Carlo Collodi: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
'''Carlo Collodi''' (emri i lindjes '''Carlo Lorenzi''') lindi me [[24 Nëntor]] [[1826]] në [[Firenca|Firencë]] dhe vdiq [[26 Tetor]] [[1890]] ishte i njohur si letrar i italian për femijë dhe për verën e tij më të njohur [[Pinoku]] përralla e famshme për fëmijë.
'''Karlo Kolodi''' (''Carlo Collodi''), emri i lindjes '''Karlo Lorenzi'''(''Carlo Lorenzi'') lindi me [[24 Nëntor]] [[1826]] në [[Firence]] dhe vdiq [[26 Tetor]] [[1890]]. Një nga letrarët famshëm për femijë, italianë dhe botërorë, me veprën më të njohur [[Pinoku]], përralla e famshme për fëmijë.
{{Infobox shkrimtar
{{Infobox shkrimtar
| emri = Carlo Collodi
| emri = Karlo Lorenci
| foto = [[File:Carlo Collodi.jpg|thumb|right]]
| foto = [[File:Carlo Collodi.jpg|thumb|right]]
| titulli = Porterti
| titulli = Porterti
| emri i lindjes = Carlo Lorenzi
| emri i lindjes = Karlo Lorenzi
| ditëlindja = [[24 Nëntor]] [[1826]]
| ditëlindja = [[24 Nëntor]] [[1826]]
| vendlindja = [[Firenca]],[[Itali]]
| vendlindja = [[Firence]],[[Itali]]
| ditëvdekja = [[26 Tetor]] [[1890]]
| ditëvdekja = [[26 Tetor]] [[1890]]
| vendvdekja = [[Firenca]],[[Itali]]
| vendvdekja = [[Firenca]], [[Itali]]
| nënshtetësia = [[Italian]]
| pseudonimi = Carlo Collodi,Lorenzi etj...
| pseudonimi = Karlo Kolodi
| nacionaliteti = [[Italian]]
| zhanri = literatur për fëmij
| zhanri = letërsi për fëmijë
| webfaqja =
| webfaqja =
}}
}}
==Jeta dhe veprimtaria==
==Jeta dhe veprimtaria==
Collodi u lind në vitin 1826 në Firence.
Kolodi lind në vitin 1826 në Firence.
Domenico Lorenzi Babai i tij ishte një kuzhinier dhe nëna, Angiolina Orzali në shtëpi. Ky i fundit ishte me origjinë nga Collodi (fraksion i Pescia) emri i të cilit frymëzoi pseudonim e bëri atë shkrimtari i famshëm në botë. Ishte gjendje për studiuar me ndihmën e familjes Ginori. LORENZINI i ri ishtefakt strehuar në di Ginori ndërtimit Rondinelli Via de ', në fasadën e të cilit një pllakë që përkujton qëndrimin e tij. Nga 1837 deri 1842 ai hyri në seminarin në Colle di Val d'Elsa, për t'u bërë një prift në të njëjtën kohë dhe për të marrë një arsim. Ndërmjet viteve 1842 dhe 1844, pasuar nga ligjërata mbi retorikën dhe filozofi në Firence, në një tjetër Scolopi shkollë fetare.
Domeniko Lorenci, i ati, ishte kuzhinier dhe nëna, Anxholina Orxali shtëpiake. Kjo e fundit ishte me origjinë nga Kolodi (''Collodi''), fraksion i Pesha (''Pescia''), emër frymëzoi pseudonimin me cilin mori famë në botë. Familja Xhinori (''Ginori'') i dha mundësi studiojë. Lorencini i ri jetoi''Palazzo Ginori'' në fasadën e të cilit gjendet sot një pllakë përkujtimore.
Nga 1837 deri 1842 hyn në seminarin në ''Colle di Val d'Elsa'', për t'u bërë prift dhe, njëkohësisht, për t'u arsimuar. Ndërmjet viteve 1842 dhe 1844, ndjek leksione mbi retorikë dhe filozofi në Firence, në një tjetër shkollë fetare.
Në 1843, ende duke studiuar, ai filloi të punojë si një nëpunësenët e bibliotekave në Firence. Kishte hyrë tashmë në botën e librave dhe më vonë u bë redaktor dhe filloi të shkruajë. Në 1845 ai mori një kishë dispenzimite lejuan atë përlexuar Indeksin e Librave ndaluar. Në vitin 1847 ai filloishkruante komente dhe artikuj për shqyrtimin e Nju Jorkut e Firences.
Në 1843, pa mbaruar akoma studimet, fillon të punojë si shitëslibrarinë ''Piatti'' në Firence. Hyn kështu në botën e librave dhe më vonë bëhet redaktor e fillon të shkruajë. Në 1845 siguron një lejë nga kisha,i jep mundësilexojë Indeksin e Librave ndaluar. Në vitin 1847 fillonshkruajë komente dhe artikuj për ''Rivista di Firenze''.
Në vitin 1848, në shpërthimin e Luftës së Parë e Pavarësisë, ai vullnetarisht luftuar me tjetër Curtatone studentët toskan dhe Montanara. Pas kthimit në Firence themeluar një revistë satirike, post llambë (censuruar nga atje së shpejti). Në vitin 1849 ai u bë sekretar i Ministrisë.
Në vitin 1850 ai u drejtor i Piatti bibliotekës, cilët, siç ka ndodhur shpesh në atë kohë, kishte edhe veprimtari botuese. Në vitin 1853 ai themeloi një revistë të re, luftim, një gazetë teatrale cilën ai shkroi luan pak. Në 1856 ai shkroi një artikull për herë të parë duke përdorur pseudonimin Collodi. Në të njëjtin vit veprat e tij të parë madhore: Miqtë e familjes dhe një roman në avull. Nga Firence Livornos. Ndihmë historike dhe me humor.
Në vitin 1848, me shpërthimin e Luftës së Parë të Pavarësisë, u regjistrua vullnetari duke luftuar me studentë të tjerë toskanë. Pas kthimit në Firence themelon një revistë satirike, ''Il Lampione'' (Feneri, censuruar pak më vonë). Në vitin 1849 bëhet sekretar ministrie, në vitin 1850, drejtor i librarisë ''Piatti'', e cila, siç ndodhte shpesh në atë kohë, kishte edhe veprimtari botuese. Në vitin 1853 themelon një revistë të re, ''Scaramuccia''(Sherri), një gazetë teatrale ku shkruan komedi e farsa shkurtra. Në 1856 shkruan një artikull duke përdorur për herë të parë pseudonimin Kolodi. Në të njëjtin vit botohen veprat e tij të para madhore: Miqtë e familjes dhe [[Një roman në avullore. Nga Firence Livorno. Guidë historiko-humoristike]].
Në vitin 1859 ai mori pjesë në Luftën e Pavarësisë, si një ushtar në Regjimentin e rregullt Piemonte Novara kalorësi. Pas fushatës ushtarake ai u kthye në Firence. Në vitin 1860 ai u bë një shfaqje teatrale Censura. Në vitin 1868, me ftesë të Ministrisë së Arsimit, u bë pjesë e të shkruarit e një fjalor të gjuhës së folur, fjalori Novo e gjuhës italiane, sipas zakonit Firences.
Në vitin 1859 merr pjesë në Luftën e Pavarësisë, si një ushtar i thjeshtë në Regjimentin e kalorësisë lehtë, Novara. Pas fushatës ushtarake kthehet në Firence. Në vitin 1860 bëhet cenurues teatral. Në vitin 1868, me ftesë të Ministrisë së Arsimit, merr pjesë formulimin e një fjalori të gjuhës së folur ''Novo vocabolario della lingua italiana secondo l'uso di Firenze''.
Në 1875 Felice Paggi marra nga botuesi përgjegjës për përkthimin më të famshme franceze tregime zanash. Collodi përkthyer Charles Perrault, Marie-Catherine d'Aulnoy, Jeanne-Marie Leprince de Beaumont. Gjithashtu ka përshtatja e teksteve që inkorporojnë një moral, të gjithë dolën vit më pas nën titullin e përrallave.
Në 1875 ngarkohet nga botuesi Feliçe Paxhi (''Felice Paggi'') me përkthimin e përallave më të famshme franceze. Këto botohen një vit më vonë me titullin ''Rrëfimet e Zanave''.





Versioni i datës 5 qershor 2013 22:41

Karlo Kolodi (Carlo Collodi), emri i lindjes Karlo Lorenzi(Carlo Lorenzi) lindi me 24 Nëntor 1826Firence dhe vdiq 26 Tetor 1890. Një nga letrarët më të famshëm për femijë, italianë dhe botërorë, me veprën më të njohur Pinoku, përralla e famshme për fëmijë. Stampa:Infobox shkrimtar

Jeta dhe veprimtaria

Kolodi lind në vitin 1826 në Firence. Domeniko Lorenci, i ati, ishte kuzhinier dhe nëna, Anxholina Orxali shtëpiake. Kjo e fundit ishte me origjinë nga Kolodi (Collodi), fraksion i Pesha (Pescia), emër që frymëzoi pseudonimin me të cilin mori famë në botë. Familja Xhinori (Ginori) i dha mundësi të studiojë. Lorencini i ri jetoi në Palazzo Ginori në fasadën e të cilit gjendet sot një pllakë përkujtimore. Nga 1837 deri 1842 hyn në seminarin në Colle di Val d'Elsa, për t'u bërë prift dhe, njëkohësisht, për t'u arsimuar. Ndërmjet viteve 1842 dhe 1844, ndjek leksione mbi retorikë dhe filozofi në Firence, në një tjetër shkollë fetare. Në 1843, pa mbaruar akoma studimet, fillon të punojë si shitës në librarinë Piatti në Firence. Hyn kështu në botën e librave dhe më vonë bëhet redaktor e fillon të shkruajë. Në 1845 siguron një lejë nga kisha, që i jep mundësi të lexojë Indeksin e Librave ndaluar. Në vitin 1847 fillon të shkruajë komente dhe artikuj për Rivista di Firenze. Në vitin 1848, me shpërthimin e Luftës së Parë të Pavarësisë, u regjistrua vullnetari duke luftuar me studentë të tjerë toskanë. Pas kthimit në Firence themelon një revistë satirike, Il Lampione (Feneri, censuruar pak më vonë). Në vitin 1849 bëhet sekretar ministrie, në vitin 1850, drejtor i librarisë Piatti, e cila, siç ndodhte shpesh në atë kohë, kishte edhe veprimtari botuese. Në vitin 1853 themelon një revistë të re, Scaramuccia(Sherri), një gazetë teatrale ku shkruan komedi e farsa të shkurtra. Në 1856 shkruan një artikull duke përdorur për herë të parë pseudonimin Kolodi. Në të njëjtin vit botohen veprat e tij të para madhore: Miqtë e familjes dhe Një roman në avullore. Nga Firence në Livorno. Guidë historiko-humoristike. Në vitin 1859 merr pjesë në Luftën e Pavarësisë, si një ushtar i thjeshtë në Regjimentin e kalorësisë së lehtë, Novara. Pas fushatës ushtarake kthehet në Firence. Në vitin 1860 bëhet cenurues teatral. Në vitin 1868, me ftesë të Ministrisë së Arsimit, merr pjesë në formulimin e një fjalori të gjuhës së folur Novo vocabolario della lingua italiana secondo l'uso di Firenze. Në 1875 ngarkohet nga botuesi Feliçe Paxhi (Felice Paggi) me përkthimin e përallave më të famshme franceze. Këto botohen një vit më vonë me titullin Rrëfimet e Zanave.


Faqja e parë e gazetës për fëmijët me këstin e tretë të aventurat e Pinku-t(14 korrik 1881) Giannettino u shfaq në vitin 1877, dhe në vitin 1878 ajo ishte radha e Minuzzolo. Më 7 korrik, 1881, numri i parë i gazetës së fëmijëve për fëmijët (pionier i revistave italiane për fëmijët e drejtuara nga Fernandino Martini), episodi i parë erdhi nga aventurat e Pinocchio, me histori titullin e një kukull. Ne pastaj botoi tregime të tjera të shkurtra (të mbledhura në tregime te cilat u botuan 1887). Në vitin 1883 ai botoi Aventurat e Pinokut mbledhura në një vëllim. Në të njëjtin vit ai u bë drejtor i Journal për fëmijët. Ai vdiq në Firence në vitin 1890 dhe është varrosur në varrezat e Dyer Shenjta.

Pinoku pikturë nga Enrico Mazzanti the insulatori i Librit Pinoku

Pinoku

Vdekja

Collodi vdiq më 26 Tetor 1890 në vendlindje e tij në Firencë nga shkaqe natyrore vepra e tij Aventurat e Pinokut fitoi pullaritet ai u varros në kishën San Miniato al Monte në Firencë.

Referencat