Dushanbe

Stampa:Qytete Dushanbe (Tajik: Душанбе, Dushanbe, Dyushambe deri në 1929, Stalinabad deri në 1961), është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i Taxhikistani. Qyteti në vitin 2008 numëronte 679.400 banorë. Dushanbe do të thotë "e hënë" në Tajik, emri pasqyron faktin se qyteti u rrit në faqen e një fshati që fillimisht popullohej vetëm ditën e hënë sepse atëherë hapej tregu.

Historia

I ndodhur ndërmjet të dy lumenjve, Varzob dhe Kofarnihon, Dushanbe (دوشنبه) është kryeqyteti i Taxhikistanit. Mbetjet arkeologjike datojn në shekullin e V para Krishtit të cilat janë zbuluar në këtë zonë, ka pak për të sugjeruar se Dushanbe ka qenë më shumë se një fshat i vogël deri rreth 80 vjet më parë. Në 1920, Emiri i fundit Bukhara shkurtimisht u strehuar në Dushanbe (quajtur atëherë Dyushambe) pasi u përmbys nga revolucioni bolshevik. Ai iku në Afganistan pasi Ushtria e Kuqe pushtoj zonën.

Përmendore e Samani Ismail Amir në Dushanbe Dushanbe, që do të thotë "e hënë" në persisht, فارسی, është zhvilluara në vendin e një fshati të tregut të hënë, Dyushambe-Bozor, ish emrit të saj Dyushambe ishte një version rusisht i fjalë që ka kuptimin "e hënë" në persisht (du-du shanbe nga dy + shanbe e shtunë, lit. "ditën e dytë pas të shtunës"). Pas fitores së Ushtrisë të Kuq në Azinë Qendrore fshati u përmirësua në qytet në 1925 dhe u bë kryeqytet krijuar rishtazi i Republikës Socialiste Sovjetike Autonome Taxhike ose Republika Socialiste Sovjetike Autonome (Tajik ASSR). Pas transformimit të Tajik ASSR të Tajik Republikës Socialiste Sovjetike (Tajik RSS) në 1929, u riemërua Dyushambe Stalinabad, sipas Joseph Stalin. Si pjesë e de-Stalinizimit të filluar nga Nikita Khrushchev, qyteti u riemërua në Dushanbe në vitin 1961. Sovjetikët e shndërruan zonën në një qendër për prodhimin e pambukut dhe mëndafshit, dhe u zhvendosën me dhjetëra mijëra njerëz në qytet nga i gjithë Bashkimi Sovjetik. Popullsia u rrit edhe me mijëra taxhikë që migruan në Taxhikistan pas transferimit të Bukhara Samarkand dhe në uzbekisht SSR. Një qytet i qetë dhe relativisht i begatë nën sundimin sovjetik, Dushanbe ka qenë shtëpi e një universiteti dhe një Akademie Shkencore Taxhike. Trazirat e rënda të shkurtit 1990, Moska planifikoj të zhvendosen dhjetëra mijëra refugjatëve armen në Taxhikistan. trazirave Dushanbe të ushqyera kryesisht me shqetësimet në lidhje me mungesat e strehimit për popullsinë Taxhike, por kjo përkoi me një valë trazirash nacionaliste që përfshinë Transcaucasia dhe shtetet e tjera të Azisë Qendrore gjatë epokës Gorbachev. Qyteti u dëmtua rëndë si rezultat i Luftës Civile në Taxhikistan (1992-1997). Megjithatë me zhvillimin e ekonomisë taxhike Dushanbe u shndërrua në një qendër tregtare me rritje të shpejtë, kulturore dhe industriale. U ngritën monumentet dhe statujat përkujtimore të së kaluarës Persiane.

Binjakëzime

The Palace of Unity (Vahdat Palace)

• Lusaka, Zambia (1966)
• Stampa:Country data Yemen Sana'a, Jemeni (25 June 1967)
• Monastir, Tunizia (24 November 1967)
• Klagenfurt, Austria (1972)
• Lahore, Pakistan (15 September 1976)
• Boulder, ShBA (8 May 1987)
• Mazari Sharif, Afganistani (13 July 1991)
• Reutlingen, Gjermani (5 October 1991)
• Saint Petersburg, Rusi (6 October 1991)
• Shiraz, Iran (16 February 1992)
• Minsk, Bjellorusi (21 July 1998)
• Urumchi, Kinë (10 September 1999)
• Teheran, Iran (12 March 2001)
• Ankara, Turqi (11 December 2003)

Lidhjet e jashtme

 Commons: Dushanbe – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

• Dushanbe pictures through eyes of westerner
• Dushanbe street map
• Encyclopedia Iranica article on Dushanbe
• Dushanbe on wikimapia
• Tajik Web Gateway
• Dushanbe City Coat of Arms
• Boulder-Dushanbe Sister Cities
• Steam Locomotive in a Dushanbe Park near the main railway station