tw:Budapest]] |
|||
[[udm:Будапешт]] |
|||
[[ug:Budapésht]] |
|||
[[uk:Будапешт]] |
|||
[[ur:بوداپست]] |
|||
[[uz:Budapesht]] |
|||
[[vec:Budapest]] |
|||
[[vep:Budapešt]] |
|||
[[vi:Budapest]] |
|||
[[vo:Budapest]] |
|||
[[war:Budapest]] |
|||
[[wo:Budapest]] |
|||
[[yi:בודאפעשט]] |
|||
[[yo:Budapest]] |
|||
[[zea:Boedapest]] |
|||
[[zh:布达佩斯]] |
|||
[[zh-min-nan:Budapest]] |
|||
[[zh-yue:布達佩斯]] |
|||
Versioni i datës 1 prill 2013 02:03
Stampa:Qytet Budapesti është kryeqyteti i Hungarisë. Si qyteti më i madh i Hungarisë, ai shërben si qendra kryesore politike, kulturore, tregëtare, industriale dhe e transportit. Në 2009, Budapesti kishte 1.712.210 banorë, një rënie nga kulmi që u arrit në mesin i viteve 1980 prej 2.1 milion. Si zonë metropolitane Budapesti ka 3.271.110 banorë. Qyteti mbulon një sipërfaqe prej 525 kilometra katrorë brenda kufijve të tij. Budapesti u bë një qytet i vetëm që përfshin të dy brigjet e lumit Danub pas bashkimit më 17 nëntor 1873 të qyteteve Buda dhe Obuda të bregut të djathtë (perëndimor)të lumit Danub, me qytetin Pest që ndodhet në bregun e majtë (lindor) të lumit.
Aquincum, fillimisht një vendbanim Celtic, ishte paraardhësi i drejtpërdrejtë i Budapestit, duke u bërë kryeqytet i provincës romake të Panonias së Poshtme. Hungarezët arritën në këto territore në shekullin e 9-të. Vendbanimi i tyre i parë u e rrëmbye nga Mongolët në 1241-42. Qyteti i rithemeluar u bë një nga qendrat e kulturës së Rilindjes humaniste në shekullin e 15-të. Pas Betejës së Moháçit (Mohács) dhe gati 150 vjet të sundimit osman, zhvillimi i rajonit hyri në një fazë të re të prosperitetit në shekujt e 18 dhe 19, dhe Budapesti u bë një qytet global pas bashkimit në vitin 1873. Ai gjithashtu u bë kryeqytet i dytë i Austro-Hungarisë, një fuqi e madhe që u shpërbë në 1918. Budapesti ishte pika qendrore e Revolucionit hungarez të 1848, Republikës Sovjetike Hungareze të 1919-ës, Operacionit Panzerfaust më 1944, Betejës së Budapestit të vitit 1945, dhe Revolucionit Hungarez të 1956-ës.
Budapesti konsiderohet si një nga qytetet më të bukura në Evropë. Pjesa e përcaktuar nga UNESCO si Trashëgimi Botërore përfshin brigjet e Danubit, Lagjen Kalaja e Budës, Bulevardin Andrássy, Sheshin e Heronjve dhe hekurudhën nëntokësore Millenium, e dyta më e vjetër në botë. Të tjera përfshijnë një total prej 80 burime gjeotermale, sistemi i ujërave termike shpellore më i madh në botë, sinagoga e dytë më e madhe, dhe godina e Parlamentit e treta më e madhe.
Budapesti konsiderohet si një qendër e rëndësishme në Europën Qëndrore. Ai renditet i treti (nga 65 qytete) në Indeksin e Tregjeve të Mastercard (2008), dhe renditet si qyteti më i përshtatshëm për të jetuar i Europës Qendrore / Lindore në indeksin e cilësisë së jetës së EIU (Economist Intelligence Unit) për vitet 2009 dhe 2010. Budapesti është renditur gjithashtu si "vendin i shtatë më idilik i Europës për të jetuar" nga "Forbes". Ai tërheq rreth 20 milionë vizitorë në vit. Selia e Institutit Europian të Novacionit dhe Teknologjisë (EIIT) dhe zyra e parë e CIPA (China Investment Promotion Agency) ndodhen në Budapest.
Pak histori
Ekonomia
Demografia
Kultura
Politika
Shiko edhe këtë
Lidhje të jashtme
 | Ky artikull nga gjeografia është i cunguar. Ju mund të ndihmoni Wikipedian duke e zgjeruar atë. |