Romët: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
U kthye versioni 1530708 i bërë nga 217.21.149.174 (diskutimet) |
|||
| Rreshti 12: | Rreshti 12: | ||
== Traditat dhe kultura == |
== Traditat dhe kultura == |
||
Komuniteti rom në shekuj e ka ruajtur dhe transmetuar kulturën dhe traditën e tij të pasur deri në ditët tona pavarësisht nga fakti që ata kanë lëvizur në mënyrë te vazhduar. Duke e konsideruar një pasuri të madhe, shteti shqiptar do të ndjekë politika për ruajtjen dhe transmetimin e vlerave të kulturës dhe historinë rome.Nëpërmjet pjesëmarrjes në festivale të ndryshme shoqëria shqiptare do të informohet mbi vlerat që intelektualët, shkrimtarët, poetët, muzikantët dhe artistët romë kanë dhënë, ndihmesën e tyre për kulturën kombëtare dhe atë universale. Një spektër i gjërë i shoqërisë do të njohë kulturën rome, zakonet e traditat e saj kulturore dhe shoqërore. |
|||
Mbështetje për kulturën dhe historinë rome.yrujyujPër ruajtjen e vlerave kulturore të minoritetit rom është menduar t`i jepet (1) mbështetje kulturës dhe historisë rome duke e përfshire atë në festivalet kombëtare të përvitshme të trashëgimisë siç është Festivali Folklorik Tipologjik i Sazeve që zhvillohet në qytetin e Korçës, Festivali Folklorik Tipologjik i Këngës Popullore Mbarëqytetare që zhvillohet në Elbasan; si dhe përfshirja (2) në projektet e turizmit kulturor siç janë Festivali i Fyellit Magjik, Festivali Ndërkombëtar CIOFF-it,Festivali i valles dyshe dhe Festivali i Veglave Popullore; (3) përfshirja në kolanën muzikore zyrtare të trashëgimisë “Trashëgimia shpirtërore në CD”, duke bërë regjistrimin e materialit muzikor dhe përgatitjen e masterit, kryerjen e studimit shkencor mbi këtë material, pjesë e tekstit të CD (shqip dhe anglisht), duke riprodhuar 1000 copë CD me këtë traditë muzikore dhe duke bërë shpërndarjen e tyre në institucionet e kulturës, shkencës dhe të arsimit. (4) Gjithashtu do të kryhen ekspedita të përbashkëta gjurmuese dhe mbledhëse me Akademinë e Shkencave ,ekspozita fotografi ke, botime të ndryshme si përralla për fëmijë, transkiptime muzikore dhe organizim pavionesh etnografi ke dhe zejeve të ndryshme të traditës rome; (5) duke nxitur anëtarësimin e shoqatave kulturore rome në organizma ndërkombëtare si p.sh. në seksionin shqiptar të CIOFF-it; dhe në vazhdim është menduar (6) hartimi i një projekti pilot për ngritjen e një bibloteke publike dhe qendër informacioni pranë vendbanimeve të mëdha rome. |
|||
==Gjuha== |
==Gjuha== |
||
Gjuha rome ka ngjashëri me gjuhët e folura në Indinë e veriut dhe Pakistanin lindor. Shumë nga romët flasin dhe gjuhën e vendit ku ata kanë emigruar. |
Gjuha rome ka ngjashëri me gjuhët e folura në Indinë e veriut dhe Pakistanin lindor. Shumë nga romët flasin dhe gjuhën e vendit ku ata kanë emigruar. |
||
Versioni i datës 27 prill 2015 20:34
Romët janë një grup etnik që jeton kryesisht në Evropë, dhe ka prejardhjen nga nënkontinenti indian. Në Evropë njihen gjerësisht dhe me emertimin ciganë. Gjuha e tyre është gjuha rome, e cila është gjuhë indoevropiane dhe ka ngjashmëri me gjuhët e sotme të folura në zonën e veriut të Indisë dhe lindjes së Pakistanit.
Etimologjia
Në gjuhë romane, fjala rom do të thotë burrë, njeri, ndërsa shumësi është roma.
Historia
Romët kanë emigruar nga nënkontinenti indian rreth shekullit të 11. Gjenetika dhe gjuhësia tregojnë se romët kanë një prejardhje nga popuj që sot janë në zonën mes Indisë dhe Pakistanit. Burimet historike tregojnë se romët mbërritën në Ballkan dhe Evropën Qendrore rreth shekujve 13-14. Ardhja e romëve në Evropë nuk u prit mirë, dhe vendasit krijuan ndjenja urrejtje dhe intolerance ndaj kësaj popullsie nomade. Në Rumani, rumunët ndërmorën herë pas here fushata dëbimi dhe vrasjesh të romëve. Urrejtja ndaj romëve të ardhur në Evropë arriti kulmin gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur me qindra mijëra romë u vranë nga nazistët dhe ustashat.
Popullata dhe grupet
Romët janë të shpërndarë në pothuajse të gjitha vendet evropiane. Vende me popullsi më të mëdha rome në Evropë janë Rumania me rreth 2 milionë romë, dhe Hungaria. Spanja, Franca, dhe Bullgaria gjithashtu kanë me qindra mijëra romë.
Traditat dhe kultura
Gjuha
Gjuha rome ka ngjashëri me gjuhët e folura në Indinë e veriut dhe Pakistanin lindor. Shumë nga romët flasin dhe gjuhën e vendit ku ata kanë emigruar.