Lisbona: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
v →‎Lidhjet e jashtme: All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|es}} (3) using AWB (10903)
Rreshti 123: Rreshti 123:
[[Kategoria:Kryeqytete në Evropë]]
[[Kategoria:Kryeqytete në Evropë]]
[[Kategoria:Kryeqytete të botës]]
[[Kategoria:Kryeqytete të botës]]

{{Link FA|es}}
{{Link FA|tr}}
{{Link GA|de}}

Versioni i datës 28 prill 2015 21:26

Ky artikull apo seksion është jo i plotë ose me cilësi të dobët. Mund të ndihmoni Wikipedian duke e përmirësuar!
Ky artikull duhet të përmirësuar në:  Pa referenca, Pa lidhje interwiki, Nuk ka përmbajtje të mjaftueshme, Nuk ka strukturë, Duhet të plotësohen seksionet :Historia, Kultura dhe arti, Ekonomia, Transporti, Edukimi, Sporti, Relacionet ndërkombëtare. --Liridon 8 Gusht 2010 10:52 (CEST)

Stampa:Qytet (Portugalia) Lisbona (Portugalisht: Lisboa; liʒˈboɐ) është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i Portugalisë, me popullsi prej 552.700 brenda kufijve të saj administrativë [1], me një sipërfaqe prej 84.8 km2 (33 sq mi)km 2. Zona urbane e Lisbonës shtrihet përtej kufijve të qytetit administrativ me një popullsi prej 2.4 milion [2] [3] në sipërfaqe prej 958 km2 (370 sq mi)km2 [2], ajo është e 12-ta zonë më e populluar urbaneBashkimi Europian. Rreth 2.831.000 [4] [5] njerëzit jetojnë në Lisbon Metropolitan Area (që përfaqëson rreth 27% e popullsisë së vendit) dhe 3.340.000 njerëz jetojnë në grumbullim më të gjerë të Rajonin Metropolitane të Lisbonës (përfshin qytetet që variojnë nga Leiria deri në Setúbal) [6] . Lisbonës është qyteti i madh i perëndimit i vendosur në Evropë, si dhe kryeqyteti perëndimor. Ajo shtrihet në perëndim të gadishullit IberikOqeanin atlantik.

Gjeografia dhe vendndodhja

Vendndodhja

Pamja e Lisbonës nga sateliti

Lisbona është e vendosur në 38°42' veri, 9°5' në perëndim, duke e bërë atë kryeqytet perëndimor në kontinentin e Evropës. Ajo bdodhet në perëndim të vendit, në bregun e Oqeanit Atlantik në një pikë ku lumi Tagus derdhet në Oqeanin Atlantik.

Qyteti zë një sipërfaqe prej 84.8 km2 (33 sq mi)km2. Kufijtë të qytetit, ndryshe nga ato të qyteteve më të mëdha, janë definuar ngushtë rreth perimetrit të qytetit historik. Kjo i dha mundësinë që të rriten disa qytete të definuar administrativisht rreth Lisbonës, të tilla si Amadora, QueluzStampa:Dn, Agualva-Cacém, Odivelas, Loures, Sacavém, Almada, Barreiro, Seixal dhe Oeiras, të cilat janë në fakt pjesë e perimetrin metropolitane të Lisbonës.

Harku i Triumfit i Lisbonës

Pjesën perëndimore të qytetit është kryesisht i zënë nga Monsanto Forest Park, një prej parqeve më të mëdha urbane në Evropë me një zone prej 10 km2 (4 sq mi)km2.

Klima

Lisbona ka një klimë subtropikale mesdhetare-(sipas klasifikimit të Köppen climate classification:CSA) [7] me dimër të butë dhe verë të rehatshme.

Historia

Demografia

Popullsia e qytetit është 564.477 dhe zona metropolitane (Lisbon Metropolitan Area) është 2.800.000 sipas "Instituto Nacional de Estatística" [5] (National Institute of Statistics). Zona Metropolitan e Lisbonës përkon me dy njësitë,Grande Lisboa(Lisbona Madhe), në buzën veriore të lumit Tagus, dhe Gadishull i Setúbal(Gadishullin Setúbal), në jug, të cilat janë dy nënrajone, Região Lisboa(Rajoni i Lisbonës). Dendësia e popullsisë së qytetit në vetvete është 6,658 inhabitants per square kilometre (17,240/sq mi)*.


Evulucioni demografik i Lisbonës (1801–2004)
1801 1849 1900 1930 1960 1981 1991 2001 2004
203.999 174.900 350.919 591.939 801.155 807.937 663.394 564.657 564,477

Kultura dhe arti

Ekonomia

Rajoni i Lisbonës është rajoni më i pasur në Portugali dhe PBB për frymë i tij është shumë më i lartë se mesatarja e Bashkimit Evropian. Ai prodhon 45% të PBB-së portugez. Ekonomia e Lisbonës është i bazuar kryesisht në sektorin e shërbimeve. Shumica e selive të kompanive shumekobëshe që veprojnë në Portugali, ndodhen në nënrajonin Grande Lisboa, veçanërisht në komunën Oeiras. Zona Metropolitane e Lisbonës është e industrializuara rëndë, sidomos bregu jugor i lumit Tagus (Rio Tejo).

Caixa Geral de Depósitos, banka më e madhe e Portugalisë, është e bazuar në Lisbonë.

Në Lisbonë ndodhet porti më i madh i vendit, duke zhvilluar një nga tregjet më të mëdha dhe më të sofistikuara rajonale në Gadishullin Iberik. Lisbona dhe rrethinat e saj shumë të populluara janë gjithashtu në zhvillim si një qendër e rëndësishme financiare dhe një qendër dinamike teknologjike. Prodhuesit të automobilave kanë ngritur fabrika në periferi, për shembull, AutoEuropa.

Lisbona ka sektorin më të madh dhe më të zhvilluar të mediave të Portugalisë, dhe është vendndodhja e disa kompanive të medias, që përfshin rrjetet televizive dhe radio stacionet kryesore si dhe gazetat kryesore.

Shkëmbimi i aksioneve Euronext Lisbon, pjesë e sistemit pan-evropian Euronext së bashku me bursat e Amsterdamit, Brukselit dhe Parisit, është i lidhur me New York Stock Exchange që nga viti 2007, duke formuar grupin shumëkombësh NYSE Euronext të bursat.

Industria e Lisbonës ka sektorë të mëdhenj të përpunimit të naftës, me rafineritë që ndodhen përtej lumit Tagus, fabrika tekstili, ndërtim anijesh dhe peshkim.

Pamja e pjesshme e Lisbonës

Transporti

Pamje nga qyteti

Pamje nga Lisbona prej në krye të Cristo-Rei
Pamje nga Ura Vasco da Gama prej në krye të Kullës Vasco da Gama

Edukimi

Sporti

Relacionet ndërkombëtare

Shih edhe

Burimi

  1. ^ Uma população que se urbaniza, Uma avaliação recente – Cidades, 2004 Nuno Pires Soares, Instituto Geográfico Português (Geographic Institute of Portugal)
  2. ^ a b Demographia: World Urban Areas, March 2010
  3. ^ Urban Audit – Larger Urban Zone. "Lisboa". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ United Nations Department of Economic and Social Affairs, World Urbanization Prospects (2009 revision), (United Nations, 2010), Table A.12. Data for 2007.
  5. ^ a b ITDS, Rui Campos, Pedro Senos (2009-06-30). "Statistics Portugal". Ine.pt. Marrë më 2009-07-08. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  6. ^ Fernando Nunes da Silva (2005), Alta Velocidade em Portugal, Desenvolvimento Regional, Censur ist
  7. ^ "World Map of Köppen−Geiger Climate Classification". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhjet e jashtme